🎥 آموزش بررسی خطاهای ژئورفرنس کردن تصاویر رقومی کلیک کنید
🌐بررسی خطاهای ژئورفرنس
📝#آموزش #GIS #ژئورفرنس
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
برچسب‌ها: بررسی خطاهای ژئورفرنس
کتاب «فرآیند راه‌اندازی سامانه اطلاعات مکانی» 📚
مجموعه‌ای است از :
1- تعاریف و مفاهیم پایه استانداردهای کارتوگرافی،
2- آموزش نرم‌افزار AutoCAD map در زمینه آماده‌سازی و GISReady نمودن نقشه‌ها،
3-آموزش نرم‌افزار ArcGIS،
4-آموزش Oracle در زمینه‌ی ذخیره‌سازی و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات،
5- و بخشی از آن نیز مربوط به مقایسه‌ی نرم‌افزارهای GIS مختلف میباشد.
این کتاب توسط آقای مهندس مهدی جعفری ندوشن تدوین و تألیف شده است.
برای دانلودکتاب اینجاکلیک کنید
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
#توسعه_پایدار_شهری
#مدیریت_پروژه
💠اصطلاحات انگلیسی حقوقی و قراردادی پروژه ها
✔️مناقصه
Bid/tender
✔️اسناد مناقصه
Bidding documents
✔️تضمین
bond
✔️پروانه ساخت
Building permit
✔️اخلاق مهندسی
Engineering ethics
✔️کپی برابر اصل-رونوشت مصدق
Certified copy
✔️دستور تغییر
Change order
✔️دعوی-ادعا
Claim
✔️شرایط پیمان
Conditions of contract
✔️شرایط عمومی پیمان
General conditions of contract
✔️شرایط خصوصی پیمان
Special conditions of contract
✔️پیش پرداخت
Advanced payment
✔️صورتحساب
bill
✔️صورت وضعیت
sta
✔️کسر حسن انجام کار
Percentage of retention
✔️تضمین
Guarantee
✔️ضمانت انجام تعهدات
Performance guarantee
✔️ضمانتنامه شرکت در مناقصه
Bidding bond
✔️فسخ قرارداد
Contract dissolution
✔️خاتمه پیمان
Termination/end of contract
✔️تعلیق
Suspension
✔️هیات حل اختلاف
Dispute board
✔️توافق حل دوستانه
Amicable settlement
✔️داوری (حکمیت)
Arbitration
✔️شرایط قوه قهریه-فورس ماژور
Force majeure
✔️توقف کار
Cessation of work
✔️صدور تاییدیه صورت وضعیت قطعی
Issue of final payment certificate
✔️مسئولیت نقایص
Defects liability
✔️بازرسی
Inspection
✔️آزمایش
Testing
✔️رد
Rejection
✔️کارهای اصلاحی
Remedial works
✔️شروع مجدد کار
Resumption of work
✔️تمدید مدت
Extension of
✔️شروع کار
Commencement of works
✔️مسئولیت مشترکا و منفردا (مسئولیت تضامنی)
Jointly and severally liability
✔️تاییدیه
Approval
✔️اولویت اسناد
Priority of documents
✔️اسناد و مدارک پیمان
Contracts documents and credentials
✔️کلاه برداری، تقلب
Fraud
✔️تفاهم نامه
Agreement
✔️موافقتنامه
Contract agreement
✔️پیمانکار جز
Subcontractor
✔️پیمانکار عمومی(کل)
General contractor
✔️صورت وضعیت
Stant
✔️هزینه های غیرمستقیم(بالاسری)
Indirect/overhead costs
✔️هزینه مستقیم
Direct costs
✔️برآورد
Estimation
✔️مهندس(ناظر) مقیم
Field engineer
✔️آیین نامه اجرایی
Executing regulation
✔️آیین نامه
Code of practice
✔️استاندارد
Standard
✔️پیوست
Addenda/appendix
✔️تسویه
Liquidation
✔️دعوت به مناقصه
Invitation to bid
✔️صورتجلسه
Minutes of meeting
✔️تعدیل
Adjustment
✔️اشتغال
Occupation/employment
✔️بازکردن اسناد مناقصه
Opening bid documents
✔️شرح مقادیر
Bill of quantities
✔️تجهیز کارگاه
Mobilization
✔️آگهی مناقصه
Tender notice
✔️نرخ مزد
Wage cost
✔️روش کار
Work method
✔️استاندارد کار
Work standard
✔️گزینه های فنی (واریانت)
Technical alternatives
✔️کسور وجه الضمان
Deposit deduction
✔️نرخ بهره استقراض بین بانکی
London Interbank OverDraft Rate(LIBOR)
✔️بیع متقابل
Buy back
✔️اعتبار اسنادی
Letter of Credit(LC)
✔️ساخت، بهره بردای، انتقال
Build Operate Transfer(BOT)
✔️مهندسی، تدارکات، ساخت
Engineering procurement Construction(EPC)
✔️طرح و ساخت توام
Design Build(DB)
✔️کلید گردان، کلید در دست
Turn Key
✔️پیمان مدیریت
Manageing Contract(MC)
✔️چهارعاملی(مدیریت طرح)
Construction Management
✔️روش سه عاملی
Design Bid Build(DBB)
✔️ذینفعان پروژه
Project stakeholders
✔️عوامل پروژه
Project parties
✔️کارفرما
Client/owner
✔️مشاور
Consultant/engineering company
✔️پیمانکار
Contractor
✔️مدیر طرح/مدیر ساخت
Construction manager
✔️راه اندازی
Commissioning
✔️تحویل
delivery
✔️قیمت مقطوع
Lump sum
✔️بهای واحد
Unit price
✔️فیدیک
Federation International Des Ingenieurs Conseils(FIDIC)
✔️پیش ارزیابی
Prequalification
✔️حامی پروژه
Project sponsor
✔️جبران
Compensation
✔️بیمه شخص ثالث
Third party insurance
✔️قواعد داوری (حکمیت)
Rules of arbitration
✔️راهنمای مناقصه گران
Instruction to bidders
✔️مالیات ارزش افزوده
Value Added Tax(VAT)
✔️نرخ استهلاک پیش پرداخت
Amortization rate for return of the advance payment
✔️نامه پذیرش
Letter of acceptance
✔️تعیین تکلیف
determination
موضوعات مرتبط: شهرسازی ، عمران ، معماری ، نقشه برداری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ، طراحی شهری ، برنامه ریزی شهری ، برنامه ریزی روستایی
سامانه اطلاعات جغرافیایی یا جی‌آی‌اس
تعریف سامانه اطلاعات جغرافیایی
یک سامانه اطلاعاتی (معمولاً رایانه‌ای) است که به تولید، پردازش، تحلیل، و مدیریت اطلاعات جغرافیایی می‌پردازد. به عبارت دیگر "GIS" یک سامانه رایانه‌ای برای مدیریت و واکاوی اطلاعات جغرافیایی بوده که توانایی گردآوری، ذخیره، واکاوی و نمایش اطلاعات جغرافیایی را دارد.
