شهرسازان نوین (NGO)

تعاریف مربوط به ابنیه و ساختمان

ساختمان : عبارت از مجموعه مستحدثات که معمولا در یک قطعه زمین ششدانگ به منظور سکونت و یا محل پیشه و یا محل پیشه و یا کارخانه و یا هر منظور دیگری احداث شده و در تاریخ ممیزی مورد استفاده بوده و یا آماده بهره برداری باشد.

واحد تجاری : عبارت است از کلیه ساختمان هایی که برابر تبصره ذیل ، بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها به منظور استفاده کسب و پیشه و تجارت احداث گردیده است و یا در آنها واحد های صنفی تحت پوشش قانون نظام صنفی ویا واحد های تابع قانون تجارت فعالیت داشته باشند.

واحد مسکونی : عبارت است از کلیه ساختمان هایی که برای سکونت افراد و یا خانوارها ساخته شده و شامل : اتاق ، آشپزخانه و سرویس های لازم باشد ( بدیهی است انجام پاره ای فعالیت های شخصی مندرج در قوانین نیز در آنها مجاز خواهد بود)

واحد صنعتی : عبارت است از کلیه ساختمان هایی که به منظور استفاده صنعتی ویا ایجاد کارگاه های صنعتی و اداری موافقت اصولی از مراجع ذیربط مانند : وزرات جهاد کشاورزی ،صنایع سبک و سنگین و معادن و فلزات دریافت وایجاد شده باشند.

واحد اداری : عبارت است از کلیه ساختمان های دولتی و نهاد های انقلاب اسلامی .بدیهی است سایر ساختمانهایی که از شمول بند های ۱-۲-۳ خارج باشند مشمول تعریف واحد اداری می شوند.

تبصره : موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهاد های انقلاب اسلامی که با اصول بازرگانی اداره می شوند و مشمول پرداخت مالیات هستند از نظر پرداخت عوارض پذیره ، تجاری محسوب می شوند.

تعاریف طرح

طرح : بیان تفضیلی و گسترده موضوعی که اجرای آن مورد نظر باشد طرح نامیده میشود.

طرح هادی : نحوه استفاده از اراضی شهری را برای دوران کوتاه پنج تا ده ساله در قالب امکانات فنی ، مالی ، اداری شهرداری ، طرح هادی می نامند.

طرح جامع : طرحی است که در آن نحوه استفاده از اراضی بصورت حوزه های مسکونی ، تجاری ، اداری ، کشاورزی ، تاسیسات و تسیلات شهری و نیازمندی های عمومی شهری و خطوط ارتباط و مراکز حمل و نقل و سایر امکانات شهری را مشخص می نمایند. طرح جامع معمولا برای یک دوره ۱۵ تا ۲۵ ساله تهیه میشود.

طرح تفضیلی : برنامه ریزی اجرایی استفاده از اراضی شهری و روستایی را طرح تفضیلی می گویند.

تعاریف پایه واژه ها و اصطلاحات عمومی :

کاربری یا نحوه استفاده : نوع فعالیت و شیوه بهره وری از ساختمان یا زمین به صورت موقت یا دایم .

واحد مسکونی : مکانی مستقل که یک یا چند خانوار در آن سکونت دارند و بخشی از آن به آشپزخانه ، توالت;و دستشویی و حمام اختصاص یافته باشد.

خانوار: چند نفر که باهم در یک اقامتگاه زندگی می کنند ، با یکدیگر هم خرج هستند و معمولاً با هم غذا می خورند .

قطعه مالکیت : قطعه زمین دارای حدود مشخص و سند مالکیت

تفکیک : تقسیم یک قطعه مالکیت به چند قطعه جهت استفاده واحد یا مختلط

تجمیع : استفاده جمعی از چند قطعه مالکیت جهت یک نوع کاربری

مساحت زمین یا کل مساحت زمین : مساحت محاسبه شده از ابعاد مندرج در سند مالکیت به متر مربع

سطح اشغال : سطح اشغال شده در مجموع طبقات سا ختمان

سطح ساختمانی یا زیر بنا : سطح ساخته شده در مجموع طبقات ساختمان

بلندترین نقطه دست انداز بام ودر صورت وجود سقف شیب دار بلندترین خط الرأس بام از سطح معبر

زیر زمین : قسمتی از ساختمان که ارتفاع آن از سطح معبرحداکثر ۲۰/۱ باشد

پیلوت : قسمتی از ساختمان همسطح گذر که به صورت فضا یی شامل ستون ها و بدون دیوارهای جدا کننده بوده و فاصله زیر سقف آن از گذر ۲۰/۲ متر باشد.

سطح معبر : متوسط اختلاف ارتفاع بالاترین و پایین ترین نقطه گذر مشرف به قطعه مالکیت

طبقه همکف : قسمتی از ساختمان که فا صله ان از سطح گذر حداکثر ۲/۱ متر و یا ارتفاع آن از معبر بیش از ۲/۱ باشد.

