در نگاههاي جديدتر توسعهاي، فقر را نه به صورت كمبود درآمد كه به عنوان محروميت از قابليتهاي اساسي زندگي تعريف ميكنند. در اين نگرشهاي نوين، توسعه را ميتوان همچون فرآيند گسترش آزادي واقعي ديد كه مردم از آن بهرهمند ميشوند. از ديدگاه آمارتيا سن ، توسعه آن هنگام محقق ميشود كه عوامل اساسي ضد آزادي از بين برود. عواملي چون فقر و ظلم، فرصتهاي كم اقتصادي، محدوديت سيستماتيك اجتماعي، بيتوجهي به تأمين امكانات عمومي و عدم تسامح و يا دخالت دولتهاي سركوبگر.
به بيان ديگر، توسعه فرآيند گسترش آزاديهاي انساني است كه اين آزاديها عبارتاند از:
🔮آزاديهاي سياسي: ناظر بر فرصتهايي است كه به مردم اجازه ميدهد تا تعيين كنند چه كسي و بر مبناي چه اصولي بايد حكومت كند. همچنين امكان نقد، وجود آزادي بيان سياسي، مطبوعات آزاد، آزادي احزاب، فرصتهاي گفتگوي سياسي، حق رأي و انتخاب مشاركتي قانونگذاران و مجريان حكومتي را شامل ميشود.
🔮تسهيلات اقتصادي: ناظر بر فرصتهايي است كه افراد از آن به ترتيب بهره ميبرند تا منابع اقتصادي را براي اهداف مصرف يا توليد و يا مبادله به كار گيرد. فرآيند توسعهي اقتصادي درآمد و ثروت را افزايش ميدهد و باعث بهبودي حقوق مردم ميشود. در رابطهي بين درآمد ملي و ثروت و حقوق اقتصادي مردم، علاوه بر رقم كل درآمد جامعه، چگونگي توزيع آن نيز بسيار مهم است.
🔮فرصتهاي اجتماعي: در برگيرندهي ترتيباتي است كه جامعه جهت آموزش، بهداشت عمومي و مانند اينها ايجاد ميكند اين تسهيلات نه تنها براي هدايت زندگي اشخاص مانند سلامتي، اجتناب از رنجوري و افسردگي و مرگ زودرس مفيدند بلكه براي مشاركت مؤثر در فعاليتهاي اقتصادي و سياسي نيز اهميت فراواني دارند. براي مثال، بيسوادي ميتواند مانع مهمي براي مشاركت در فعاليتهاي اقتصادي مدرن باشد، همچنين مشاركت سياسي ميتواند بر اثر ناتواني مردم در برقراري ارتباط مكتوب به تأخير افتد.
🔮تضمين شفافيت: در كنش متقابل اجتماعي، افراد بر اساس اين پيش فرض كه چه چيزي به آنها ارائه ميشود و از آنها بايد چه انتظاري داشت، با هم رفتار ميكنند. بدين جهت جامعه بر اساس فرض اعتماد به يكديگر عمل ميكند. اين اعتماد نياز به فضاي باز دارد. در واقع، آزادي رفتار با يكديگر تحت ضمانت شفافيت و امكان شفافيت، افشاگري حقايق ممكن است. تضمين شفافيتها نقش مهمي در جلوگيري از رشوه خواري و عدم مسؤوليت پذيري مالي و معاملات مخفيانه و فساد ايفا خواهد كرد.
🔮تأمين حمايتي: در هر سيستم اقتصادي، مردمي در معرض خطر و آسيبپذيري هستند، مردمي كه محروميت ناشي از تغييرات مادي ميتواند به طرز نامطلوبي زندگي آنان را تغيير دهد و آنان را از پاي درآورد. تأمين امنيت براي ايجاد شبكههاي تأمين اجتماعي لازم است، از اين طريق ميتوان مانع از در غلتيدن مردم به تهيدستي و يا گرسنگي و مرگ شد. قلمرو تأمين امنيت شامل ترتيبات نهادي معيني مانند بيمه بيكاري و كمك درآمدي لازم براي فقرا، ترتيبات لازم براي مواجهه با موارد نادري چون قحطي و استخدام ضروري توسط دولت براي بهبود درآمد محرومان است.




















