نقشه مترو و خطوط اتوبوس BRT تهران

🚄 نقشه مترو تهران ( دانلود )

🚌 نقشه خطوط اتوبوس BRT تهران ( دانلود )

نقشه (زمین)

• به زبان‌های دیگر مطالعه کنید
• پی‌گیری این صفحه

نقشه‌ای از ایران که توسط آبراهام ارتلیوس تهیه شده و در نخستین اطلس نوین در میان سال‌های ۱۵۷۰ تا ۱۶۲۴ چاپ شده‌است

نقشه، نگاره یا ره‌نامه عبارت از تصویر قائم تمام یا قسمتی از عوارض مصنوعی و طبیعی زمین به نسبتی کوچکتر بر روی صفحه تصویر است.معمولا حالت نمودار دار دارد

طبقه‌بندی نقشه‌ها

عمده این طبقه‌بندی بر دو محور اصلی قرار دارد. یکی طبقه‌بندی از نظر مقیاس و دیگری طبقه‌بندی از نظر محتوی.

طبقه‌بندی از نظر مقیاس

نقشه‌ها را برحسب مقیاس به پنج گروه تقسیم‌بندی کرده‌اند:[۱]

۱- پلان‌ها با مقیاس‌های یک صدم تا یک پانصدم

۲- نقشه‌های بزرگ مقیاس با مقیاس‌های یک هزارم تا یک پنج هزارم

۳- نقشه‌های متوسط مقیاس با مقیاس‌های یک ده هزارم تا یک پنجاه هزارم

۴- نقشه‌های کوچک مقیاس با مقیاس‌های یکصد هزارم تا یک پانصد هزارم

۵- نقشه‌های جغرافیایی با مقیاس یک میلیونیوم یا کوچکتر نقشه‌های کشوری

طبقه‌بندی نقشه از نظر محتوی

این طبقه‌بندی شامل نقشه‌های: مسطحاتی، توپوگرافی، ثبت املاکی، آماری، هواشناسی، شهرسازی، تاریخی، گیاهشناسی، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی است.[۱] عمده این طبقه‌بندی بر دو محور اصلی قرار دارد. یکی طبقه‌بندی از نظر مقیاس و دیگری طبقه‌بندی از نظر محتوی.

طبقه‌بندی از نظر مقیاس نقشه‌ها را برحسب مقیاس به پنج گروه تقسیم‌بندی کرده‌اند:[۱]

1. پلان‌ها با مقیاس‌های یک صدم تا یک پانصدم
2. نقشه‌های بزرگ مقیاس با مقیاس‌های یک هزارم تا یک پنج هزارم
3. نقشه‌های متوسط مقیاس با مقیاس‌های یک ده هزارم تا یک پنجاه هزارم
4. نقشه‌های کوچک مقیاس با مقیاس‌های یکصد هزارم تا یک پانصد هزارم
5. نقشه‌های جغرافیایی با مقیاس یک میلیونیوم یا کوچکتر نقشه‌های کشوری

طبقه‌بندی نقشه از نظر محتوایی طبقه‌بندی شامل نقشه‌های: مسطحاتی، توپوگرافی، ثبت املاکی، آماری، هواشناسی، شهرسازی، تاریخی، گیاهشناسی، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی است.[۲]

اطلس و نقشه های جهان

نقشه جغرافیایی جهان با کیفیت بالا (PDF و عکس)

" />

نقشه جغرافیایی جهان با کیفیت بالا (PDF و عکس)

کل امتیازات: ۱۸۹ | میانگین: ۴٫۳

در اینجا شما شاهد چند نقشه بسیار عالی جهان با کیفیت بسیار بالا خواهید بود که هم به صورت عکس و هم به صورت PDF تهیه شده است. این نقشه ها از سراسر اینترنت گردآوری شده است و در اختیار شما قرار گرفته است.

بروزرسانی ۳۰ فروردین ۹۷: نقشه های جدید اضافه گردید.

آموزش: چنانچه فایل های PDF یا عکس نقشه ها بجای دانلود شدن، درون مرورگر نمایش داده می شوند، بر روی لینک موردنظر کلیک راست کرده و گزینه Save Link As یا Download Link را بزنید.

The Sixth World

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱٫۱۴ مگابایت

World Countries Map

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۴۹۹ کیلوبایت

Political Map – January 2015

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱٫۵۵ مگابایت

Map Outline

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۵۴۵ کیلوبایت

Political Map – Outline 1

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱٫۹۳ مگابایت

 Political Map – Outline 2

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۶۷۹ کیلوبایت

Statistical Map

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۵ مگابایت

World Map Project Manual" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۳٫۴۳ مگابایت

اطلس کشورهای جهان – World Atlas 2010

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۴۹ مگابایت

World Map Seasonal" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۳٫۱۸ مگابایت

 World Map – Continents – No Labels

" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۴٫۴ مگابایت

World Map – Realistic" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۷۳۳ کیلوبایت

World Map – Countries" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۲٫۵۵ مگابایت

World Map – Painted" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۹۹۲ کیلوبایت

Political Map NE1

" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۱۰٫۴۹ مگابایت

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱۱٫۵۵ مگابایت

Political Map NE2

" />

دانلود عکس با کیفیت این نقشهحجم: ۱۰٫۷۸ مگابایت

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱۲٫۸مگابایت

Political Map Pat

" />

دانلود فایل PDF این نقشهحجم: ۱۴٫۳۸مگابایت

Map of World Countries 1

" />

Map of World Countries 2

" />

Miller World

" />

World Map 1

" />

World Map 2

" />

دسته ها: علمی، مطالب

برچسب ها: Download، Earth، Free، Globe، High Resolution، Infinite Zoom، Map، PDF، Photo، Picture، Political Map، World، با زوم بینهایت، جغرافیایی، جهان،دانلود، کارتوگرافی، کره زمین، نقشه، نقشه برداری هوایی، نقشه سیاسی کشورهای جهان، نقشه کشورهای جهان

نقشه ایران و همسایگانش

این نقشه یکی از کاملترین نقشه هایی است که تا به حال از شهرها و روستا های ایران تهیه شده و در آن تمام مسیرها با دقت بسیار بالایی کشیده شده است. شما با داشتن این نقشه قادر خواهید بود تا تمام مسیرهایی را که به شهرها و روستاهای کشور منتهی می شوند را مشاهده کنید و از این طریق کوتاه ترین مسیر را برای رسیدن به مقصد مورد نظرتان انتخاب نمایید. این نقشه در قالب یک فایل عکس بوده که به دلیل داشتن کیفیت بسیار بالا شما میتوانید تا هر قدر که علاقه مندید بر روی نقاط مورد نظر خود زوم کنید. همچنین این نقشه را میتوان با استفاده از نرم افزارهای نمایش عکس در رایانه مشاهده نمود و در هنگام سفر هم میتوان با کپی فایل نقشه در گوشی موبایل در حین سفر از آن استفاده کرد. علاوه بر این میتوان آن را توسط چاپگر بر روی کاغذ هم چاپ نمود تا در ابعاد بزرگتر بتوان از آن استفاده کرد

ایران pdf

در: تصاویر با کیفیت, وکتور

نقشه استانهای ایران pdf

رایگان -نقشه استانهای ایران pdf

برچسب ها : pdfنقشه ایرانوکتور

نقشه راه های ایران

شما با دانلود لینکی که در زیر مشاهده می کنید نقشه تمام راه های ایران را با کیفیت بسیار خوب به همراه خواهید داشت . کافی است پس از دانلود نقشه آن را که به صورت یک عکس در لپ تاپ و یا موبایل خود ذخیره نمایید و با بزرگ نمایی نقشه یا همان تصویر جزییات تمام راه های ایران را در اخیتار داشته باشید.
نقشه راه های کشور  به شما کمک میکند در هر سفری مثل سفرهای نوروزی به تمام راه های شهری و روستایی کشور تسلط داشته باشید و از طریق کوتاه ترین مسافت و راه به مقصد مورد نظر خود برسید.