هدف نهایی یک سامانه اطلاعات جغرافیایی، پشتیبانی برای تصمیم‌گیری‌های پایه‌گذاری‌شده بر پایه داده‌های جغرافیایی میباشد و عملکرد اساسی آن بدست آوردن اطلاعاتی است که از ترکیب لایه‌های متفاوت داده‌ها با روشهای مختلف و با دیدگاه‌های گوناگون بدست می‌آیند
جزوه های درسی جی ای اس
| جزوه جی ای اس - دکتر علیرضا قراگوزلو - آموزشکده نقشه برداری | دانلود |
| آشنایی با سیستم اطلاعات جغرافیایی - موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی | دانلود |
| جزوه جی ای اس - سبحانی لاری-دانشگاه آزاد لارستان | دانلود |
کتاب و مقالات لاتین جی ای اس
| A hierarchical land use classification system on basis of RS & GIS | دانلود |
| Using Index Overlay model in GIS for allocate ... | دانلود |
| Application of Intelligent Agent for Developing an Artificial GIS City | دانلود |
کتاب و مقالات فارسی جی ای اس
| مدل سازی تغییرات مکانی زمانی رواناب با مدل توزیع یافته مکانی..... حوضه ابریز مرک کرمانشاه | دانلود |
| مکانیابی بهینه استقرار ایستگاههای آتش نشانی شهر زنجان با استفادهاز تحلیل شبکه، منطق فازی و جی ای اس | دانلود |
| انجام مطالعات و ایجاد پایگاه داده مکانی طرح های توسعه و عمران | دانلود |
| مكان یابی بهینه مراكز خدمات روستایی با استفاده از GIS سنجش از دور و جی ای اس دهستان عقدا | دانلود |
| بررسی میزان آسیب پذیری از طریق منطقه فازی و تخصیص بهینه امکانات با استفاده از تحلیل پوششی داده ها منطقه 16 شهر تهران | دانلود |
| نقش سیستم های اطلاعات جغرافیایی در تحلیل کانون های جرم خیز شهری با تاکید بر نقشه های جرایم | دانلود |
| ارزیابی توان اکولوژیکی جنگل برای کاربری تولید چوب به کمک نرم افزار جی ای اس مطالعه موردی بخش پاتم جنگل خیرود | دانلود |
| ارزیابی کیفیت اب زیرزمینی دشت ایذه-پیون از نظر شرب با استفاده از جی ای اس | دانلود |
| پتانسیلیابی آلودگی آبهای زیرزمینی در دشت های نوترگی و هلایجان با استفاده از مدل DRASTIC در محیط جی ای اس | دانلود |
| شناسائی کانونهای برداشت و تاثیر تغییرات پوششگیاهی در بروز توفانهای گرد و غبار با استفاده از فناوری سنجش از دور و جی ای اس | دانلود |
| استفاده از منطق فازی و روش تحلیل سلسله مراتبی در تعیین مكان بهینه استقرار ایستگاه های امداد رسانی پس از وقوع بحران منطقه 10 تهران | دانلود |
| نقش زیرساخت داده های مکانی SDI در پیشرفت پایدار دولت الکترونیک | دانلود |
| کاربرد جی ای اس در شبکه توزیع اب شهری و مدیریت اطلاعات مشترکین | دانلود |
| پیاده سازی سامانه مدیریت بحران زلزله در محیط Arcabject در مرحله حین وقوع بحران | دانلود |
| مکان یابی مناسب برای استقرار صنایع در اطراف رودخانه هراز به کمک جی ای اس | دانلود |
| جی ای اس و کاربردهای آن در صنعت برق و گاز | دانلود |
| کاربرد جی ای اس در بانکداری | دانلود |
| کاربرد جی ای اس در کشاورزی | دانلود |
| جایگاه سیستم اطلاعات جغرافیایی در مطالعات طبیعی | دانلود |
| سنجش ریسک سرمایه گذاری در محیط شهری برای تحقق ایده های کارآفرینی با استفاده از جی ای اس | دانلود |
| استفاده از جی ای اس در بهداشت محیط | دانلود |
| نقش جی ای اس در شناسایی و تفکیک بافت های فرسوده و نامقاوم منطقه یک شهرداری سسندج | دانلود |
| جی ای اس شهری،شهر و شهروند الکترونیک | دانلود |
| نقش Fuzzy-GIS در مکانیابی بهینه کاربری های شهری | دانلود |
| کاربرد سیستم های جی ای اس و جی پی اس در کنترل هوشمند ترافیک | دانلود |
| پیاده سازی و ایجاد پایگاه اطلاعات مکانی شبکه برق مازندران | دانلود |
| کاربرد جی ای اس در معدن کاری | دانلود |
| نگرشی سیستمی بر طرح تفصیلی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (یزد) | دانلود |
| جایگاه و نقش سیستم اطلاعات جغرافیایی در مدیریت مربوط به امور شهری با تکیه بر مدیریت املاک و زمین ها در شهرها | دانلود |
| زمینه های استفاده از جی ای اس در برنامه ریزی و مدیریت شهری | دانلود |
| کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در برآورد توان واقعی فرسایندگی باران (اصفهان) | دانلود |
| مدیریت آلودگی صوتی ناشی از حمل و نقل شهری با بکارگیری ابزار جی ای اس | دانلود |
| کاربرد سامانه اطلاعات مکانی در مدیریت حمل و نقل و ترافیک | دانلود |
| اهمیت سیستم اطلاعات شهری مبتنی بر جی ای اس در توسعه پایدار (ترکیه) | دانلود |
| کار برد جی ای اس در مکان گزینی کاربریهای شهری | دانلود |
| سامانه های مبتنی بر جی ای اس جهت برنامه ریزی توریست | دانلود |
| توسعه محیط های جی ای اس جهت تحلیل داده های مدیریت روسازی | دانلود |
| کاربرد سیستم های اطلاعات مکانی در تحقق پذیری اصول پدافند غیرعامل | دانلود |
| دولت مجهز به اطلاعات مکانی | دانلود |
| برنامه نویسی ترسیم عوارض شهری مشابه درGis | دانلود |
| فرایند تبدیل داده های فاقد موقعیت مکانی به داده های فضایی | دانلود |
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
با توجه به نیاز مبرم به جی آی اس سعی در شناساندن این رشته دارم.GIS
یکشنبه 1 خرداد‌ماه سال 1390 ساعت 10:14 ب.ظ1- مقدمه:
برای اولین بار در اواسط دهه 1960 در ایالات متحده کار بر روی اولین سیستم اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این سیستم ها عکس های هوایی، اطلاعات کشاورزی، جنگلداری، خاک ، زمین شناسی و نقشه های مربوطه مورد استفاده قرار گرفتند. در دهه 1970 با پیشرفت علم و امکان دسترسی به فناوری های کامپیوتری و تکنولوژیهای لازم برای کار با داده های مکانی، سیستم اطلاعات جغرافیایی یا(GIS) ، برای فراهم آوردنقدرت تجزیه و تحلیل حجم های بزرگ داده های جغرافیایی شکل گرفت. در دهه های اخیر به سبب گسترش تکنولوژی های کامپیوتری،سیستم های اطلاعات جغرافیایی امکان نگهداری به روز، داده های زمین مرجع و نیز امکان ترکیب مجموعه داده های مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند. امروزه GIS برای تحقیق و بررسی های علمی، مدیریت منابع و ذخایر و همچنین برنامه ریزی های توسعه ای به کار گرفته می شود .
2- GISچیست؟
سیستم اطلاعات جغرافیایی(Geographic Information Systems ) یاGIS یک سیستم کامپیوتری برای مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی بوده که قابلیت جمع آوری، ذخیره، تجزیه وتحلیل و نمایش اطلاعات جغرافیایی (مکانی) را دارد.
داده هادریک (GIS) بر اساس موقعیتشان نشان داده می شوند. تکنولوژی GIS با جمع آوری و تلفیق اطلاعات پایگاه داده های معمولی، به وسیله تصویر سازی و استفاده از آنالیز های جغرافیایی، اطلاعاتی را برای تهیه نقشه ها فراهم می سازد. این اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رویدادها ، پیش بینی نتایج و تهیه نقشه ها به کار گرفته می شوند.
سامانه (سیستم) اطلاعات جغرافیایی (Geographic information system) یک سامانه رایانه ای متشکل از سخت افزار، نرم افزاز، داده و کاربردها است که قادر می باشد داده های مکان دار را بطور رقومی کسب، نگهداری، بازیابی، مدل سازی و تجزیه و تحلیل نموده و بطور متنی و گرافیکی ارئه نماید. در تعریف فوق بر ویژگی اینچنین سامانه ها یعنی پرداختن به داده های مکان دار تاکید شده است، ضمن آنکه در کنار ارکان برپایی GIS، به وظایف آن نیز اشاره گردیده است. ارکان چهار گانه برپایی GIS عبارتند از سخت افزار، نرم افزار، داده و کاربر.