🔸در چه مواردی نیازی به اخذ #مجوز برای #بازسازی_ساختمان نیست؟

بر اساس بخشنامه شماره ۸۱۱٫۱۱۰۴۸٫۴۰۶۸۳ مورخ ۰۸-۰۸-۱۳۷۰حوزه معاونت شهرسازی و معماری در تهران موارد زیر جهت ساختمانهای مسکونی نیاز به مراجعه و کسب مجوز از شهرداری نداشته و مالکین میتوانند راساً نسبت به مورد اقدام نمایند:

1- مرمت بام از قبیل (تعویض قیرگونی و آسفالت – نصب موزائیک – تعویض – مرمت شیروانی)
2- تعمیر و تعویض کف سازی زیر زمین و طبقات؛
3- سفید کاری و نقاشی و نصب کاشی؛
4- نماسازی ساختمان، دیوارها و حیاط؛
5- محوطه سازی منازل و مجتمع های مسکونی اعم از احداث حوض یا استخر، کف سازی و باغچه بندی مشروط به عدم حذف پارکینگ؛
6- نصب و تعمیر یا تعویض سرویسهای بهداشتی و رفع نواقص بهداشتی ساختمان، مشروط به عدم تغییر نظام فنی، معماری و کاربری ساختمان؛
7- تعویض درب یا پنجره، مشروط به عدم تغییر درنظام فنی و معماری و کاربری ساختمان؛
8- لوله کشی آب، فاضلاب، گاز و نصب شوفاژ، مشروط به اینکه محل موتورخانه نیاز به احداث ساختمان جدیدی نداشته باشد؛
9-حفر چاه فاضلاب و تخلیه آن.

✔️نکته مهم آنکه رعایت کامل قانون تملک آپارتمانها و آئین نامه اجرایی آن در کلیه موارد فوق الذکر الزامیست.

ضوابط قالب بندی

💎 بارهای وارد بر قالب های بتن

۱- بارهای قائم
۲- بارهای ناشی از فشار رانشی بتن تازه
۳- بارهای افقی 
۴- بارهای ویژه
۵- بارهای ناشی از پس کشیدگی

🔹 قالب ها را می باید به گونه ای طراحی کرد که بتواند بارهای وارده را پیش از آنکه سازه بتنی مقاومت کافی را بدست آورد با ایمنی مناسبی تحمل کند.

#مبحث_نهم
 بند ۹-۱۲-۱-۱۲
مباحث مقررات ملی ساختمان

🔹 بتن های ویژه 

#بتن_الیافی

🔹 الیاف در بتن نقش کنترل ترک ها را دارد که بر مبنای آن مقاومت ضربه، خستگی ، مقاومت برشی،مقاومت خمشی باقیمانده (پس از ترک خوردگی عضو ) و ظرفیت جذب انرژی بتن بهبود می یابد.
اما تاثیرگذاری الیاف به نوع و مقدار الیاف ، شکل ، طول ،نسبت ظاهری (نسبت طول به قطر الیاف) ، مقاومت کششی و مکانیزم مهاری الیاف بستگی دارد.

#مبحث_نهم 
بند ۹-۹-۳-۱
مباحث مقررات ملی ساختمان

💎 ایمنی در گودبرداری

🔺 اهم نکات ایمنی که در گودبرداری لازم است مورد توجه قرار گیرد:

1️⃣ از ایستایی ساختمانهای اطراف گود اطمینان حاصل باشد.

2️⃣ دیواره گود به نحو مناسب پایدارسازی شده باشد. (اجرای سازه نگهبان)

3️⃣ کارگران داخل گود مجهز به تجهیزات حفاظت فردی از قبیل کلاه، کفش و دستکش باشند.

4️⃣ لبه گود در بالادست نرده و پاخور حفاظتی نصب شود.

5️⃣ نحوه دسترسی و ورود و خروج کارگران و ماشین آلات به داخل گود ایمن باشد.

6️⃣ لبه گود در بالادست مصالح و تجهیزات دپو نشود و از نزدیک شدن ماشین آلات به لبه گود ممانعت شود.

7️⃣ نحوه برق رسانی به داخل گود مناسب و ایمن باشد.

8️⃣ امکان نشت آب و بروز نم و رطوبت به دیوار گود منتفی یا تحت کنترل باشد.

#ایمنی_گودبرداری
مباحث مقررات ملی ساختمان

🌀مسئول نمای ساختمان کیست؟

مقصر سقوط سنگ نما ؟
مسئول نما کیست؟
مسئولیت افتادن سنگ نما؟
مسئول ریزش سنگ نما ؟

🌀 سوال :❓

در یک ساختمان 4 طبقه 8 واحدی ساکن هستم که سنگ نمای ساختمان سمت خیابان طبق اعلام رسمی مدیریت ساختمان هر لحظه امکان ریزش سنگ نما و سقوط سنگ نما دارد و تعدادی هم در چند روز اخیر ریزش کرده که خدا را شکر خسارت جانی یا مالی در برنداشته است
آیا هزینه مرمت و پیچ و رول پلاک نما بر عهده ساکنین جلویی که سمت خیابان هستند می باشد یا همه ساکنین ، با توجه به اینکه برخی ساکنین راضی به پرداخت هزینه پیچ و رول پلاک سنگ نما نمی شوند اگر خدایی نکرده اتفاق جانی یا مالی بیفتد چه افرادی از ساکنین مقصرند و چگونه بایستی افراد را ملزم به همکاری کرد و قانون نمای ساختمان چگونه است
 