لینک دانلود نقشه

• به زبان‌های دیگر مطالعه کنید
• پی‌گیری این صفحه
• ویرایش

نقشه‌ای از ایران که توسط آبراهام ارتلیوس تهیه شده و در نخستین اطلس نوین در میان سال‌های ۱۵۷۰ تا ۱۶۲۴ چاپ شده‌است

نقشه، نگاره یا ره‌نامه عبارت از تصویر قائم تمام یا قسمتی از عوارض مصنوعی و طبیعی زمین به نسبتی کوچکتر بر روی صفحه تصویر است.معمولا حالت نمودار دار دارد

طبقه‌بندی نقشه‌ها

عمده این طبقه‌بندی بر دو محور اصلی قرار دارد. یکی طبقه‌بندی از نظر مقیاس و دیگری طبقه‌بندی از نظر محتوی.

طبقه‌بندی از نظر مقیاس

نقشه‌ها را برحسب مقیاس به پنج گروه تقسیم‌بندی کرده‌اند:[۱]

۱- پلان‌ها با مقیاس‌های یک صدم تا یک پانصدم

۲- نقشه‌های بزرگ مقیاس با مقیاس‌های یک هزارم تا یک پنج هزارم

۳- نقشه‌های متوسط مقیاس با مقیاس‌های یک ده هزارم تا یک پنجاه هزارم

۴- نقشه‌های کوچک مقیاس با مقیاس‌های یکصد هزارم تا یک پانصد هزارم

۵- نقشه‌های جغرافیایی با مقیاس یک میلیونیوم یا کوچکتر نقشه‌های کشوری

طبقه‌بندی نقشه از نظر محتوی

این طبقه‌بندی شامل نقشه‌های: مسطحاتی، توپوگرافی، ثبت املاکی، آماری، هواشناسی، شهرسازی، تاریخی، گیاهشناسی، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی است.[۱] عمده این طبقه‌بندی بر دو محور اصلی قرار دارد. یکی طبقه‌بندی از نظر مقیاس و دیگری طبقه‌بندی از نظر محتوی.

[ویرایش] طبقه‌بندی از نظر مقیاس نقشه‌ها را برحسب مقیاس به پنج گروه تقسیم‌بندی کرده‌اند:[۱]

1. پلان‌ها با مقیاس‌های یک صدم تا یک پانصدم
2. نقشه‌های بزرگ مقیاس با مقیاس‌های یک هزارم تا یک پنج هزارم
3. نقشه‌های متوسط مقیاس با مقیاس‌های یک ده هزارم تا یک پنجاه هزارم
4. نقشه‌های کوچک مقیاس با مقیاس‌های یکصد هزارم تا یک پانصد هزارم
5. نقشه‌های جغرافیایی با مقیاس یک میلیونیوم یا کوچکتر نقشه‌های کشوری

[ویرایش] طبقه‌بندی نقشه از نظر محتوایی طبقه‌بندی شامل نقشه‌های: مسطحاتی، توپوگرافی، ثبت املاکی، آماری، هواشناسی، شهرسازی، تاریخی، گیاهشناسی، زمین‌شناسی و ژئوفیزیکی است.[۲]

نقشه خطر زلزله در ایران

3

چکیده:

نقشه خطر زلزله در ایران با هدف انجام مطالعات تحلیل خطر زلزله در ایران با عدم قطعیتی پایین تر از نتایج به دست آمده از پروژه های مشابه قبلی تهیه شده است. در نقشه حاضر، از داده های به روزرسانی شده شامل یک کاتالوگ لرزه خیزی جدید و همگن (Karimiparidri et al. 2013)، مدل جدید ایالت های لرزه زمین ساختی و دو مدل چشمه های لرزه زای ناحیه ای و خطی ایران (Karimiparidri et al., 2011) استفاده شده است. برای تهیه مدل خطر، پس از حذف رخدادهای وابسته، پارامترهای لرزه خیزی برای هر یک از ایالت های لرزه زمین ساخت و چشمه های لرزه زا محاسبه و با بهره گیری ازکاتالوگ زمین لرزه های بروز رسانی شده و نقشه های چشمه های لرزه زا و پارامترهای لرزه خیزی مرتبط و با استفاده از روابط کاهندگی که بهترین تطابق را با داده های زمین لرزه های ایران دارند، نقشه خطر زمین لرزه ایران در شرایط سنگ بستر در دوره بازگشت ۴۷۵ سال با روش احتمالی به روز رسانی شده است. عدم قطعیت مربوط به هر مرحله از مطالعه نیز با کمک درخت منطقی در محاسبه خطر لرزه ای وارد گردیده است (Karimiparidri et al. 2014).

نقشه خطر زلزله در ایران به همت جناب آقای دکتر مهدی زارع (استاد تمام پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله) در زمستان ۱۳۹۷ تهیه شده و در اختیار علاقمندان و پژوهشگران علوم زمین کشور قرار گرفته است.

لطفا جهت دانلود نقشه در سایز اصلی کلیک فرمائید.

نقشه لرزه خیزی ایران

4

چکیده:

فلات ايران که توسط تکتونیک فعال نوار لرزه خیز آلپ هیمالایا شکل گرفته است، در بین صفحات تکتونیکی اوراسیا- عربستان قرار دارد. این فلات، به عنوان يكي از لرزه خيزترين نواحي جهان محسوب شده و هرساله با زمین لرزه های متعددی مواجه می شود. شرایط فعال تکتونیکی، وجود گسل ها و چشمه های متعدد لرزه زا و قرارگیری جمعیت زیاد در نواحی مستعد زمین لرزه، نیاز به توجه بیش از پیش به این سانحه طبیعی را افزایش داده و لزوم مطالعات علمی در زمینه تحلیل خطر و ریسک زمین لرزه را افزایش می دهد. نقشه لرزه خیزی ایران برمبنای داده های زلزله های دستگاهی ایران با بزرگای بیش از ۴ و در بازه زمانی ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۹ تهیه شده است.

نقشه لرزه خیزی ایران به همت جناب آقای دکتر مهدی زارع (استاد تمام پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله) در زمستان ۱۳۹۷ تهیه شده و در اختیار علاقمندان و پژوهشگران علوم زمین کشور قرار گرفته است.