وظایف یک GIS را نیزمی توان در چهار گروه کلی دسته بندی نمود: کسب، نگهداری، تجزیه و تحلیل و ارائه. در این میان گروه اصلی شامل بخشهای مدل سازی، تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری می باشد.[1]
مطابق تعریف اداره محیط زیست(1987)، GIS سیستمی است برای ثبت، ذخیره سازی، کنترل، تلفیق، به کارگیری، تحلیل و نمایش داده ها که به لحاظ مکانی زمین مرجع هستند.
دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی واژه جغرافیایی یا(Geographic) عبارت است از موقعیت موضوع های داده ها، برحسب مختصات جغرافیایی (طول و عرض).
واژه (Information) یا اطلاعات نشان می دهد که داده ها در GIS برای ارائه دانسته های مفید، نه تنها به صورت نقشه ها و تصاویر رنگی بلکه بصورت گرافیک های آماری، جداول و پاسخ های نمایشی متنوعی به منظور جستجوهای عملی سازماندهی می شوند. واژه(System) یا سیستم نیز نشان دهنده این است که GIS از چندین قسمت متصل و وابسته به یکدیگر برای کارکرد های گوناگون، ساخته شده است.
3- مؤلفه های GIS:
یک سیستم GIS شامل یک بسته کامپیوتری (شامل سخت افزار و نرم افزار) از برنامه های رایانه ای با یک واسطه بنام کاربر یا (User ) می باشد که دست یابی به عملیات واهداف ویژه ای را فراهم می سازد.
مؤلفه های چنین سیستمی به ترتیب عبارتند از:
کاربران،
سخت افزارها،
نرم افزارها،
اطلاعات و
روش ها.
مؤلفه های چنین سیستمی به ترتیب عبارتند از:
1-3)کاربران (Users): مهارت در انتخاب و استفاده از ابزارها دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی وشناخت کافی از اطلاعاتی که استفاده می شوند، یکی از موارد اساسی برای موفقیت در استفاده از تکنولوژی GIS است، که این از وظایف یک کاربر می باشد.
2-3)سخت افزارها (Software): امروزه شبکه های GIS شامل تعدادیworkstation, x-station، کامپیوترهای شخصی، چاپگرها و پلاترها می باشد که معرف مؤلفه سخت افزاریک سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشند.
3-3)نرم افزارها (Hardware): به منظور استفاده بهتر از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی، استفاده از نرم افزارهای به روز و توانمند توصیه می شود.
4-3)اطلاعات (Data): قلب هر GIS پایگاههای اطلاعاتی آن است. در این پایگاهها به پرسش هایی از قبیل چه شکلی است؟ کجاست؟ و چگونه به دیگر اشکال مرتبط می شود، پاسخ داده می شود.
5-3)روش ها (Methods): شیوه های صحیح به کارگیری اطلاعات درجهت رسیدن به اهداف ویژه دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی از مهمترین مؤلفه های آن است
4- مدلهای داده های مکانی:
سیستم اطلاعات جغرافیایی وکامپیوترها را نمی توان به طور مستقیم برای جهان واقعی به کار برد، زیرا کامپیوترها ی دیجیتالی براساس اعداد یا کاراکترهایی که در درون خود به صورت اعداد دو رقمی نگهداری می کنند، عمل می نمایند.
بنابراین پدیده های مورد نظردر جهان واقعی در یک سیستم کامپیوتری، باید به شکل نمادین عرضه شوند. پس ابتدا باید مرحله جمع آوری داده ها انجام گیرد و سپس فرایند فشرده سازی گستره زمین شناسی، ساختار، خواص ژئو فیزیکی یا هر ویژگی دیگری از سطح زمین که اطلاعات آن گردآوری شده بود، به شکل قابل دستیابی در کامپیوتر با استفاده از مدلهای نمادین صورت گیرد.
5- شمایی ازمدل سازی جهان واقعی
هر نقشه زمین شناسی یک مدل نمادین است زیرا گستره ساده شده قسمتی از جهان واقعی است که از زاویه دید زمین شناس صحرایی مشاهده شده است. مولفه های مدل گفته شده عوارض مکانی هستند که به تقریب همان موجودیتهای مستقل جهان واقعی هستند که بر روی نقشه توسط نمادهای گرافیکی عرضه می شوند. تمام مدلهای داده های مکانی از عوارض مکانی جداگانه نظیر نقاط، خطوط، نواحی، حجم ها و سطوح تشکیل می شوند، این عوارض مکانی توسط خصوصیاتی که هم مکانی وهم غیر مکانی هستند، مشخص میگردند. ( توصیف رقومی عوارض و خصوصیات آنها مجموعه های داده های مکانی راشامل می شود).
6- ورودی و خروجی داده ها:
برای اینکه یک سیستم اطلاعات جغرافیایی مفید واقع گردد، باید قادر به دریافت و تولید اطلاعات به صورت موثر باشد. توابع ورودی و خروجی داده ها، مفاهیمی هستند که توسط آنها یک GIS با جهان خارج ارتباط برقرار می کند
1-6- ورودی داده ها: عبارتند از روند کد گذاری داده ها به یک شکل خوانا توسط کامپیوتر و قرار دادن داده ها در پایگاه اطلاعاتی GIS
داده هایی که در سیستم اطلاعات جغرافیایی می توانند وارد شوند دو نوع هستند:
الف)-داده های مکانی که موقعیت جغرافیایی عوارض را نشان می دهند : انواع داده های مکانی(نقطه،خط و پلی گون) می باشند.
نقاط(point) مانند: نقاط ارتفاعی، فروشگاها و...
خطوط(Line): خیابانها، راه آهن، رودخانهاو...
پلیگون(polygon): عوارض جغرافیایی مانند کشورها، دریاچه ها، استانها، مرزها و ...
ب)داده های توصیفی غیر مکانی که به توصیف خصوصیات عوارض می پردازند،مثل شوری آب یک دریاچه و یا اطلاعاتی مانند اسم یک خیابان.
ورود داده ها به یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می تواند به اشکال، ثبت توسط صفحه کلید، هندسه مختصات، رقومی کردن دستی، اسکن کردن و وارد کردن فایل های رقومی موجود، صورت گیرد.
2-6- خروجی داده ها:
خروجی داده ها روندی است که توسط آن اطلاعات حاصل از GIS به یک شکل مناسب جهت استفاده کاربر ارائه می شود.
داده ها به یکی از سه فرمت زیر خارج می شوند:
1) Softcopy (نمایش روی صفحه نمایش کامپیوتری )
2) Electronic (خروجی در فرمت الکترونیکی شامل فایل های کامپیوتری می باشد)
3) Hardcopy (نمایش دائمی، مثل اطلاعات روی کاغذ، فیلم عکاسی و موارد مشابه)
شمایی کلی ازورودی وخروجی داده ها دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی
7- اهداف یک سیستم اطلاعات جغرافیایی:
هدف نهایی یک سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS، پشتیبانی جهت تصمیم گیری های پایه گذاری شده بر اساس داده های مکانی می باشد و عملکرد اساسی آن بدست آوردن اطلاعاتی است که از ترکیب لایه های متفاوت داده ها با روشهای مختلف و با دید گاه های گوناگون بدست می آیند. هدف فوق از طریق فعالیتهایی که برروی داده های مکانی انجام میگرد، صورت می پذیرد، این فعالیت ها عبارتند از:
1-7- جستجو(Search) : عبارت است از عملکرد جستجوی مجموعه هایی از داده های سازمان یافته از پایگاه داده های یک سیستم اطلاعات جغرافیایی.