🟣 پاسخ وکیل دادگستری :

مسئول این اتفاق یا هزینه تمام مالکین هستند و نما جزء مشاعات حساب می شود به همین دلیل مدیر ساختمان می تواند از ساکنینی که همکاری نمی کنند شکایت رسمی نماید

🟢 پاسخ های دیگر وکلا و دستگاه قضایی در مورد قانون نمای ساختمان :

🔹- مسئولیت مالک یا مالکین ساختمان:

در صورت نداشتن صورت جلسه رسمی در خصوص تعیین مدیر ساختمان، مسئول جبران خسارت جانی یا مالی با مالکین ساختمان است و سهم هر مالک بر اساس مساحت خانه هر شخص محاسبه می شود

🔸مسئولیت مالکین مجتمع:

در صورت نداشتن صورتجلسه رسمی در خصوص تعیین مدیر ساختمان ، مسئولیت جبران خسارات بر عهده مالکین مجتمع به نسبت مساحت آپارتمان (مساحت اعیانی سند) است

🌀- قانون نمای ساختمان در ساختمان نوساز :

در قوانین نظام مهندسی ساختمان در این سال ها باید هر ساختمان شناسنامه فنی داشته باشد و سازنده در آن تعهد گارانتی ساختمان را از پنج تا ده سال بدهد اما این قانون فعلا به درستی صورت نمی گیرد و اجرا نمی شود مخصوصاً در شهرهای کوچک و خریداران خانه باید به داشتن این شناسنامه توجه کنند
 
🌀- قانون نمای ساختمان در ساختمان های قدیمی :

- مسئولیت کامل نگهداری از ساختمان بر عهده مالکین است و در صورت فروش به شخص دیگر امکان شکایت از فرد قبلی سلب می شود ، مگر اینکه هنگام معامله و تنظیم مبایعه نامه در مورد تضمین و گارانتی کردن ساختمان نیز بندی را توافق کرده باشند
 
🔸- بیمه نامه ساختمان :

بهتر است مالکین  ساختمان را بیمه مسئولیت مدنی کنند و بند جبران خسارت مالی و جانی شخص سوم هم داشته باشد.
 
🔹- نظر کمیسیون قضائی :

سازنده ساختمان اگر موازین مهندسی و ساخت وساز را در احداث بنا رعایت  نکرده باشد، مسئول است در کنار آن هر مالکی باید به نگهداری ساختمان خود توجه کرده و از ساختمان رفع خطر کند.
به‌طور کلی، تعمیراتی که مربوط به اساس و ارکان بنا می‌باشد بر عهده مالک است
به هر تقدیر سهل‌انگاری سازنده قبلی رافع مسئولیت مالک فعلی نیست مگر آن‌که اشکال و نقص کار پنهان بوده و بر وی مکتوم باشد که در این صورت، سازنده بنا می‌تواند مسئول باشد

"انواع سقف رایج"

🔺1-سقف طاق ضربی :
هرچند که این نوع سقف منسوخ شده است و دیک  گرو مورد تایید ضوابط وآیین نامه ها نیست.
سقف طاق ضربی به راحتی و با هزینه کم ساخته میشود.اما بدلیل وزن بالا و عملکرد بسیار ضعیف درهنگام زلزله ،سقف قابل اعتمادی نیست.

🔺2-سقف تیرچه- بلوک:
این نوع سقف یکی از رایج ترین انواع سقف به حساب می آید. اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه – بلوک شامل تیرچه ، بلوک پرکننده و بتن و آرماتور حرراتی وآرماتور تقویتی برش (اوتکا ) می باشد.

🔸انواع تیرچه :
🔹الف ) تیرچه پاشنه بتنی
🔹ب) تیرچه فلزی با جان باز( کرمیت )
🔹ج) تیرچه پیش تنیده ( اشپنیت )
🔹د)تام تيرچه
🔸انواع بلوک پرکننده:
🔹الف ) بلوک پلی استایرن
🔹ب) بلوک سفالی
🔹ج) بلوک سیمانی

🔺3-سقف کامپوزیت :
این نوع سقف صرفا در اسکلت فلزی قابل اجرا است. اجزای تشکیل دهنده آن شامل تیرها ی فرعی ( لانه زنبوری-پروفیل ) برشگیر ، بتن و آرماتورحرارتی می باشد. از آنجایی که برای اجرای سقف کامپوزیت به شمع بندی نیازی نیست این امکان وجود دارد که چند سقف به طور همزمان بتن ریزی نمود که تخته ها یا ورق های قالب بندی را نباید به هیچ وجه زودتر از زمان موعد باز کرد.

🔺4-سقف عرشه فولادی :
این نوع سقف در سالهای اخیر رواج زیادی درساختمان سازی پیداکرده است.
دلیل اصلی این اقبال خوب سازدگان و پیمانکاران ساختمانی ، سرعت بالای اجرای آن است.اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی شامل تیرهای فرعی ، ورق گالوانیزه ذوزنقه ای ، گل میخ ، بتن و آرماتورحرراتی می باشد.