لطفا جهت دانلود نقشه در سایز اصلی کلیک فرمائید.

ستون چینه شناسی ایران

چکیده:

ستون چینه شناسی حاضر قدیمی ترین تا جدیدترین (پروتروزوئیک بالایی تا کواترنر) سنگ های رسوبی ایران را در چهار حوضه رسوبی پیشرفته نشان می دهد و آن ها را در کنار هم مقایسه می کند. این ستون بر پایه آخرین اطلاعات زمین شناسی سطحی، چینه شناسی و فسیل شناسی و گاه بر پایه مطالعات سن سنجی تهیه شده است.
این ستون به همت جناب آقای دکتر منصور قربانی (عضو هیئت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی) تهیه شده و در اختیار علاقمندان و دانش پژوهان علوم زمین کشور قرار گرفته است.

جهت دانلود فایل pdf با کیفیت بالا لطفا کلیک فرمائید

نقشه تفکیک هندسی مناطق دگرسانی ایران

2

چکیده:
نقشه تفکیک هندسی مناطق دگرسانی ایران بر اساس نقشه پایه دورسنجی سازمان زمین شناسی کشور طراحی شده است. در این نقشه، معیار تفکیک آثار دگرسانی گرمابی مبتنی بر تابع توزیع مارپیچ است که مطابق آن چهار الگوی هندسی به شرح زیر معرفی شده اند.
الگوی اول که با رنگ قرمز معرفی شده بیانگر توزیع هندسی ایده آل و منطبق با تغییرات منظم از حدود عدد فی تا عدد پی را در بر میگیرد.
الگوی دوم که با رنگ زرد مشخص شده نظم هندسی کمتری از الگوی اول دارد و عمدتا بیانگر توزیع داده ها در حوزه اویلر است.
الگوی سوم که با رنگ سبز معرفی شده است بیانگر کمینه توزیع هندسی بوده و محدود به ناحیه فی میباشد. نظم این توزیع از دو الگوی اول و دوم کمتر است.
الگوی چهارم که با رنگ آبی معرفی گردیده نشان دهنده توزیع هندسی تصادفی و نامنظم است که در مقایسه با الگوهای اول تا سوم ، از استعداد کمتری برای توسعه هاله های دگرسانی برخوردار است.
بر اساس شاخص های رنگی ذکر شده، آثار دگرسانی که با رنگ های قرمز و زرد معرفی شده اند از بیشترین اولویت پی جویی ذخایر هیدروترمال برخوردارند. در مقابل نظم هندسی الگوی سبز کاهش یافته و در الگوی آبی رنگ به بی نظمی رسیده است.
از دیدگاه زمین شناسی اقتصادی، مناطق قرمز و زرد معرف نواحی امیدبخش معدنی با توالی منظم آثار دگرسانی هستند. مناطق سبز بیانگر هاله های دگرسانی با توسعه محدود بوده و مناطق آبی رنگ معرف هاله های پراکنده هستند که بدلیل عوامل ساختمانی و زمین شناختی، فاقد نظم حاکم بر رویدادهای درونزاد میباشند.

نقشه تفکیک هندسی مناطق دگرسانی ایران به همت جناب آقای دکتر مهرنیا (عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور) در زمستان ۱۳۹۷ تهیه شده و در اختیار علاقمندان و دانش پژوهان کشور قرار گرفته است

تغییرات لرزه خیزی در یک بازه ۳۲ ساله در ایران

تغییرات لرزه خیزی در یک بازه ۳۲ ساله در ایران ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۸ را در تصویر بالا مشاهده می فرمائید (بیشترین تغییرات با رنگ های قرمز و خاکستری و سیاه نشان داده شده است). در این مطالعه زارع و همکاران، مشخص شد که در ده سال بعد از بازه این مطالعه (۲۰۰۹ تا پایان ۲۰۱۸) زمینلرزه های مهم ورزقان ۱۳۹۱، مکران، سراوان ۱۳۹۲، بشاگرد ۱۳۹۲ مورموری ۱۳۹۳ و ازگله سرپل ذهاب ۱۳۹۶ همگی در نواحی با کمترین تغییرات رخ داده اند (به موقعیت مناطق سبز، زرد و سفید رنگ توجه کنید

حدود 55 درصد سطح ايران را كوه فراگرفته و 45 درصد آن را جلگه ها و دشت هاي پهناور و درياچه ها و هامون ها (بیایان ها) و نمكزارهاي متعدد زيرپوشش قرار داده اند. كوه هاي ايران به چهار رشته شمالي، زاگرس، مركزي و باختری (شرقی) تقسيم مي شوند.

در تصویر بالا دو رشته کوه مهم ایران نشان داده شده است

رشته شمالي يا البرز كه درازاي آن به 950 كيلومتر بالغ مي شود و مساحتي معادل 51500 كيلومتر مربع يا حدود سه درصد مساحت كشور را زير پوشش قرار داده است، بخشي از چين خوردگي هاي بزرگ آلپ و هيماليا است. اين رشته از استان اردبيل شروع شده و رو به شرق از جنوب درياي خزر مي گذرد و در شمال خراسان به كوه هاي شرقی ايران مي پيوندد. بلندترين نقطه ايران يعني كوه دماوند با بلندي 5671 متر در اين رشته جاي دارد. كوه هاي ديگري چون علم كوه (4650 متر)، سياهلان (4175 متر)، پالون گردن (4375 متر) و شاهوار (3945 متر) نيز در همين رشته قرار دارند.

رشته زاگرس كه عظيم ترين و طولاني ترين رشته كوه هاي ايران است، از استان آذربايجان غربي آغاز مي گردد و پس از عبور از استان هاي كردستان، همدان، كرمانشاه، ايلام، لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختياري، كهگيلويه و بويراحمد ، بوشهر و فارس و هرمزگان تا شمال تنگه هرمز ادامه مي يابد و در آنجا به رشته كوه هاي مركزي ايران و رشته ارتفاعات مكران مي پيوندد. رشته كوه هاي زاگرس با درازاي حدود 1400 كيلومتر و عرض بين 100 تا 300 كيلومتر، مساحتي معادل 323000 كيلومتر مربع يا 20 درصد مساحت كشور را زير پوشش قرار داده است. بلندترين قله رشته کو های زاگرس، كوه دينار يا دنا نام دارد كه ارتفاع آن به 4409 متر مي رسد. از ديگر كوه هاي بلند كوهستان زاگرس مي توان كوه هاي برده رش (3602 متر)، شاهور (3309 متر)، پرو (3357 متر)، الوند (3580 متر) اشترانكوه (4050 متر)، زردكوه (4225 متر) و كوه فارغان (3267 متر) را نام برد.

رشته کوه های مركزي ايران در امتداد قطر بزرگ ايران يعني از شمال غربي به سوي جنوب شرقي كشيده شده و استان آذربايجان شرقي را به كوه هاي سيستان و بلوچستان متصل مي کند. طول رشته كوه هاي مركزي 1460 كيلومتر و عرض آن به طور متوسط 80 كيلومتر است و مساحتي برابر 143000 كيلومتر مربع يا 5/8 درصد مساحت كشور را شامل مي شود. كوه هزار با بلندي 4465 متر مرتفع ترين كوه اين رشته به شمار مي آيد و كوه هاي لاله زار (4351 متر)، جوپار (4135 متر)، پلوار (4233 متر) و شيركوه (4000 متر)، از ديگر كوه هاي بلند اين رشته محسوب مي شوند.