2-7- سازماندهی (Organization) : دراین سیستم ها ویژگی اصلی برای سازماندهی داده های موجود، موقعیت مکانی آنها می باشد.
3-7- تجسم یا به تصویر درآوردن (Monitoring) : تکنولوژی GIS از توانمندیهای گرافیکی رایانه ها، برای تجسم استفاده می نماید. نمایش اطلاعات به طور معمول با استفاده از صفحه نمایش ویدیویی انجام می شود. اما سایر دستگاههای خروجی نظیر چاپگرهای رنگی نیز برای نمایش نسخه های چاپی استفاده می شوند
4-7- ترکیب و تلفیق (Integration) : بخش دیگری از این فعالیتها، تلفیق مجموعه داده های مکانی از منابع بسیارگوناگون جهت نمایش، درک و تفسیر پدیده های مکانی می باشد (این پدیده ها هنگامی که داده های مکانی به صورت مجزا بکار گرفته می شوند، قابل رویت نیستند).
5-7- تجزیه وتحلیل (Analyses (: تجزیه وتحلیل، فرایند استنباط و دریافت مفهوم داده هاست و به معنی تجزیه وتحلیل داده های مکانی می باشد.
6-7- پیش بینی (Prediction) : هدف از مطالعه وبررسی ها برروی داده های مکانی در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی، به طور معمول پیش بینی است.
درحقیقت یک سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS ، توانمندی های کاری را برای جمع آوری، ورود، پردازش، تغییرشکل، به تصویر در آوردن،ترکیب، جستجو، تجزیه و تحلیل، مدل سازی و خروجی کلیه داده های مکانی براساس اهداف مورد نظر فراهم می سازد.
8- کاربردهای مختلف GIS[2]:
امروزه با توجه به پیشرفت علوم و سیستم های کامپیوتری فناوری GIS در زمینه های زمین شناسی، مطالعات زیست محیطی، منابع آب و آبخیزداری، کشاورزی، جنگلداری، تعلیم و تربیت، کاربردهای شهری، تجارت، صنعت، سازمانها و ... کاربرد فراوانی پیدا نموده است.برخی ازاین کاربردها عبارتند از:
1-8- زمین شناسی: تجزیه و تحلیل اطلاعات زمین شناسی در یک منطقه چه به منظور اکتشافات معدنی، نفت و چه سایر اهداف، اصولا یک فرایند ترکیبی، از داده های مختلف می باشد. یک زمین شناس با مرتبط کردن داده های گوناگون زمین شناسی، به دنبال یافتن ساختارهای مفید زمین شناسی در یک ناحیه است، از اینرو تمام داده های زمین شناسی برای این که بتوانند مفید واقع شوند باید با توجه به موقعیت جغرافیایی شان تجزیه تحلیل شوند.
تهیه نقشه زمین شناسی ایران بااستفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی: GIS با فراهم کردن امکانات نمایش و تجزیه وتحلیل داده های مختلف با یکدیگر ، یک زمین شناس را قادر به انجام کار با داده های گوناگون بطور بسیار وسیع تر و دقیق تر می نماید، به طریقی که با روشهای آنالوگ وسنتی تقریباً غیر ممکن می باشند
بطور کلی کاربردهای GIS در زمین شناسی را می توان به شرح زیر عنوان نمود:
1-2-8 - تهیه نقشه های پتانسیل معدنی: که هدف تلفیق اطلاعات حاصل از لایه های اطلاعاتی( زمین شناسی، ژئوشیمی،ژئوفیزیک، دورسنجی وزمین شناسی اقتصادی ، پراکندگی کانسارها و اندیس های معدنی منطقه)، در جهت تهیه نقشه ای می باشد که معرف مناطقی با بیشترین احتمال جهت کانی سازی، بر اساس مدل متالوژی منطقه است.
2-2-8- تهیه نقشه های حوادث و بلایای طبیعی: که به پایداری شیبها، زمین لغزه ها، منطقه بندی خسارت زمین لرزه، فورانهای آتشفشانی، خسارات ناشی از طغیان رودخانه ها و تسونا می ها، فرسایش محلی، خطرات آلودگی ناشی از فعالیت معدنی یا صنعتی و گرم شدن کره زمین و ... می پردازند.
3-2-8- تهیه نقشه های مکان یابی (Siteselection) : که انتخاب محل های مناسب جهت اجرای پروژه های مهندسی نظیر دفن مواد زائد، خط لوله، جاده ومسیر راه آهن، سدها و گسترش و توسعه ساختمان سازی میباشد
4-2-8- فراوری های متنوع زمین شناسی : جهت ارزیابی منابعی مانندآب، ماسه وگراول، سنگ ساختمانی، نفت خام، گاز طبیعی، زغال سنگ، انرژی زمین گرمایی در کنار کانیهای فلزی.
5-2-8- تحقیقات اکتشافی در زمینه شناسایی روابط متقابل مکانی میان مجموعه داده ها در طول دوره تحقیق زمین شناسی، مانند درک علائم ژئوشیمیایی وژئوفیزیکی منطقه ای گرانیت های نوع S وI ویا ارزیابی علائم حاصل از تصاویر ماهواره ای در ارتباط با لیتولوژی و پوشش گیاهی.
3-8- محیط زیست:
بررسی میزان آلودگی آب، خاک، هوا و.... و در نهایت تهیه نقشه هایی جهت حفاظت از محیط زیست.
4-8- منابع آب و آبخیزداری: کشف منابع آبی زیر زمینی و بررسی آبهای سطحی
5-8- کشاورزی و برنامه ریزی برای کاربری اراضی:
بسیاری از سازمانهای مربوط به کشاورزی و کاربری اراضی، هم اکنون از تکنیک های GIS بهره می گیرند. به عنوان نمونه، داده های مربوط به کاربری اراضی و هواشناسی حاصل از ماهواره ها، اندازه گیری های زمینی و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل، همه با هم برای پیش بینی میزان یک یا چند نوع محصول دریک منطقه می توانند تجزیه و تحلیل شوند.
6-8- جنگلداری و مدیریت حیات وحش:
به وسیله یک سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه جنگل ها می توانند دائماً وبطور پیوسته به روز شوند. همچنین GIS می تواند برای ذخیره و تجزیه و تحلیل اطلاعات جنگل از قبیل محاسبه مقدار چوب قابل برداشت از یک منطقه، بررسی چگونگی توزیع آتش سوزی در جنگل و یا ارزیابی برنامه های مختلف برداشت چوب، بکار رود، در حالی که انجام بسیاری از این تجزیه و تحلیل ها بدون بکار گیریGIS امکان پذیر نمی باشند.
7-8- تجارت: محلها و سیستم های تحویل مناسب درامورتجاری
8-8- صنعت حمل و نقل، ارتباطات و... : کاربرد GISدر صنعت می تواند به عنوان نمونه،تعیین مسیر ترانزیت کالا، تعیین موقعیت مناسب برای احداث جاده ها، خطوط نیرو،سیستم های مخابراتی و.... باشد.
9-8-سایر سازمانها:
1-9-8- استفاده در کلیه اموراستانها به صورت محلی و استانی
2-9-8- سرویسهای اضطراری: مثل آتشنشانی و پلیس3-9-8-نظامی:استفاده دربرنامه ریزی های نظامی
. 4-9-8- تعلیم و تربیت:(تحقیق، آموزش و نظارت)
10-8- منابع طبیعی:
سیستم اطلاعات جغرافیایی در راستای مدیریت منابع طبیعی با استفاده از سنجش از دور می تواند در زمینه های زیر مورد استفاده قرار گیرد:
1-10-8- -آنالیز حوادث طبیعی، شامل فرسایش خاک، سیلاب، خشکسالی وسایر حوادث طبیعی دیگر.
2-10-8 – مدیریت آبخیزداری.