🔺5-سقف دال بتنی :
این نوع سقف بدلیل وزن بالای آن و سرعت اجرای پایین و همچنین هزینه ی بیشتری که دارد کمتر مورد استفاده قرارمیگیرد.در برخی ساختمانها که از اهمیت بالایی برخوردارند.
مثل ساختمانهای واقع در در نیروگاهها یا مراکز صنعتی بزرگ از سیستم سقف دال بتنی استفاده می شود.
اجزای تشکیل دهند. این سقف آرماتور وبتن است.آنچه که درمورد سقف دال بتنی لازم به ذکر است اینست که دال اصولا به دودسته ی دال یک طرفه ودو طرفه تقسیم میشود.(سقف یوبوت نیز دراین گروه طبقه بندی میشود

🔺6-سقف تیر- دال :
این سقف شبیه به سقف کامپوزیت است با این تفاوت که تیرهای فرعی آن بتنی هستند. سقف تیر ودال در اسکلت بتنی بصورت درجا و در اسکلت فلزی بصورت پیش ساخته اجرا می شود.
به سقف تیرودال پیش ساخته در اصطلاح " دبل تی " گفته می شود چون مقطع آن شبیه به دو حرف انگلیسی T در کنار هم است.

🔺7-سقف کوبیاکس :
این نوع سقف که به تازگی درصنعت ساختمان ایران وارد شده است از لحاظ سازه ای شبیه به دال دو طرفه است که البته تفاوت هایی با آن دارد.
بدین ترتیب که درضخامت دال گوی های توخالی سبکی رابصورت منظم قرارمیدهند تا درواقع از معرف بتن برای پرکردن آن قسمت جلوگیری کنند. کاری که این گوی های تو خالی سبک انجام میدهند شبیه به کاری است که بلوک های پرکننده ( فوم ) در سقف تیرچه  بلوک انجام می دهند. جنس این گوی ها پلی اتلین بازیافتی یا پلی پروتیین می باشد. سقف کوبیاکس به دلیل هزینه بالا و وقت گیر بودن تاکنون نتوانسته جایگاه مناسبی دربین سقف های سازه ای در صنعت ساختمان ایران پیدا کند.

🔺8-سقف روفیکس :
این سقف درواقع همان سقف کامپوزیت است که بجای تخته یا ورق ( که بعنوان قالب استفاده می شوند) از یک صفحه فلزی مشبک با نام روفیکس بعنوان قالب ماندگار استفاده میشود. جنس روفیکس  ورق گالوانیزه به ضخامت 7/. تا 0.8 میلیمتر است.
همین مشبک بودن روفیکس موجب می شود بتن تازه به خوبی با آن درگیر شود و بدلیل ترکیب بتن و فلز مقاومت بدست آمده برای تحمل بارهای وارده به سقف قابل توجه خواهد بود. فاصله تیرهای فرعی تا حداکثر 80 سانتی متر میتواند باشد چراکه بیشتراز آن باعث شکم دادن روفیکس درهنگام بتن ریزی خواهد شد.اجزای تشکیل دهنده این نوع سقف شامل روفیکس ، آرماتورو بتن می باشد.ساده بودن روش اجراو سرعت بالای کار از مزایای این سقف می باشد اما از انجا که روفیکس یک قالب ماندگار است جزء مصالح مصرفی سقف به حساب امده و در نتیجه هزینه آن را کمی بالا می برد.

🔺9-سقف پیش تنیده :
این نوع سقف جدیترین سقفی است که وارد صنعت ساختمان ایران شده است. درسقف پیش تنیده با استفاده از کابل و چگونگی قرارگیری آن در دال بتنی سقف ، یک نیروی فشاری اولیه قبل از بهره برداری از سازه در ناحیه کششی دال بتنی ایجاد میکنند تا پس از بهره برداری از سازه این ناحیه کششی دچار ترک خوردگی نشود ودر نتیجه از حداکثر ظرفیت باربری بتن استفاده شودو به تبع آن ابعاد و دو اندازه ها کاهش یابد.یکی از مزایای اصلی استفاده از سقف پیش تنیده اینست که این امکان را فراهم می اورده تا سازه با تعداد ستون کمتری نسبت به سایر سقفها اجراشود این موضوع در بحث معماری ساختمان و همچنین تامین پارکینگ بسیار تاثیرگذار است.

"نحوه طراحی ساختمان متناسب با اقلیم"

✔ طراحی معماری ساختمان باید حتی الامکان همساز با اقلیم باشد به نحوی که از شرایط مطلوب طبیعی حدکثر استفاده به عمل آید.

برخی عوامل به شرح زیر می باشد :

جبهه های مطلوب به لحاظ نورگیری :

فضاهای اصلی باید رو به جبهه های مطلوب ساختمان قرار گیرد.