كوه هاي خاوري (شرقی) ايران، رشته كوه هاي ناپيوسته ای هستند كه از شمال خراسان آغاز می شوند و رو به جنوب تا استان سيستان و بلوچستان يا كوه هاي مكران ادامه مي يابند. كوه تفتان با ارتفاع 3941 متر بلندترين كوه اين رشته محسوب مي شود و كوه هاي بزمان (3503 متر)، باقران (2595 متر)، آهنگران (2831 متر)، چهل تن (3013 متر)، بينالود (3211 متر) و هزار مسجد (3040 متر) از ديگر كوه هاي مهم آن به شمار مي روند. علاوه بر رشته كوه هاي چهارگانه بالا، كوه هاي ديگري به طور پراكنده در گوشه و كنار كشور وجود دارد كه عمده ترين آنها رشته كوه هاي نسبتاً مرتفعي هستند كه دشت كوير را از كوير لوت جدا مي کنند. كوه ناي بند با ارتفاع 3009 متر بلندترين قله اين گروه به حساب مي آيد. حدفاصل ميان رشته كوه هاي شمالي يا البرز و رشته مركزي و كوه هاي خاوري را بيابان هاي پهناوري به نام دشت كوير و كوير لوت فراگرفته و بيابان هاي ديگري چون چون هامون جزموريان و كوير ابركوه و غيره در حدفاصل ميان رشته هاي ديگر جاي گرفته اند. علاوه بر دشت ها و بيابان هاي مزبور، جلگه هاي ديگري مانند دشت ساحلي استان بوشهر، دشت خوزستان، دشت ساحلي درياي خزر و دشت مغان نيز وجود دارند كه شباهتي با دشت ها و نمكزارهاي درونبومي ايران ندارند و از آبرفت رودخانه هاي متعددي كه در آن نواحي جريان دارند به وجود آمده اند.

منبع: گیتاشناسی ایران- جلد سوم- دایره المعارف جغرافیای ایران- نوشتهمهندس عباس جعفری- چاپ اول 1379- طرح تهیه، لیتوگرافی و چاپ از مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.

نقشه های توپوگرافی و اهمیت آن در جغرافیا:

"توپو" در لغت به معنی جا، مکان و محل آمده است.بنابراین توپوگرافی در لغت به معنی ترسیم مکانخواهد بود اما در اصطلاح نقشه خوانی ؛ نقشه های توپو گرافی نقشه هایی هستند که با استفاده از خطوط هم ارتفاع ، نمایشی از وضعیت ناهمواری ها ی یک مکان را ارایه می دهند.از این جهت مشخص ترین ویژگی نقشه های توپوگرافی وجود خطوط هم ارتفاع یا منحنی های میزان است.اگر چه اطلاعات دیگری نیز بر روی نقشه های توپوگرافی وجود دارد از جمله عناصر طبیعی و انسانی نظیر چشمه ها، چاه ها ، خطوط هيدروگرافیکی ، مناطق مسکونی ، مختصات جغرافیایی ، مقیاس ، جهات شمال و غیره .

گفتیم که برای نمایش وضع ناهمواری ها بر روی نقشه های توپوگرافی از خطوط منحنی میزان استفاده می کنند. حال ببینیم این منحنی ها چه هستند و چه ویژگی دارند. خطوط منحنی میزان یا خطوط تراز هیچ گاه یکدیگر را قطع نمی کنند زیرا الگو ها ومدلهایی هستند که اگر به طور فرضی یک برجستگی را از سطح افق تا بالاترین نقطه ، به شکل صفحاتی بریده و قطع کنیم؛در نتیجه این کار خطوط پیچ و خم دار و بسته ای بوجود می آیند که با یکدیگر موازیند.

با انجام این آزمایش شاید موضوع روشن تر شود.یک سیب زمینی درشت را از قسمت عرض به دو بخش مساوی تقسیم کنید.یکی از نیمه ها رااز سطح بریده شده روی میز قرار دهید. در واقع اکنون یک مدل فیزیکی از یک ناهمواری را پیش روی خود دارید. حال با ماژیک دوایری را روی بدنه این سیب زمینی از نزدیکی قاعده تا نزدیکی راس آن به فواصل معین رسم کنید.سیب زمینی را از از محل خطوطی که ترسیم کرده اید برش دهید . ناهمواری مصنوعی شما اکنون به تعدادی برش تبدیل شده است. از بزرگترین برش کار را آغاز کنید و با قرار دادن آن روی کاغذ ، خطی پیرامون آن با مداد رسم کنید .و سپس خطوط برش های کوچکتر را به ترتیب تا کوچکترین برش روی همان شکل قبلی اضافه کنید.به این ترتیب شما نقشه ای توپوگرافی از ناهمواری مصنوعی خود تهیه کرده اید. هر یک از خطوطی که رسم کرده اید ، نمایانگر ارتفاع معینی از پدیده مورد نظر شماست. و صد البته برای ترسیم یک کوه در اندازه واقعی ، امکان برش آن به حلقه های متعدد وجود ندارد .پس براس رسم منحنی میزان های یک کوه چه راهی وجود دارد؟

برای ترسیم منحنی های میزان یک ناهمواری بزرگ از عکسهای هوایی و دستگاه تبدیل استفاده می شود.در آنجا هم با استفاده از خاصیت برجسته بینی ، ناهمواری را با صفحات افقی فرضی به فواصل معین برش می دهند .هر صفحه ای که آنرا قطع کند براساس شکل ناهمواری در محل قطع شده خطوط پیچ و خم داری ایجاد می کند و همچنان که اشاره شد در بخش پایینی ناهمواری بزرگتر و در بخش بالایی (قله) کوچکتر خواهد بود. فاصله صفحه هایی که زمین را قطع می کنند متساوی البعد می نامند.مقدار واقعی ارتفاع نقاط را با عددی که بر روی منحنی های اصلی نوشته می شود ، مشخص می کنند.فاصله قائم دو خط تراز متوالی را فاصله تراز می گویند.به این ترتیب علاوه بر این که ارتفاع نقاطی که روی منحنی های تراز هستند را می توان معین کرد ؛ ارتفاع نقاطی که بین منحنی های میزان نیز قرار دارند قابل محاسبه است.( در بخش اندازه گیری فاصله ها ارائه می شود)

در بخش پایینی نقشه های توپوگرافی اندازه و فاصله منحنی های میزان اصلی و فرعی نوشته شده است. در نقشه های توپوگرافی ایران ؛ منحنی های میزان معمولا با رنگ قهوه ای روشن نشان داده شده اند.منحنی های اصلی پر رنگ تر و ضخیم تر و عدد ارتفاعی روی آنها نوشته شده است.،منحنی میزان های عادی که کم رنگ تر و نازک تر هستند ، بدون عدد ارتفاعی می باشند.و منحنی میزان های حد واسط یا فرعی که معمولا در مناطق کم شیب وجود دارد و از آنها برای نمایش یک سطح نسبتا هموار با تغییر ارتفاع نامحسوس استفاده می شود؛ بدون عدد ارتفاعی به صورت نقطه چین نمایش داده می شوند. فاصله منحنی های میزان در نقشه های توپو گرافی ایران در زیر مقیاس خطی نوشته شده است که بدین شرح هستند:

1-در نقشه های1:50000 فاصله منحنی های اصلی 100 متر ؛ فاصله منحنی های عادی 20=5: 100متر و فاصله منحنی های فرعی 10=2: 20 متر می باشد.