3-10-8 -مطالعه کاربردی زمین در توسعه کشاورزی.
4-10-8-پیش بینی میزان محصولات نسبت به وسعت زمین.
11-8- کاربرد GIS در برنامه ریزی شهری:
1-11-8- تهیه نقشه مکانیابی تاسیسات و خدمات شهری مثل:
2-11-8- تعیین مکان دفن زباله
3-11-8- تعیین مکان تاسیسات آموزشی
4-11-8-تعیین مکان تاسیسات ورزشی
5-11-8-تعیین مکان تاسیسات تجاری
6-11-8- تعیین مکان تاسیسات نظامی
7-11-8-تعیین مکان تاسیسات فضای سبز و پارکها
8-11-8- تعیین مکان تجهیزات شهری
9-11-8- ایجاد بانک اطلاعاتی برای شهرها
10-11-8- Geocoding
11-11-8- Network Analyses
12-11-8- و غیره
9- برنامه ریزی الگاریتم انجام یک پروژه:
1-9- جمع آوری داده ها : داده های مناسب در پایگاه داده های GIS جمع آوری می شوند.
2-9- تجزیه، تحلیل و تفسیر داده ه
3-9 - ترکیب و تلفیق لایه های اطلاعاتی
10- ادغام تکنولوژی ها:
ادغام تکنولوژی های GIS, GPS وRS در ایجاد سیستم های قدرتمند، جهت تعین زمان واقعی نقشه برداری و جمع آوری داده ها سودمند می باشند. یک نمونه بارز از ادغام این سه تکنولوژی، نقشه برداری متحرک است که در آن دوربین های دیجیتالی GPS/INS، یک سیستم کامپیوتری را تشکیل میدهندکه با نقشه های الکترونیکی و وسایل ارتباطی دور برد نظیر تلفنهای همراه (که جهت پیوستن به پایگاه های داده ایGIS موجود در دفتر کار مورد استفاده قرار می گیرد)، همه دریک وسیله نقلیه نصب گردیده اند. سیستم تهیه نقشه سیار، به زمین شناسان صحرایی در یک وسیله نقلیه این امکان را می دهد، تا داده های مکانی مربوط به زمین را جهت ورود به پایگاه اطلاعاتی GIS ،را در یک زمان تقریباً حقیقی گردآوری نمایند.
1-10- ادغام تکنولوژی های GIS , GPS , RS
ژئوانفورماتیک به عنوان یک علم چند منظوره در راستای اندازه گیری، ثبت، تحلیل و ارائه داده های جغرافیایی تعریف شده است. این اطلاعات زمینی توسط تکنولوژی های GIS, GPS و RS گردآوری می شوند. هر یک ازاین سه تکنولوژی و یا دو نوع از آن در ترکیب با دیگری تکنولوژی جدید S3(3systsms)را ایجاد می نماید.
سنجش از دور(Remote Sensing) یا RS، تصاویری از محیط و منابع طبیعی را به صورت چند طیفی با قدرت تفکیک گوناگون در زمان های مختلف تهیه می نماید.
سیستم موقعیت یابی جهانی ( Global Position System) یا GPS و نیز سیستم ناوبری خودکار ( Inertial Navigation System ) یا INS توسط نقاط کنترل زمینی و فتو گرامتری، سنجنده های بکاربرده شده در سنجش از دور را تقویت می سازند و سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (Geographical Information System)یا GIS،دستیابی به داده ها و اطلاعاتی که از بانکها و پایگاه های داده های مکانی زمین با بکارگیری ابزارهای مدرن، ایجاد شده را امکان پذیر می سازد.
11- محاسن یک سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) : - کیفیت بالای تحلیل داده ها وامکان تجزیه و تحلیل آنها با روش های پیشرفته. - مدیریت و تغییرسریع حجم عظیمی از داده ها در زمینه های مختلف. - روشهای بهتروجدیدتر برای تهیه نقشه های مختلف و امکان به روز کردن آنها. - امکان ایجادارتباط بین عوارض مختلف و اتصال حجم زیادی از اطلاعات آنها در جداول اطلاعاتی. - کاهش زمان، هزینه و مواد مصرفی کار وپول ساز و اشتغال ساز بودن آن. - استفاده وسیع آن در علوم مختلف. - اداره وسازماندهی وسیعی از داده های زمین مرجع. - به روز رسانی سریع و جمع آوری اطلاعات پراکنده. - قابلیت بازبینی روشها. - مدل سازی، فرضیه وآزمایش و پیشگویی.
12- معایب یک سیستم اطلاعات جغرافیایی: برخی ازمعایب یک سیستم اطلاعات جغرافیایی عبارتند از : - جدید بودن این فناوری که باعث عدم استفاده وسیع درتمام علوم ونیز مشکل بودن آن می شود. - عدم اطلاع از قابلیتهایGIS و نحوه استفاده از آن. سیستم تصویری(Map projection) اطلاعات مکانی موجود در یک سیستم اطلاعات جغرافیایی:
13- سیستم های تصویرنقشه (Map projection):
موقعیت پدیده ها در روی نقشه های جغرافیایی، از طریق طول و عرض جغرافیایی آنها تعیین می شود. طول و عرض جغرافیایی یک پدیده از جهان، اختلاف زوایای بین آن نقطه تا نصف النهار مبدأ و خط استوا می باشد.
ازتعاریف مختلف سیستم تصویری می توان به چند مورد استاندارد شده آن اشاره کرد : سیستم تصویر نقشه ترتیب سیستماتیک نصف النهارات و مدارات است که سطح کروی و شبه کره را بر یک سطح مستوی نشان می دهد . به عبارتی سیستم تصویری نقشه مبادرت به تصویر کردن سطح زمین یا قسمتی از آن می کند.
مکان یک جسم سه بعدی بر روی سطح زمین با اصطلاحات ریاضی و بسته به روش ترسیم مورد نظر، به صورت مختصات جغرافیایی و مختصات صفحه ای، تعیین می شود. یک سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، لازم است که همه داده های مکانی را به صورت مختصات جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی) ذخیره و استفاده نماید. در این سیستم در نهایت همه داده های مکانی روی کاغذ، فیلم یا صفحه نمایش همراه با مختصات صفحه ای پدیدار می شوند، بنابراین اغلب سامانه های اطلاعات جغرافیایی از روش ترسیم نقشه صفحه ای، برای ذخیره مختصات مکانی استفاده می کنند تا به این ترتیب از بروز تغییر شکل مکرر، از مختصات جغرافیایی به مختصات ترسیمی، در هنگام مشاهده داده ها جلوگیری شود. سیستم های تصویری متنوع و گوناگونی تا کنون ارائه شده است. علت این است که اصولاً چیزی به نام سیستم تصویر کامل، وجود خارجی ندارد. از این همه سیستم های تصویری نقشه که به صدها نوع می رسند، تنها قریب بیست سیستم تصویر هستند که عملاً در رقومی سازی نقشه ها و یا کلاً در کارتوگرافی مورد استفاده قرار می گیرند، که به عنوان مثال می توان از سیستم تصویری Lambert ConformalConic برای نقشه های کشوری و یا ایالتی و یا سیستم تصویری UTM که جهان را به 60 زون تقسیم میکند، برای نقشه های ناحیه ای نام برد.
بطور کلی در سیستم مختصات جغرافیایی ، اندازه گیری ها بر اساس درجه، دقیقه و ثانیه می باشد. اما این واحدها در کل کره زمین برابر نیستند و بر اساس عرض جغرافیایی متغییر می باشند؛ بطوری که یک درجه طول جغرافیایی در خط استوا ، معادل 111 کیلومتر و در عرض 60 درجه معادل 55 کیلومتر می باشد؛ در نتیجه ، اندازه گیریها با واقعیت مطابقت ندارد. لذا برای تهیه نقشه مستوی از سطح کره زمین نیاز به سیستم تصویر می باشد. مثلا سیستن تصویر نقشه های ایران که شامل نقشه های 1:25000 ،1:50000 و 1:250000 می باشد بر اساس سیستم UTM تهیه شده است.