جبهه های مطلوب به ترتیب اهمیت عبارتند از :

 جنوب ، شمال ، شرق و درصورت ضرورت با تمهیدات لازم در غرب ، استقرار فضاهای اصلی رو به جنوب باعث می شود تا بتوان بخشی از نور و گرمای مورد نیاز ساختمان در اوقات سرد را از طریق تابش آفتاب به داخل تامین نمود .

🔴 جدارهای نورگذر :
جدارهای نورگذر شامل پنجره ها ، نورگیرها ، و مشابه آن باید از قاب های مرغوب و بدون درز مستقیم و با حداقل نشت هوا باشند.

استفاد ه از شیشه های دو جداره و یا دو قاب موازی برای این سطوح به ویژه برای پنجره ها توصیه می شود .

🔵 سایه بانها :
سایه بانها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نور گذر ساختمان به کار می رود.

استفاده از عایق حرارت در پوسته خارجی ساختمان سبب می شود که حرارت حاصل از منابع گرمایشی طبیعی نظیر انرژی تابشی خورشید ، گرمای حاصل از سکنین و گرمای حاصل از وسایل الکتریکی در فضای داخل باقی بماند و به عنوان منبع گرمایش کمکی مورد استفاده قرار بگیرد.

به همین منظور باید سایه بان با عمق مناسب در این مناطق تعبیه گردد . منظور از عمق مناسب سایه بان ، عمقی است که در اوقات گرم سال از تابش خورشید به داخل ممانعت به عمل آید و در اوقات سرد برای استفاده از گرمای تابشی خورشید امکان ورود تششع خورشید به داخل فراهم شود .

⚪ به منظور دستیابی به یک نمای مطلوب، جنس و رنگ سنگ مصرفی از اهمیت بسزایی برخوردار است و موارد زیر در طرح نما لحاظ گردد .

۱- عکس ازساختمان ومجاورین از کلیه نماها (درصورت احداث)

۲- در طرح ارائه شده جنس و رنگ کلیه مصالح مشخص گردد و درصورت نیاز نمونه مصالح ارائه شود (رنگ کلیه پروفیل ها و رنگ شیشه ها نیز مشحص گردد)

۳- حداقل دو نوع مصالح (رنگ ـ جنس) برای نماها در نظر گرفته شود.

۴- مصالح نما باید اتصال کافی و مناسب با بدنه و سازه داشته باشد تا از خطر ریزش جلوگیری به عمل آید.

۵- کلیه سطوح خارجی ساختمان ، به لحاظ ایمنی و زیباسازی منظر شهری ، باید در شرایط مناسب نگهداری شوند.

⚫ سقفها
۱- در ساختمانهای با سقف شیبدار دسترسی اساسی به بام مشخص باشد.

۲- شیب بام در ساختمان های شیبدار حدود ۲۵ درصد در نظر گرفته شود.

۳- راس شیب بام بصورت شکسته در نظر گرفته شود

۴- در ساختمانهای با سقف شیبدار محل قرارگیری کولرها در بام مشخص و در پلانها و مقاطع دیده شود.

۵- بارانگیر در ساختمانهای عادی (بدون شیب سقف) مدنظر و در مقاطع دیده شود (متناسب با همسایه و حدکثر تا ۹۰ سانتیمتر)

۶- ساختمانهائی که در محدوده سقف های شیبدار می باشد ولی پروانه قدیمی دارند و اجرا شده است سقف شیبدار غیر اساسی با پوشش سفال یا روف تایل اجرا گردد.

۷- سقفهای شیبدار باید به نحوی طراحی و اجرا گردد که از ریزش برف ، یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود .

🔴 اندازه و ابعاد پنجره ها با توجه به مبحث ۴ و مبحث ۱۹ (انرژی) مقررات ملی ساختمان و آئین نامه ۲۸۰۰ زلزله طراحی و براساس اصول فنی لحاظ گردد.

رعایت موارد زیر در نمای ساختمانها الزامی می باشد .

۱- از شیشه رفلکس استفاده نشود.

۲- فاصله پنجره ها از زیر سقف تمام شده حداقل ۲۰ سانتی متر در نظر گرفته شود.

۳- مشخصات کلیه درها و پنجره ها باید با استانداردهای ملی مطابقت داشته باشد .

۴- استفاده از درب و پنجره با ابعاد مدولار و تولید صنعتی در ساختمان رعایت گردد .

۵- در فضاهای اقامت ، سطح شیشه الزامی ، حداقل یک هشتم سطح کف می باشد ، مگر آنکه پنجره ها تنها در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن دیوار با دیوار مقابل بیش از ۵/۴ متر باشد که در اینصورت یک هفتم سطح کف ، الزامی خواهد بود .

۶- در فضاهای اقامت در صورتی که لبه بالای پنجره ها غیر از نورگیر سقف شیبدار در ارتفاع زیر ۱۰/۲ متر قرار گرفته باشد ، سطح الزامی شیشه شفاف یک ششم سطح کف است ، مگر آنکه کلیه دریچه ها نیز در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن از دیوار مقابل بیش از ۵/۴ متر باشد ، دراینصورت سطح الزامی شیشه ، یک پنجم کف فضا است .