2-در نقشه های 1:250000 فاصله منحنی های اصلی 500 متر ؛ فاصله منحنی های عادی 100=5: 500 متر و فاصله منحنی های فرعی 50=2: 100 متر است.

3-در نقشه های 1:500000 فاصله منحنی های اصلی 1000 متر ؛ فاصله منحنی های عادی 200=5: 1000 متر و فاصله منحنی های فرعی 100=2: 200 متر است.

نقشه های تو پو گرافی چه اهمیتی دارند؟

در تمام مطالعات دقیق جغرافیایی نیاز به یک نقشه مبنا یا نقشه پایه وجود دارد.اگر چه دقیق ترین نقشه های پایه ، عکسهای هوایی هستند اما به دلیل مشکلات تهیه عکسهای هوایی و اطلاعات اضافی روی آنها و مشکلات فنی ناشی از اعوجاج تصویر و تغییر ارتفاع پرواز نمی توان همیشه از آنها استفاده کرد. به این جهت نقشه هایی که بتوانند اطلاعات اولیه و دقیقی را در اختیار جغرافیدانان بگذارند از اولویت زیادی برخوردارند. به نقشه هایی که واقعیت ها را ثبت کرده باشد ، مرز ها مشخص گردیده باشند و مطالب مورد نیاز روی آنها یادداشت شده باشند و گسترش مکانی مشاهدات به طور دقیق روی آن ثبت شده باشد ؛ نقشه پایه میگوییم.انتخاب نقشه پایه در مطالعات جغرافیایی بسیار اهمیت دارد.

. نقشه پایه تا حدودی چگونگی تجزیه و تحلیل و شکل نهایی نمایش داده ها را به صورت آماری و ترسیمی معین می کند. در بین انواع نقشه های پایه موجود، نقشه های توپوگرافی به دلیل ارائه اطلاعات اولیه مورد نیاز جغرافیدانان ، بهترین در نوع خود محسوب می شوند.

از این رو اهمیت نقشه های توپوگرافی بخصوص نقشه هایی که مقیاس بزرگ دارند در اغلب پروژه های تحقیقاتی جغرافیا ، ثابت شده است. نقشه های توپوگرافی اختصاصا سطح خشکی ها را به نمایش می گذارد. برای مطالعه کف دریا ها واقیانوسها و نمایش ناهمواری های آن ، از نقشه های باتیمتریک ( ژرفاسنجی) استفاده می شود. که مشابه نقشه های توپوگرافی هستند.

در تهیه نقشه های زمین شناسی ، خاک شناسی ، پوشش گیاهی و ژئومورفولوژی ؛ از نقشه های توپوگرافی به عنوان نقشه پایه استفاده میکنند.و اطلاعات تخصص مربوط به هریک از موضوعات فوق بر روی آن پیاده و گنجانیده می شود.در واقع نقشه های توپوگرافی ، مادر تمامی نقشه های دیگر مربوط به زمین است.از این جهت یک بار دیگر ویژگی های مهم این نقشه ها را یادآوری می کنیم:

1-در این نقشه ها ، ارتفاعات را با استفاده از منحنی های میزان یا خطوط هم ارتفاع نشان می دهند.

2-مقاس این نقشه ها مشخص شده است.

3-در اطراف این نقشه ها ، موقعیت جغرافیایی محل روی نقشه ثبت شده است.

4-علائم هیدروگرافیکی نظیر : آبراهه ها، رودها، چشمه ها، چاهها ، قناتها ، برکه ها ، و باتلاقها روی نقشه مشخص شده است.

5-همه پدیده های طبیعی و مصنوعی نظیر کوهها ، دریاچه های پشت سد ها روی آن دیده می شود.
6-عنوان نقشه با استفاده از مهمترین نقطه یا بزرگترین سکونتگاه انسانی انتخاب می ش

همانطور که می دانید نقشه هایی مفید است که دارای مقیاس باشند . زیرا در این نقشه ها امکان محاسبه های فاصله های واقعی بر روی زمین و اندازه گیری از روی نقشه وجود خواهد داشت . بنابراین در هر نقشه باید مقیاس آن به طور واضح مشخص گردد .

مقیاس نقشه را می توان به سه صورت نشان داد :

1 – مقیاس توضیحی ( جمله ای ) : که در یک عبارت به صورت جمله بیان می شود . مثل عبارت " یک سانتیمتر برابر یک کیلومتر است .

2 – مقیاس خطی

3 – مقیاس کسری

به علت کاربرد بیشتر مقیاس کسری در کتب درسی با مثال هایی به توضیح بیشتر این مقیاس می پردازیم :

این روش از طریق بیان کردن ارتباط بین مقیاس نقشه و مقدار واقعی آن در روی زمین صورت می گیرد. این ارتباط به صورت یک کسر نشان داده می شود. اگر چه این مقیاس به نام مقیاس کسری معروف شده است اما معمولا به شکل یک نسبت نوشته می شود. برای مثال نمایش کسری  100000 : 1 به صورت نوشت. اگر طول و عرض نقشه در عدد 100000 ضرب شود اندازه های واقعی آن به دست می آید. در این  نقشه، یک سانتیمتر از نقشه برابر 100000سانتیمتر بر روی زمین یا 1000متر و یا یک کیلومتر است.

مثال 1 :

اگر 4 سانتی متر از نقشه ای ، 400 متر در روی زمین را نشان دهد ، نمایش کسری آن چقدر است؟

4 سانتی متر ، 400 متر را روی زمین نمایش می دهد . ( واحد های اندازه گیری باید همجنس شود . یعنی تغییر متر به سانتیمتر لازم است)

بنابراین 4 سانتی متر ، 40۰00 سانتی متر را نشان می دهد. و یک سانتی متر 10۰00 سانتی متر را نشان می دهد، پس نمایش کسری برابر 10۰00 : 1 خواهد بود.

مثال 2 :

اگر 50 سانتی متر بر روی نقشه 10 کیلومتر بر روی زمین را نشان دهد، نمایش کسری آن چقدر خواهد بود؟

50 سانتی متر 10 کیلومتر را نشان می دهد ( واحد ها باید یکی شود) .

50 سانتی متر نقشه 1000000 سانتی متر را روی زمین نمایش می دهد . یک سانتی متر نقشه ، 20000 سانتی متر روی زمین را نشان می دهد. پس نمایش کسری برابر 20000 : 1 خواهد بود.