[3]UTM یا سیستم تصویر مرکاتور معکوس بین المللی، برای کل جهان تعریف شده است. در این سیستم نصف النهارات مستقیم موازی با فاصله برابر و مدارات خطوط افقی و موازی در نظر گرفته شده است. کره زمین در محور Xها به 60 قسمت 6 درجه ای تقسیم شده است که 30 زون در نیمکره غربی و 30 زون در نیمکره شرقی می باشد و شماره گذاری آن از نیمکره غربی شروع می شود. در این سیستم محور y ها به 20 قسمت 8 درجه ای از 80 درجه شمالی تا 80 درجه جنوبی تقسیم شده است که نامگذاری آنها بر اساس حروف الفبای انگلیسی بدون در نظر گرفتن دو حرف اول(A,B) دو حرف وسط(O,I) و دو حرف آخر(X,Z) ، انجام شده است. کشور ایران در 4 زون 38، 39، 40 و 41 قرار دارد که برای بدست آوردن زون یک منطقه در نیمکره شرقی از فرمول زیر استفاده می شود:
شماره زون در نیمکره شرقی= 30+60 / طول جغرافیایی[4]
به طور کلی بهترین سیستم تصویر برای نمایش یک کشور با یک قاره سیستمی است که کمترین تغییر شکل را نمایش دهد. در نتیجه با مقایسه نمودارهای مشابه برای چندین سیستم تصویری، می توان یکی را انتخاب نمود که از بهترین کاربرد برخوردار است.
خصوصیات اساسی یک سیستم تصویر مناسب و استاندارد به شرح ذیل می باشد:
- ماهیت خطوط تغییر شکل، صفر یا تعداد نقاط تغییر شکل ( انحراف ) صفر باشد.
- نمای کلی سیستم تصو یر، برای تمام جهان یا برای یکی از نیم کره ها
- مقایسه سه سیستم تصویر ( لامبرت، مرکاتور و طول و عرض جغرافیایی)
انتخاب یک سیستم تصویری مناسب با مقیاس نقشه مورد نظر،ارتباط مستقیم دارد. چرا که بعضی از سیستم های تصویری برای مقیاسهای بزرگ مناسب بوده و برخی دیگر برای مقیاسهای کوچکتر مناسب میباشند. بعنوان مثال برای مقیاس1:100000 یا مقیاس ناحیه ای، سیستم تصویری UTM مناسب ترین سیستم تصویری است.
این سیستم تصویری برای کل ایران به صورت یکپارچه مناسب نمی باشد چرا که در محیطهای GISاین زونها به جای اینکه کنار هم قرار گیرند روی هم قرار می گیرند . در نتیجه نقشه ایران را نمی توان به صورت یکپارچه مشاهده کرد .
. بهترین سیستم تصویری برای کل ایران سیستم تصویری Lambert ConformalConic می باشد که نقشه های عرضی را با کمترین خطا و انحراف طراحی می کند.
بر این اساس سیستم های تصویری مناسب با شکل کشورها طراحی شده است، که به عنوان مثال:
امروزه به دلیل وجود ماهواره های مختصات زمینی و کاربرد GPS در تهیه مختصات نقاط ، از بیضوی محاسباتی WGS84 که برای کل جهان تعریف شده است استفاده می شود. نقشه های 1:25000 که توسط سازمان نقشه برداری تهیه شده است بر مبنای WGS84 است.[5]
14- مختصات جغرافیایی:[6]
مختصات جغرافیایی به صورت طول و عرض جغرافیایی بیان می شود. خط متصل کننده شمال به جنوب کره زمین که از روی نقاطی مانندP در شکل زیر می گذرد، نصف النهار نامیده می شود. عرض جغرافیایی نقطه P، توسط زاویه ? ، که مابین نقطهP و خط استوا در امتداد نصف النهار است، اندازه گیری می شود. طول جغرافیایی نیز توسط زاویه ? که بین نصف النهاری که نقطه P بر روی آن قرار دارد و نصف النهار مبدأ در صفحه استوا تشکیل می شود، تعیین می گردد. طبق قوانین تجربی یک دوم عرض جغرافیایی، یک درجه (degree) می باشد و یک دوم طول جغرافیایی نیز متناسب با عرض جغرافیایی ازحد اکثر مقدار در خط استوا، تا صفر در قطب جنوب تغییرمی کند.
1-14- مختصات صفحه ای:
مکان های واقع بر روی صفحه با استفاده از مختصات قطبی یا کارتزین (خطی) تعیین می شوند. با در نظر گرفتن یک مبدأ اختیاری و فرضی مانند شکل زیر، به وسیله فاصله r و زاویه ? (با در نظر گرفتن یک جهت ثابت که به طور معمول شمال است)، موقعیت و مکان نقطه P در مختصات قطبی مشخص می شود. همچنین با در نظر گرفتن همان مبدأ و دو محور مختصات مستقیم، یعنی y به سمت شمال (عمودی) و x به سمت شرق (افقی)، مختصات معلوم و متداول کارتزین برای نقطه P (فواصل x وy ) مشخص می گردد.
2-14- تغییر شکل های هندسی:
انتقال تصویرها از کره (سه بعدی) به صفحه (دو بعدی)، باعث ایجاد تغییر شکل هندسی یا تحریفات شکلی می شود. دستگاه مناسب و مفید برای توصیف تحریفات شکلی، بیضوی اندیس تیسوت(Tissot indicatrix) است. از نظر ترسیمی این اندیس می تواند به صورت یک دایره کوچک بر روی کره که طی مراحل ترسیم به صورت بیضی در می آید (دچار تغییر شکل می شود)، نشان داده می شود. ترسیمات اشکال طبق خصوصیات هندسی تحریف شکلی که دارند، می توانند به انواع هم زاویه (equiangular) ، هم ناحیه (equalarea) و هم فاصله(equidistant) طبقه بندی شوند.
3-14- شکل زمین:
برای تعریف سیستم تصویری (پروژکشن)، به زبان ریاضی یک مدل هندسی شناخته شده به عنوان شکل زمین، به منظور تهیه تصاویر،مورد استفاده قرار می گیرد. ساده ترین مدل های هندسی عبارت از مدل های صفحه ای و کروی می باشند.
مدل صفحه ای برای مناطق کوچک، نظیر مناطقی که در عکس های هوایی عمودی (vertical)پدیدار می شوند، مناسب است.
مدل شبکه ای کروی (spheroid) ، مدلی واقعی تراست که بر اثر چرخش بیضی به دور محور کوچکش به وجود می آید،این مدل در تهیه نقشه ها به روش سنتی و قدیمی، برای مناطق بزرگ (یک قاره یا بزرگ تر) کاربرد وسیعی دارد. مدل شبه کروی نیز برای تهیه نقشه های دقیق در مقیاس بزرگ استفاده می شود.
4-14- سیستم های قابل گسترش و توسعه:
سیستم های تصویری(پروژکشن)، می توانند بسته به شکل سطح قابل گسترش(developable surface)، به انواع صفحه ای (آزیموتی)، مخروطی (conic) و استوانه ای (cylindrical) تقسیم بندی شوند. این سطوح می توانند به شکل مسطح، مخروطی شکل یا استوانه ای با تماس یا قطع کردن کره در یکی از شش حالت اصلی موجود در شکل زیر آشکار شوند.
در حالت مماسی (tangent case) سطح گسترده در حالت استوانه ای در امتداد دایره بزرگ، در حالت مخروطی در امتداد دایره کوچک و در حالت صفحه ای در یک نقطه با کره در تماس است.