۷- در مواردی که تامین نور به صورت طبیعی صورت گیرد ، حداقل سطح شیشه در راه پله ها ۹/۰ مترمربع به ازای هر طبقه می باشد .

۸- استفاده از اجزای ساختمانی به صورت صنعتی و مدولار ، با رعایت استانداردها و مقررات ملی ساختمان ، توصیه می شود.

ضوابط مربوط به در و پنجره صنعتی و با ابعاد مدولار در مبحث الزامات عمومی ساختمان (مبحث ۴) آورده شده است.

"مقایسه اسکلت بتنی و اسکلت فلزی در ساختمان"
 
سوالی که برای اکثر کارفرمایان به وجود می آید این است که کدام سیستم باربر را برای سازه خود انتخاب و اجرا نمایند.

 در اینجا سعی می کنیم تفاوت این دو سیستم را به طور مختصر در چند حوزه بررسی و به صورت ساده بیان کنیم:

 🈵 مقاومت در برابر زلزله

معمولا این باور غلط وجود دارد که ساختمان اسکلت فلزی در برابر زلزله مقاوم تر است و یا برعکس.
این ایده اصولا اشتباه است بدین صورت که هم سیستم بتنی و هم سیستم فلزی را می توان برای مقاومت های مختلف طراحی نمود که هر دو نیز به صورت مورد نظر در زلزله عمل کنند.

 در حقیقت عامل مهم طراحی صحیح سازه است. البته لازم به ذکر است که سیستم های اسکلت بتنی به دلیل افزایش وزن سازه، در زلزله، نیروی بیشتری را متحمل می شوند.

🈯 طول عمر

این واقعیت وجود دارد که سازه های بتنی دارای عمر طراحی هستند بدین مفهوم که یک سازه بتنی برای عمری معین طراحی می شود گرچه این عمر 50 یا 60 سال باشد. بتن با گذشت عمر دچار افت و خزش می شود که نهایتا باعث تاثیر منفی در عملکرد سازه هنگام وقوع زلزله می شود. اما در سازه فلزی مشکل افت مقاومت با افزایش عمر وجود ندارد که این یک مزیت برای اسکلت فلزی محسوب می شود.

🈳 ارزش اسقاط

معمولا در ساخت و سازهای رایج در کشور به مسئله اسقاط سازه کمتر توجه می شود بدین مفهوم که در زمان تخریب سازه ساختمان های فلزی دارای ارزش اسقاط به مراتب بالاتر و هزینه تخریب کمتر می باشند. که این نیز می تواند یک مزیت برای اسکلت فلزی محسوب شود.

🈺 مقاومت در برابر آتش سوزی

مقاومت فولاد در آتش سوزی پائین می باشد بدین صورت که با گرم شدن مقاومت خود را از دست می دهد در صورتی که اسکلت بتنی مقاومت به مراتب بیشتری در برابر آتش از خود نشان می دهد. البته لازم به ذکر است با ایجاد تمهیداتی در سازه فلزی که بعضا هزینه بر نیز می باشند می توان مقاومت آن در برابر آتش را افزایش داد. بنابراین مقاومت بیشتر اسکلت بتنی در آتش سوزی به عنوان یک مزیت قلمداد می گردد.

✅ سهولت در اجرا

مطلب مهم در انتخاب سیستم سازه باربر فلزی و یا بتنی امکانات اجرای سازه در زمان ساخت است. اسکلت فلزی به علت حساسیت در عملیات برش کاری، جوش کاری و حمل و نصب، تخصص و دقت بیشتری را نسبت به اجرای اسکلت بتنی می طلبد. بنابراین باید پذیرفت که اجرای سازه بتنی نسبت به سازه فلزی نیاز به تخصص و مهارت و نظارت و کنترل کمتری دارد و با توجه به وضع موجود کشور ما این یک مزیت برای سازه بتنی محسوب می شود.

🅾 هزینه ساخت

فولاد استفاده شده در ساخت یک سازه فولادی دارای یک مقاومت مشخص در صورت طراحی صحیح، نسبت به مقدار فولاد استفاده شده در سازه بتنی دارای همان مقدار مقاومت، معمولا در حدود 30 درصد بیشتر می باشد. از این رو هزینه اجرای اسکلت فلزی بالاتر می باشد. بنابراین کافرمایانی که به دنبال کاهش هزینه در ساخت هستند اسکلت بتنی گزینه مناسب تری می باشد.

♍ زمان اجرا

سازه های فلزی به دلیل اجرای همزمان طبقات از سرعت پیشرفت بیشتری نسبت به سازه های بتنی برخوردار می باشند. همچنین در صورت ساخت اسکلت فلزی در کارخانه مدت زمان اجرا به صورت بیشتری نیز کاهش می یابد. اما در اسکلت بتنی با توجه به اجرای هر طبقه بعد از طبقه زیرین و همچنین رعایت زمان گیرش اولیه بتن سرعت پیشرفت به مراتب کمتر می باشد. همچنین سرعت بالا در اجرای سازه فلزی باعث کاهش هزینه های بالاسری و زمان بهره برداری پروژه می گردد که باعث جبران بخشی از هزینه گرانتر ساخت می باشد.