مثال 3 :

 اگر مقیاس نقشه ای 1:50000 باشد ، یک فاصله 2 سانتی متری روی نقشه ، مقدار واقعی آن در روی زمین چند متر خواهد بود؟

در این مثال مقیاس نقشه داده شده است و فاصله روی نقشه نیز آورده شده پس باید فاصله حقیقی یا روی زمین را بدست آوریم.

یک سانتی متر روی نقشه برابر است با 50000 سانتی متر روی زمین پس 2 سانتی متر روی نقشه چقدر روی زمین است ؟ از طریق تناسب جواب به دست آمده می شود یعنی 2 در 50000 ضرب می شود  100000سانتی متر یا 1000 متر و یا 1 کیلومتر است .

مثال 4 :

در نقشه ای با مقیاس 1:25000 ، چند سانتی متر از نقشه معادل یک کیلومتر بر روی زمین خواهد بود؟

در این مثال 1 سانتی متر در روی نقشه برابر با 25000 سانتی متر بروی زمین است پس 1 کیلومتر روی زمین چند سانتی متر روی نقشه است . باید واحدها همجنس شود یعنی کیلومتر به سانتی متر تبدیل شود که یک کیلومتر برابر با 1000 متر و 100000 سانتی متر است( برای این کار 1کیلومتر را در 1000 ضرب می کنیم که متر به دست می آید و سپس در 100 ضرب می کنیم که به سانتی متر به دست می آید) 100000 سانتی متر را بر 25000 تقسیم می کنیم  جواب بدست آمده برابر است با 4 سانتی متر .

منبع : مهارتهای جغرافیایی (ترجمه و تالیف محمود معافی و حسن وحدانی تبار)

انواع مقیاس

مقياس 1:5000000

نقشه هايي كه با دقت 1:5،000،000 تهيه شده است پوششي در سطح ايران و گاهي خاورميانه را در بر مي گيرد.

مقياس 1:1000000
در اين مقياس كليه اطلاعات در پوششي که سطح كشور را در برمي گيرد، نمايش داده مي شود. بديهي است كه در اين مقياس اطلاعات با جزئيات کمتري نمايش داده خواهد شد.

مقياس 1:250000
در اين نوع نقشه اطلاعات جامعي از ويژگي هاي زمين شناسي و ساختاري يك منطقه ارائه مي گردد هر نقشه 1:250000 بين 1 درجه عرض و 5/1 درجه طول جغرافيايي قرار دارد كه وسعتي حدود 15000 كيلومتر مربع را پوشش مي دهد. سطح كشور با 121 برگ نقشه 1:250000 پوشيده مي شود كه در حال حاضرپوشش كاملي از نقشه هاي اين مقياس توسط سازمان زمين شناسي تهيه شده است البته منطقه زاگرس توسط شركت ملي نفت ايران تهيه گريده است. هر نقشه شامل يك گزارش توصيفي است كه بعضاً فارسي يا انگليسي تهيه شده است.

مقياس 1:100000
نقشه هاي زمين شناسي 1:100000 , به عنوان يك منبع اطلاعاتي پايه , در نواحي ويژه اي تهيه مي شود كه شرايط لازم براي تمركز و انباشت ذخاير معدني فلزي و غير فلزي فراهم بوده است. گاهي نيز اين نقشه ها در راستاي اهداف مهندسي و يا شناخت پديده هاي خطر آفرين طبيعي تهيه مي شوند تا در كاهش هزينه هاي مهندسي سازه ها و همچنين مخاطرات طبيعي مورد استفاده قرار گيرند. اينگونه نقشه ها داراي يك گزارش توصيفي هستند كه در كنار و پشت نقشه به چاپ مي رسند. استاندارد مطالعاتي هر نقشه زمين شناسي 1:100000 حدود 2500 كيلومتر مربع است كه به موازي معمول بين نيم درجه طول و عرض جغرافيايي قراردارند. با وجود اين در نواحي مرزي ممكن است رويه يك نقشه 1:100000 كمتر از مقدار استاندارد باشد. تمام ايران با حدود 659 برگ نقشه 1:100000 پوشيده مي شود. مناطقي كه كويري و بياباني هستند در مقياس 1:100000 اولويت مطالعاتي ندارند.

مقياس 1:50000
در اين مقياس نقشه هاي توپوگرافي کل کشور، توسط سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح براي کل کشور تهيه گرديده است. در اين مقياس، هر نقشه 1:50000 بين 15 دقيقه عرض 15 دقيقه طول جغرافيايي قرار دارد.

مقياس 1:25000
در اين نقشه ها , علاوه بر اطلاعات كلي زمين شناسي گسترش زون هاي كانه دار, دگرساني ها و ارتباط كاني سازي با زمين ساخت نشان داده مي شود. اين نقشه ها در مرحله اكتشافات پي جويي تهيه مي شوند و گستره اي به وسعت 20 تا 100 كيلومتر مربع را پوشش مي دهند. در تهيه اين نقشه ها از عكس هاي هوايي 1:25000 و نقشه هاي توپوگرافي 1:25000 استفاده مي شود و در صورت نداشتن عكس هوايي 1:25000 برداشت ها به كمك دوربين نقشه برداري صورت مي گيرد. اين نقشه ها در مرحله پي جويي و در محدوده هاي اميد بخش معدني به وسعت 20 تا 100 كيلومتر مربع تهيه مي شوند.

مقياس 1:5000
در اين نقشه‎ها افزون بر اطلاعات زمين‎شناسي بخش‎هاي مختلف مناطق كاني‎سازي، مشخصات سني و تركيبي سنگ دربرگيرنده و ارتباط كاني‎سازي با دگرساني و زمين‎ساخت مشخص مي‎گردد.نقشه‎هاي زمين‎شناسي - معدني 1:5000 به طور عموم در مرحلة اكتشاف عمومي (نيمه تفصيلي) تهيه مي‎شوند و گسترة زير پوشش آنها حدود چند تا حداكثر 20 كيلومترمربع مي‎باشد.در تهيه اين نقشه‎ها بيشتر از دوربين نقشه‎برداري استفاده مي‎شود ولي در صورت وجود عكس هوايي 1:5000 سرعت و دقّت برداشت‎ها افزايش مي‎يابد. استفاده از عكس‎هاي ماهواره‎اي نيز همچنان در تهية اين نقشه‎ها متداول مي‎باشد. اين نقشه‎ها در مرحلة اكتشافات عمومي (نيمه تفصيلي) و بر حسب ضرورت در گستره‎هاي چندكيلومترمربع تا حداكثــر 20 كيلومتر مربع در شبكـــه‎هاي 100×500 ، 000 × 200 و يا 50× 100 تهيه مي‎شوند.

مقياس 1:1000
اين نقشه‎ها در مرحلة اكتشافات تفصيلي و بر حسب نياز در گستره‎هاي چند هكتار تا چند كيلومتر مربع (زون كاني‎سازي) تهيه مي‎شوند تراكم نمونه‎گيري 000 عدد در هر هكتار است.