5-14 - در حالت برشی (secant case) سطح گسترده همان طور که درشکل زیر دیده می شود ، کره را قطع می کند. برای پروژکشن های صفحه ای در حالت مماسی، نقاط از سطح کره به صفحه منتقل می شوند.در پروژکشن های مخروطی نقاط از سطح کره به یک مخروط منتقل می شوند که هم مماس بر یک دایره کوچک است (یک مدار استاندارد) و هم دو دایره کوچک دیگر (دو مدار استاندارد) را قطع می کند. پروژکشن های استوانه ای با سطح گسترده ای سر و کار دارند که یک استوانه است. برای پروژکشن های معمولی مرکاتور محور استوانه ای از دو قطب می گذرد و استوانه با استوای کره تماس پیدا می کند.
[1] - مخدوم، مجید و جعفرزاده، هورفر و درویش صفت، علی اصغر و مخدوم، عبدالرضا. ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست با سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS).دانشگاه تهران سال 1383.
1- http://www.ngdir.ir/
[3] -Universal Transverse Mercator
[4] -قهرودی تالی، میژه، کاربرد Arc view در ژئومورفولوؤی ، جهاد دانشگاهی دانشگاهتربیت معلم تهران، 1386، ص 16
[5] [5] -قهرودی تالی، میژه، کاربرد Arc view در ژئومورفولوؤی ، جهاد دانشگاهی دانشگاهتربیت معلم تهران، 1386، ص 16
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
- این سامانه علاوه بر اطلاعات توصیفی، امکان ورود اطلاعات پیکسلی یا برداری را از منابع مختلفی از قبیل نقشه، تصاویر هوائی و ماهواره‌ای، GPS، تجهیزات نقشه‌برداری و غیره دارد.
- این سامانه امکان انجام تحلیل، پردازش و پرسش‌وپاسخ‌های مکانی مورد نیاز کاربر را دارد.
- این سامانه امکان ارائه نتایج در قالب نقشه، گزارش، جدول و نمودار را دارد.
- در طراحی و تولید این سامانه‌ها از مجموعه فناوری‌های مهندسی نرم‌افزار، مهندسی اطلاعات (مدل داده) و مهندسی GIS برای نیل به خصوصیات فوق استفاده می‌شود.[۳]
داده‌های جغرافیایی
مقالهٔ اصلی: داده‌های جغرافیایی
اطلاعات جغرافیایی یا داده‌های جغرافیایی، به واقع، نوعی از داده‌های جغرافیایی (spatial) هستند که نقشه‌ها وتصاویر ماهواره‌ای را می‌شود از جمله نمونه‌های نوعی آنها ذکر کرد.
داده‌های جغرافیایی را به دو دستهٔ عمده تقسیم می‌نمایند:
داده‌های پیکسلی
رستر، شامل مجموعه‌ای از نقاط یا سلولها است که عوارض زمین را در یک شبکه منظم می‌پوشاند و به کمک شماره‌های ردیف و ستون آنها، آدرس‌دهی می‌شوند. کوچکترین عنصر تشکیل‌دهنده رستر، پیکسل یا سلول نامیده می‌شود که ارزش هر یک از آنها، نمایانگر اطلاعات طیفی یا توصیفی عارضه زمینی است. داده‌های حاصل از اسکن کردن و تصاویر ماهواره‌ای دارای ساختار رستری میباشند.
نمونه‌ای از داده‌های رستری شامل: تصاویر ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی، اطلاعات ارتفاعی سطح زمین و انواع نقشه‌های کارتوگرافی مقالهٔ اصلی: داده‌های پیکسلی
داده‌های برداری
مقالهٔ اصلی: داده‌های برداری
چنانچه بر روی فضای دو بعدی کار می‌کنیم، داده‌های برداری از ترکیب اشکال پایه هندسی نظیر نقطه‌ها،پاره‌خط‌ها، مثلث‌ها، و سایر چندضلعی‌ها، شکل می‌گیرد. برای فضاهای سه بعدی همین کار به وسیله استوانه‌ها،کرات، مکعب‌گونه‌ها (cuboids)، و سایر اجسام چندوجهیصورت می‌پذیرد. در مدل برداری، اشیاء یا عوارض در جهان واقعی به وسیله عناصر هندسی نمایش داده می‌شوند. بدین معنا که موقعیت هر شئ یا پدیده به وسیله مختصات آن و توسط نقاط (چاه، نقاط شهری و روستایی)، خطوط (جاده، روخانه، خطوط ریلی) و سطوح (دریاچه، منطقه بندی) مشخص می‌شود. در این مدل، موقعیت هر نقطه به‌طور دقیق با یک جفت مختصات در یک سیستم مختصات معین ارائه می‌شود.
کاربردهای مهم
از سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در مطالعات محیطی،برنامه‌ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری، تهیه نقشه‌های پایه، مدیریت کاربری اراضی، خدمات بانکی، خدمات پستی، مطالعات جمعیتی و مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب، گاز و کاربردهای مشابه استفاده می‌شود. کمتر بانک اطلاعاتی را می‌توان نام برد که حداقل بخشی از اطلاعات آن به گونه‌ای به مکان وابسته نباشد. فهرست زیر شامل تعدادی از شناخته شده‌ترین کاربردهای جی آی اس در دیگر زمینه‌های صنعت است.
نقشه‌برداری
کاربرد پایه این استانداردها و ابزارها در نقشه‌برداری، تهیه نقشه‌های شهری و برون شهری بوده‌است.
علوم زمین
یکی از مهمترین مسائل کاربردی سامانه اطلاعات جغرافیایی در علوم زمین، انجام هم‌پوشانی‌ها در راستای تعیین پهنه‌بندی‌ها است که به اختصار به یکی از این نوع پهنه‌بندی‌ها پرداخته می‌شود:
هدف در این پهنه‌بندی، تعیین مناطق با خطر رانش زمینمی‌باشد. برای رسیدن به این هدف، ابتدا باید عوامل مؤثر در رانش را شناسایی کرد، از جمله این عوامل می‌توان به تراکم پوشش گیاهی، جنس زمین، شیب توپوگرافی، شیبلایه‌های زمین و شدت بارندگی اشاره کرد.
پس از شناسایی عوامل، باید نقشه‌های مورد نیاز تهیه گرددو سپس با همپوشانی این لایه‌ها در نرم‌افزارهای سامانه اطلاعات جغرافیایی (ساج) می‌توان به نقشه‌ای رسید که در آن منطقه مورد مطالعه خود به پهنه‌های ریز تقسیم شده و از طرفی در بانک اطلاعاتی مشخصات هر پهنه یعنی اجداد سازنده آن پهنه از نظر عوامل مختلف مشخص میباشد. حال باید در بانک اطلاعاتی به هر عامل وزن مربوطه راداده و سپس در بانک اطلاعاتی با جمع و ضرب کردن عوامل به اعدد نهایی رسید. در مرحله بعد باید تعیین نمود که چه عددی نشان دهنده پهنه‌های پرخطر میباشد. پس از کلاسه‌بندی نقشه، اینک وظیفه تیم زمین‌شناس است که با بازدید میدانی به بررسی مناطق پرداخته و در صورت لزوم با اصلاح وزن‌ها وضرایب به نقشه نهایی دست یابند.