♻  تامین هزینه ساخت

برای آن دسته از کارفرمایانی که مایلند هزینه پروژه را به صورت خرد تر و با توجه به پیشرفت پروژه پرداخت کنند اسکلت بتنی گزینه مناسب تری خواهد بود. اما با توجه به اینکه عمده هزینه اجرای سازه فلزی هزینه خرید آهن خام مورد نیاز است مقدار بیشتری نقدینگی باید در شروع پروژه هزینه گردد. همچنین با توجه به این که در کشور ما پرداخت وام مسکن پس از تکمیل سقف طبقات پرداخت می گردد در سازه های بتنی می توان پس از اتمام هر سقف نسبت به دریافت وام اقدام و به پروژه تزریق نمود که این یک مزیت برای اسکلت بتنی محسوب می گردد.

🈵 معماری

ستون های فلزی به خصوص در ساختمان های بلند در طبقات پائینی دارای ابعاد کوچک تری می باشند و به دلیل قرار گرفتن پارکینگ در طبقات زیرین این یک مزیت محسوب می شود. همچنین در بناهای متداول، سازه های فولادی دارای محدودیت کمتری نسبت به سازه بتنی در طراحی می باشند مانند فاصله ستون ها و دهانه ها. از این رو اسکلت فلزی امکان سازه های خاص را فراهم می کند.

« بر ساختمان »
 عبارت است از امتداد ساختمان که در راستای ساختمان های دیگر در کنار کوچه - میلان و یا خیابان ساخته می شود.
گاهی در بافت های قدیمی تر « بر » ساختمان طبق اصول شهرسازی جدید،اصلاحی داشته و عقب نشینی می کند که اجرای« بر» ساختمان سازی باید دقیقا رعایت شود.
وقتی ساختمانی ، همجوار زمین مورد نظر نباشد، این «بر» می تواند از محور خیابان ، تیرهای چراغ برق ویا تیرهای تلگراف وحتی ساختمان ی دور با متر کشی ، یا روش اصولی فاصله خوانی توسط دوربین و «فاصله یاب» پیدا شود. در مواردی که این محور به دست نیاید از محور شمال و جنوب مغناطیسی روی نقشه های جغرافیایی و راضی شهری (که بلوک بندی ها تحت زاویه با این محور مشخص است ) می توان «بر» ساختمان مورد نظر را از بلوک مشخص بدست آورد.

میلان: 
عرض معبر،وقتی از عرض کوچه پهن بیشتر و از عرض خیابان کمتر باشد میلان گفته می شود.
 میلانکشی در شهرسازی از نوعی شطرنج بندی کاملا یکنواخت برای شهرسازی های جدید استفاده می شود.
معمولا شطرنج بندی شهری در برخی از شهرهای استان خراسان انجام شده است.
به طوری که اگر از فراز آسمان و از درون هواپیما به ساختمان های شهری نظاره شود، تمام معابر گفته شده میلان در محورهای افقی و عمودی ، دقیقا در یک راستا، بدون انحنا و پیچ و خم و شکستگی

«کف »:
در اراضی شهری کف ساختمان از سطح کوچه - میلان - خیابان مشخص شده و از مبنای آن ، کف طبقه هم کف و سپس کف تا تمام شده ی طبقات معلوم می شود، اما در مواردی که کوچه و خیابانی نباشد، به وسیله ی کد گذاری روی نقشه های جغرافیایی (که مبنای آن از سطح دریاست)، با توجه به سطحی از نقطه « مبدایی به نام بنچ مارک » تعیین شده که از این مبدا «کف» مورد نظر تعیین می شود،معمولا کف سازی طبقه هم کف ساختمان بلند تر از سطح زمین طبیعی انتخاب خواهد شد که این بلندی کف ،به خاطر عدم آب گرفتگی در اثر آب باران و برف و مواردی دیگر مانند سیل آب می باشد.

ضوابط شهرسازی و معماری جهت ترسیم نقشه ها (شهرداری )
(البته اساس کار در هر شهر ضوابط شهرسازی و معماری طرح جامع و تفصیلی هر شهر میباشد)
جهت قرارگیری یک پارکینگ حداقل فاصله مفید دهانه ستونها 2.5 مترمیباشد

قرارگیری دو پارکینگ کنار هم حداقل دهانه مفید 4.5 متر

قرارگیری سه پارکینگ کنار هم حداقل دهانه مفید 6.80 متر

طول مورد نیاز جهت پارکینگ 5 متر

حداقل فضای یک پارکینگ 2.5*5 متر

شعاع گردش یا طول مورد نظر جهت مانورخودرو 4.5 مترمیباشد.

حداقل عرض درب ورودی پارکینگ 3 متر

عرض رمپ یکطرفه 3 متر و دوطرفه 5 متر

عرض رمپ قوسی یکطرفه 3.65 متر و دوطرفه 7 متر

شیب رمپ پارکینگ 15 درصد میباشد
 واحدهای مسکونی به مساحت 200 مترمربع به بالا به دوواحدپارکینگ نیاز دارد.
حداکثر ارتفاع مفید واحد مسکونی2.80 متر میباشد.