مقياس 1:500
اين‎گونه نقشه‎ها بيشتر در مرحلة اكتشاف تفصيلي و در محدوده‎هاي معدني به وسعت چند هكتار تا چند كيلومترمربع، با استفاده از نقشه‎هاي توپوگرافي با مقياس مشابه، تهيه مي‎شوند. اين نقشه‎ها علاوه بر نمايش داده‎هاي زمين‎شناسي دقيق ، همچنان نشانگر مناطق دگر‎سان و كانه‎دار‎اند. راهنما و گزارش اين گونه نقشه‎ها بيانگر روشني از پيوند كاني‎زايي، ماگمازايي و دگرگوني است. نوع و زمان كاني‎زايي از جمله داده‎هايي است كه از نقشه‎هاي معدني1:500 مي‎توان برداشت كرد. اين نقشه‎ها در مرحلة اكتشافات تفصيلي و بر حسب نياز در گستره‎هاي چند هكتار تا چند كيلومتر مربع (زون كاني‎سازي) تهيه مي‎شوند تراكم نمونه‎گيري 000 عدد در هر هكتار است.

نقشه

در لغت نامه دهخدا ذیل کلمه نقشه آمده است: صفحه کاغذی که در روی آن شکل و صورت چیزی را اسم کرده ، می نمایانند... طرح و تصویری که به مقیاسی بسیار کوچکتر از محله یا راه یا شهر یا مملکت یا قاره یا کره زمین برکاغذ رسم کنند تا به دلالت آن موقعیت طبیعی، اقتصادی و سیاسی و دیگر مشخصات آن سرزمین را به دیگر بشناسانند.

فرهنگ نظام به کوشش سید محمد علی داعی الاسلام در مورد نقشه چنین می نویسد: شکل مخصوص که برای عمارت یا آبادی یا زمین یا جزئی از آن روی کاغذ و جز آن کشند.

و در فرهنگ بزرگ سخن ، نقشه را چنین تعریف می کند: نقشه نموداری از یک ناحیه از زمین یا آسمان که معمولا روی سطح صاف ترسیم شود.

بنا براین " نقشه تصویری افقی و قراردادی بخشی از سطح زمین یا منطقه جغرافیایی و یا از تمام کره زمین است که به طریق هندسی ، عوارض موجود در سطح زمین را بر روی سطح مستوی نشان می دهد." به لحاظ لغوی نقشه واژه ای عربی به معنی یک نقش از هر چیزی است. از این رو نقشه جغرافیایی ، نمایش سطح زمین یا قسمتی از آن بر روی یک سطح هموار خواهد بود.

نقشه خوانی عبارت است از : استفاده از نقشه به منظور پی بردن به ویژگی های سطح زمین که در آن منعکس شده است.و برای آن که به ویژگی های مورد اشاره پی ببریم ابتدا باید بدانیم که در یک نقشه چه چیزهایی قابل مشاهده است.  

در یک نقشه جغرافیایی معمولا " عوارض و پدیده های طبیعی یا انسانی ، مقیاس ، طول و عرض جغرافیایی، جهت شمال ، علائم راهنما مبتنی بر اصول و فنون نقشه کشی ، ارتفاع سیستم تصویری و.... قابل مشاهده است .با این اوصاف تعریف دیگری را می توان از نقشه ارائه نمود: نقشه جغرافیایی عبارتست از : صفحه ای مسطح که بر روی آن پدیده های طبیعی یا انسانی تمام یا بخشی از سطح زمین را به طور مجزا یا آمیخته با یکدیگر نمایش داده و ابعاد آن عوارض را با به کار گیری تکنیک ها و ابزار خاص و فنی به نسبت معینی کوچک کرده و موقعیت ریاضی آنها را با استفاده از علائم قراردادی مشخص نموده باشند. 

تاریخچه پیدایش نقشه:

از پیدایش اولین نقشه ها اطلاعات دقیقی در دست نیست . شاید اولین نقشه ها توسط انسان های نخستین بر روی دیوار های غار محل سکونتشان ترسیم شده باشد تا از آن طریق محل زندگی خود را توصیف کرده باشند. و بعد ها بر روی پوست حیوانات و سپس بر روی لوحه های گلی چنین تصاویری کامل تر شده باشد. احتمالا لوح گلی کشف شده از حدود 5هزار سال قبل ، ممکن است قدیمی ترین نقشه باشد . اگر چه برخی نیز نقشه های اطراف دره رود نیل را که حدود املاک شخصی را نشان می دادند ، قدیمی ترین نقشه می دانند. بر اساس همین نظر ، بطلمیوس که مقارن قرن اول و دوم می زیسته ، تمامی نوشته های قدیمی باقی مانده در باره زمین را جمع آوری کرد و از مجموع آنها مطالبی نوشت که می توان آن را اساس و پایه علم کار توگرافی دانست. وی شرح داده است که چگونه می توان شکل زمین را به طور مسطح روی کاغذ نمایش داد به گونه ای که تغییر حالت و شکل آن به حداقل برسد.

در دوره قبل از رنسانس بر اساس تعالیم کلیسا ، نقشه هایی ارایه شد که بیت المقدس( اورشلیم) در مرکز آن قرار داشت.سه قاره اروپا ، آسیا و آفریقا تنها قاره های شناخته شده آن زمان بودند و دریای مدیترانه به شکل حرف در قسمت مرکزی آن بودند و دو رود نیل و دن از شرق و غرب به آن می ریختند.بهشت در جایی دور دست در شمال این نقشه قرار می گرفت و اطراف آن را اقیانوسی از آب احاطه کرده بود.در این دوره جغرافیدانان مسلمان با ترجمه و نگهداری آثار جغرافیایی از جمله نقشه هایی که بوسیله بطلمیوس تهیه شده بود دانش معتبر تری را ارائه می کردند.و به این طریق در حفظ آنها کوشیدند. اروپا تنها پس از دوره رنسانس پی به وجود و ارزش و اهمیت این اسناد برد.

افزایش مسافرت و تجارت،سفرنامه ها ، سیاحان، اکتشافات جغرافیایی کریستف کلمب، واسکودوگاما،ماژلان و دیگران در قرن 15 و 16 میلادی سبب افزایش توجه به نقشه گردید و تقاضا های جدیدی را در این زمینه بوجود آورد.

در قرن 16 و 17 میلادی توسعه دریانوردی نیاز به نقشه را باز هم افزون ترنمود.در این دوران اغلب نقشه های قبلی با استفاده از اطلاعات علمی اصلاح شدند. در سال 1701 ادموند هالی نقشه ای تهیه کرد که بنام نقشه موضوعی یا تماتیک معروف است. و در آن خطوط هم زاویه رسم شده بود که از اتصال نقاطی در یک راستا ی مغناطیس بوجود می آمد و بعد ها در ترسیم نقشه ها کاربرد زیادی پیدا کرد. تا قبل از قرن 19 میلادی واحدهای اندازه گیری در نقشه بسیار متنوع بود و این امر استفاده از نقشه را در سطح بین المللی مشکل می ساخت. به طوری که در انگلستان از واحد یارد، در روسیه از ورست، در فرانسه از تواز و... برای اندازه گیری  طول استفاده می شد.از این رو نقشه های تهیه شده براین مقیاس کار برد گسترده ای نداشت چون اغلب موجب بروز اشتباهاتی می شد. در اوایل قرن 19 با انتخاب واحد متریک به عنوان واحد بین المللی این مشکل بر طرف گردید.