صنعت برق
در صنعت برق از سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی برای تهیه پایگاه اطلاعات مکانی و توصیفی استفاده می‌شود. با استفاده از آن می‌توان فاصلهٔ عوارض مختلف را از یکدیگر اندازه‌گیری کرد و با ایجاد پرسمان (Query) در لایه‌های مختلف اطلاعات یا بین چند لایه با استفاده از توابع منطقی به اطلاعات مورد نظر دست یافت. تهیهٔ نقشه‌های محدودیت برای عوارض مختلفی همچون پست‌ها، نیروگاه‌ها و…، امکان ترسیم مناطق حائل و حریم عوارض مطابق استانداردها، مسیریابی بهینهٔ خطوط انتقال، مکانیابی محل مناسب برای احداث تأسیسات جدید مانند پست‌ها و نیروگاه‌ها، مدیریت اتفاقات شبکهٔ انتقال نیرو، مدیریت بحران و ریسک شبکه، برآورد بار، مشاهدهٔ پراکنش جغرافیایی بار، انجام ارزیابی‌های محیطی پیرامون نیروگاه‌ها، بررسی روند تغییرات کاربری اراضی و پیش‌بینی تغییرات و ارزیابی امکانات و محدودیت‌های توسعهٔ واحدها و ظرفیت نیروگاه‌ها در آینده، از کاربردهای این سامانه‌ها در صنعت برق است.[۴]
از دیگر زمینه‌های کاربرد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جغرافیا
- نقشه‌کشی و نقشه‌برداری
- مهندسی معدن مسائل اکتشاف معادن، تهیه نقشه و مدل از ذخایر معدنی و محاسبات آن و…
- منابع طبیعی
- سنجش از دور
- هواشناسی
- محیط زیست
- مخابرات
- شهرسازی
- کشاورزی دقیق
- زمین‌شناسی
استانداردهای مطرح در زمینه "GIS"
زمینه‌های گوناگونی در این رشته وجود دارد که عملیات مکانی - نمایش و تحلیل نقشه‌ها و WEB GIS و بخش ردیابی و مسیریابی از زمینه‌های فعالیت در این بخش میباشد.
سازمانهای پیشرو در سطح جهانی
فناوری‌های مرتبط
ابزارهای مطرح GIS
نرم‌افزارهای معروف: در زیر لیست نرم‌افزارهای سامانه اطلاعات جغرافیایی است. فهرست برخی از معروف‌ترین نرم‌افزارهای مطرح در زمینه جی آی اس از این قرار است:
قویترین پایگاه داده‌ای که استفاده می‌شود postgis است که بر روی پایگاه دادهٔ postgresql نصب می‌شود و امکانات بسیار زیادی در اختیار شما قرار می‌دهد. ابزارهای توسعه محیطهای جی‌آی‌اس:
ابزارهای معروف ارائه خدمات جی‌آی‌اس روی وب:
تاریخچه
برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۶۰ در آمریکا کار بر روی اولین سامانه اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این سامانه از عکس‌های هوایی، اطلاعات کشاورزی، جنگلداری، خاک،زمین‌شناسی و نقشه‌های مربوطه استفاده شد.[۱]
اولین جی‌آی‌اس در سطح ملی، جی‌آی‌اس ملی کشورکانادا‌ست که در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ به وجود آمد و تاکنون مورد استفاده‌است.
جی‌آی‌اس در ایران
در ایران، اولین نهادی که به‌طور رسمی استفاده از جی‌آی‌اس را آغاز کرد، سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال ۱۳۶۹ براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به‌کارگیری این سامانه شد.[۵]
«شورای ملی کاربران سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی» در دی ماه ۱۳۷۲ تأسیس گردیده است و هدف آن سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگ‌سازی فعالیتها در زمینه جی‌آی‌اس، تحلیل نیازمندی‌ها و همچنین بهره‌برداری از ظرفیت‌های علمی، فنی و نیروی انسانی برای ایجاد و بکارگیری جی‌آی‌اس با توجه به وظایف سازمان نقشه‌برداری کشور در خصوص ایجاد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی ملی است.
پروژه ایجاد سامانه اطلاعات جغرافیایی در وزارت صنایع و معادن، از فروردین ۱۳۷۱ آغاز گردید و از این سامانه به‌طور گسترده در ارتباط با فعالیت‌های آن استفاده می‌گردد.
شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگل‌ها و مراتع نیز از این سامانه استفاده می‌کنند. "GIS" فقط یک نرم‌افزار نیست بلکه علمی است که توسط نرم‌افزارهای مختلف باعث طبقه‌بندی و جانمایی اطلاعات جغرافیایی و شهرسازی می‌شود. این علم به تازگی در علوم شهری نیز جایگاه خود را پیدا کرده‌است و مورد استفاده متخصصان علوم شهری و شهرسازان قرار می‌گیرد. همچنین استفاده از "GIS" در طرح‌های توسعه شهری توسط کارفرمایان در دستور کار آنها قرار گرفته‌است و انجمن شهرسازی ایران Urbanity برای نخستین بار استفاده از "GIS" در طرح‌های توسعه شهری را در دستور کار خود قرار داده و بدین منظور آموزش‌های لازم را به متخصصان شهرساز ارائه می‌دهد.
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
نام
در یک سامانه اطلاعات جغرافیایی:
- واژه جغرافیایی (Geographic) عبارت است از موقعیت موضوع‌های داده‌ها، برحسب مختصات جغرافیایی.
- واژه (Information) یا اطلاعات نشان می‌دهد که داده‌ها در GIS برای ارائه دانسته‌های مفید، نه تنها به صورت نقشه‌ها و تصاویر رنگی بلکه بصورت گرافیک‌های آماری، جداول و پاسخ‌های نمایشی متنوعی به منظور جستجوهای عملی سازماندهی می‌شوند.
- واژه (System) یا سامانه نیز نشان دهنده این است که GIS از چندین قسمت متصل و وابسته به یکدیگر برای کارکردهای گوناگون، ساخته شده‌است.[۱]
تعریف‌های دیگر جی‌آی‌اس
دقیق‌ترین تعریف مربوط به مؤسسه تحقیقات سیستم‌های محیطی در ردلند کالیفرنیا است که یکی از فروشندگان اصلی این سیستم‌ها در جهان است: «سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی مجموعه‌ای از سخت‌افزار، نرم‌افزار، داده‌های جغرافیایی و منابع انسانی است که به منظور کسب، ذخیره، به‌روزرسانی، به‌کارگیری، تحلیل و نمایش کلیه اشکال اطلاعات مرجع جغرافیایی طراحی می‌شود.»
این سامانه را می‌توان به یک پازل شبیه دانست که با کنار هم قرار دادن اجزای آن معنی و مفهومی پیدا میکند. مکان بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها، سینماها و… تکه‌های این پازل اند که با کنار هم قرار دادن آنها نقشه‌ای کامل و با معنی از یک منطقهٔ جغرافیایی بدست می‌آید. به زبان ساده هر گونه توضیحات مربوط به هر چیزی که در هر مکان متغیر یا ثابت جغرافیایی، در یک سامانه اطلاعاتی یا پایگاهی موجود است را gis یا استفاده از gis گویند. کافی است یک هماهنگی بین طول، عرض و ارتفاع بدست آمده از جی.پی. اس و نقشه‌ها و اطلاعات دقیق و کامل سیستم جی.آی. اس بوجود آوریم.
موضوعات مرتبط: سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
عملگرهای گوگل اسکالر عملگرهای گوگل معمولی همراه راهنمای جامع مقایسه عملگرهای گوگل معمولی و گوگل اسکالر عملگرهای فعال گوگل (نسخه نهایی جامع) انواع موتور و سرویس های گوگل تمام ابزارهای Rich Widget عملگرهای گوگل معمولی عملگرهای Google Scholar با توضیحات فارسی و مثال کاربردی آموزش بررسی خطاهای ژئورفرنس کردن تصاویر رقومی طرح ریزی شهری ۱۴ رسالت یا ماموريت شهرداریها: راهکار سازمان ملل برای حل مشکلات حاشیه نشینی ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺡ تفصیلی شهر هوشمند به شهری گفته می‌شود که داری شش معیار اصلی زندگی هوشمند جدید از جمله: پلازا چیست؟ راهوند چیست؟ واژه های قوانین و مقررات ساخت و ساز تعاریف مربوط به ابنیه و ساختمان اصطلاحات کارگاهی مهندسین طراحی مبلمان شهری چند منظوره محصولات