حداکثر ارتفاع مفیدپارکینگ 2.40 مترمیباشد
حداکثر ارتفاع مفید پیلوت 2.40 متر
حداکثر ارتفاع مفیدزیرزمین 2.4 متر
ارتفاع جانپناه: 110سانتیمتر
فاصله نرده های راه پله 10سانتیمتر
حداکثر ارتفاع مفید واحد تجاری 4.50 متر و با احتساب نیم طبقه 6.00متر
حداقل ارتفاع مفید ورودی پارکینگ 2.0 متر
ارتفاع مفید خرپشته 2.40متر
حداقل عرض حیاط خلوت 3.0متر مجاز میباشد
درساختمانهای باکاربری مختلط با مسکونی تفکیک پارکینگ مسکونی باسایر کاربریها الزامی است.

قطعات دارای بر بیش از20 متر درمجاورت معبر، مجاز به ایجاد دو ورودی -خروجی میباشند.

شعاع گردش رمپ قوسی شکل از محور رمپ حداقل 6.50متر میباشد
محل استقراربنا در املاک شمالی وجنوبی درمحدوده 60درصد شمال قطعه مجاز میباشد به جز قطعاتی که جانمایی آنها قبلآ تعیین شده (برابر برگه های واگذاری) که توسط شهرداری اعلام میگردد.
دراملاک شرقی غربی استقراربنا در محدوده 60درصد غرب قطعه مجاز است.

درزمینهای باکاربری مسکونی درنظر گرفتن اختلاف ارتفاع ازکدارتفاعی صفرصفر تا روی سقف زیرزمین تا حداکثر 120cmمجاز است وبرای کاربری تجاری این اندازه به20cm کاهش میابد.

حداقل مساحت واحد تجاری 22.5مترمربع وحداقل پهنا 3.6متر میباشد.

حداکثر میزان نیم طبقه تجاری 50درصد مساحت واحدتجاری میباشد
حداقل مساحت واحد مسکونی 75مترمربع میباشد.

مساحت مجاز جهت انباری تجاری برابربا 50درصد مساحت واحد تجاری میباشد.

حداقل عرض مفید راهروها درواحدهای مسکونی 110cmمیباشد.

#شهرسازی

💠ابعاد مهم از ساختمان و نکات کلیدی برای بررسی نقشه ساختمانی
پارکینگ

حداقل دهانه یک پارکینگ 2.5 متر
حداقل دهانه دو پارکینگ کنار
 هم 4.5 متر
حداقل دهانه سه پارکینگ کنار هم 7 متر
طول مورد نیاز جهت پارکینگ 5 متر
حداقل فضای یک پارکینگ 2.5*5 متر

حداقل عرض در ورودی پارکینگ 3 متر
عرض رمپ یکطرفه 3 متر و دوطرفه 6 متر
عرض رمپ قوسی یکطرفه 3.65 متر و دوطرفه 7 متر
شعاع گردش یا طول مورد نظر جهت مانور 5 متر
شعاع داخلی مسیر گردش در کلیه پارکینگها 4.57 متر
شیب رمپ پارکینگ 15 درصد

واحد مسکونی کوچکتر از 150 متر یک پارکینگ
150 تا 200 متر 1.5 پارکینگ
بیش از 200 متر دو پارکینگ

هر واحد بالای 100 متر در طبقه اول و دوم به یک پارکینگ نیاز دارد.
همچنین درصورتی که تعداد واحد فرد باشد یک واحد از پارکینگ معاف است.

💠 ارتفاع

حداکثر ارتفاع مفید واحد مسکونی 2.90 متر
حداکثر ارتفاع پارکینگ 2.20 متر
حداکثر ارتفاع مفید پیلوت 2.40 متر
حداکثر ارتفاع زیرزمین 2.20 متر
حداکثر ارتفاع مفید واحد تجاری 4.50 متر
حداقل ارتفاع مفید ورودی پارکینگ 1.80 متر
ارتفاع مفید خرپشته 2.20 متر
ارتفاع نورگیری در زیرزمین حداکثر ۰.۹ متر

💠 ابعاد

حداقل سطح پنجره نباید از یک پنجم سطح فضا کمتر باشد.
حداقل عرض حیات خلوت اگر سرتاسری باشد 2 متر و اگر سرتاسری نباشد 3 متر
احداث پیش آمدگی یا بالکن در گذر 12 تا 20 متر > 80 سانتی متر
و در گذر بالای 20 متر > 120 سانتی متر مجاز است.
حداقل ارتفای این پیش آمدگی از زیر آن تا روی خیابان 3.50 متر
حداقل عرض آشپزخانه و اتاق خواب 2.50 متر - نشیمن 3.00 متر - پاگرد 1.20 متر
نورگیری آشپزخانه و پذیرایی از یک پنجره به شرطی که طول نورگیری کمتر از 8 متر باشد مجاز است
ابعاد نورگیر برای اتاق خواب و پذیرایی 3*4 متر و برای آشپزخانه 2*3 متر می باشد.
ابعاد مفید آسانسور 2*1.60 متر
حداقل ارتفاع چاله آسانسور 1.50 متر