وقوع دو جنگ جهانی از مهم ترین عوامل بود که در رشد و توسعه کارتو گرافی موثر افتاد. بخصوص در خلال جنگ جهانی دوم که لشکر کشی های برزگ صورت می گرفت و اهمیت نقشه در موفقیت عملیات نظامی صد چندان شده بود. توسعه صنایع هوایی و افزایش اطلاعات حاصل از صنعت عکاسی سبب شد تا اولین عکسهای هوایی در جریان جنگ جهانی اول تولید شود که خود سرآغازی بود بر شاخه ای از دانش جغرافیا به نام فتو گرامتری یا تهیه و تفسیر عکسهای هوایی . این داستان قبل از اختراع هواپیما آغاز شده بود ، آنجا که در خلال جنگ جهانی اول با استفاده از بالن و یا پرندگان ، تصاویری هوایی از سنگر ها و استعداد نیرو های دشمن تهیه می کردند. اما به دلیل عدم کنترل کافی و وسعت کم مناطقی که عکسبرداری می شد ، چندان موثر نبود. امروزه با استفاده از اطلاعات رقومی ماهواره های موجود در فضا و عکسهای دقیق هوایی که بوسیله هواپیماهای پیشرفته اختصاصی برای فتو گرامتری تهیه مشوند و همچنین اصلاح اطلاعات بدست آمده بوسیله نقاط کنترل زمینی بوسیله نرم افزار های رایانه ای دقت نقشه های تو لید شده بسیار افزایش یافته است.

 در این بخش بد نیست تا با تفاوت نقشه و عکس هوایی آشنا شویم.عکسهای هوایی ، تصاویر حقیقی قسمتی از سطح زمین هستند که طبیعت زمین را به صورت واقعی نشان می دهند و تفاوتشان با نقشه در این است که چون توضیحات و اسامی و سایر اطلاعات لازم روی عکس هوایی درج نمی شود، لذا درک آن نسبت به نقشه برای مبتدیان قدری مشکل تر است. از سوی دیگر مزیتی در عکس هوایی وجود دارد که کمتر می توان در نقشه یافت و آن امکان برجسته بینی عوارض سطح زمین در عکسهای هوایی است.در صورت قرار دادن یک جفت عکس هوایی هم پوشان که بلافاصله پشت سر هم تهیه شده باشد ، بوسیله دستگاه ساده ای بنام استریوسکوپ ( برجسته نما) می توان تمام عوارض قابل رویت در عکس را به شکل سه بعدی مشاهده نمود. در حالی که وجود مقیاس و علائم قراردادی و سایر اطلاعات موجود در نقشه  استفاده از آن را راحت تر می نماید . بهر حال به دلیل وجود مزایا و معایب هر یک از این دو ( عکس هوایی و نقشه) ، اغلب محققین از هر به همراه هم استفاده می نمایند.

انواع نقشه:

نقشه ها دارای انواع مختلفی هستند و بر اساس مشخصات ، اطلاعات و کاربرد آنها قابل دسته بندی خواهند بود. ساده ترین شکل دسته بندی  نقشه شامل نقشه های توپوگرافی، موضوعی، راهنمای شهری و راههاست. اما می توان این صبقه بندی را به شکل کاملتری ارائه نمود مثلا طبقه بندی برمبنای موضوع ، هدف ، مقیاس ، محتوا  و زمینه کاربری . نقشه ها بر اساس موضوع شامل نقشه های طبیعی ، انسانی ، اقتصادی و ...که هر یک خود انواع دیگری دارندمثلا نقشه های طبیعی شامل نقشه های زمین شناسی،ژئومورفولوژی، اقلیمی، منابع آب،خاکها،پوشش گیاهی، آمایش سرزمین،کاربری اراضی و... می باشند و در همین مرحله نیز قابل تقسیم بندی جزئی تری هستند به طوری که نقشه های اقلیمی به نقشه های دینامیک اقلیمی ، سینوپتیک و... تقسیم میشوند.

نقشه های انسانی شامل نقشه های جمعیتی،پراکندگی جمعیت ، گروه های سنی، مهاجرت ، روستائی ، شهری ، توریستی، سیاسی، تفریحی، فرهنگی، پراکندگی مذاهب،و.... می باشند.نقشه های اقتصادی شامل نقشه های پراکندگی صنایع ، تنوع کشت، توزیع خدمات، محصولات صنعتی یا کشاورزی،صادرات و واردات و یا ترکیبی از چند نوع قبلی می توانند باشند.

نقشه های ناهمواری دسته ای دیگر از نقشه ها بر مبنای موضوع هستند که شامل نقشه های توپوگرافی ، هیپسومتری ، هاشور ، سایه روشن و .... هستند.

چنانچه بخواهیم نقشه ها را برمبنای هدفشان تقسیم بندی کنیم می توانیم به نقشه های نظامی ، دریانوردی ، کوهنوردی ، بازاریابی و... اشاره کنیم.

راه دیگر دسته بندی نقشه ها بر اساس محتوای اطلاعات درون نقشه هاست . از این جهت می توان نقشه ها را به دو گروه عمده تقسیم نمود:

1- نقشه های عمومی شامل نقشه های جهان نما، قاره ای ، منطقه ای ، کشوری ، استانی ، و...

2- نقشه های ویژه  شامل نقشه های ناوبری هوایی ف توریستس  کاداستر ( ثبت املاکی) ، نقشه های طرح جامع و پیش بینی آینده و....

نوع دیگری از دسته بندی نقشه ها بر اساس مقیاس آنهاست. بر این مبنا می توان به نقشه های بسیار کوچک مقیاس ( با مقیاس کوچکتر از 1:500000) ف نقشه های کوچک مقیاس ( با مقیاس بین 1:250000 تا 1:500000 ) ، نقشه های متوسط مقیاس ( با مقیاس بین 1:50000 تا 1:250000) ، نقشه های بزرگ مقیاس ( با مقیاس بین 1:10000 تا 1:50000 ) و نقشه های بسیار بزرگ مقیاس ( با مقیاس بزرگتر از 1:10000 ) اشاره کرد . البته بین جغرافیدانان در این تقسیم بندی گاهی اختلاف نظر هایی دیده می شود به عنوان مثال برخی نقشه های متوسط مقیاس را بین 1:50000 تا 1:500000 می دانند .{ توجه داشته باشید هر چه عدد مقیاسی بزرگتر باشد آن نقشه کوچک مقیاس تر خواهد بود چون مقیاس کمیتی کسری است و در کسر هر چه مخرج برزگ تر باشد مقدار کسر کوچک تر خواهد بود}.
لازم است قدری بیشتر در مورد مقیاس بدانیم .از جمله اطلاعات بسیار مهم در نقشه و نقشه خوانی ، مقیاس است و اساسا برای وجود مقیاس است که نقشه ارزش علمی پیدا می کند . نقشه بدون مقیاس ؛ نقاشی است.