شهرسازان نوین (NGO)

📮گردشگری شهری

📯برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری شهری با توجه به اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری ، دانشی میان رشته ای به شمار می آید كه به همكاری رشته های گوناگون علمی و همكاری بخش ها و نهادهای گوناگون مسئول در توسعه و عمران شهری نیازمند است . جوهر برنامه ریزی و مدیریت گردشگری شهری،  شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری واستفاده بهینه و پایدار از آن هاست كه در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید كنندگان در مقیاس محلی  ملی و فراملی به كار می رود. 

📯بنابراین محورهای اصل برنامه ریزی ومدیریت گردشگری شهری  به تعیین سلسله مراتب برنامه ریزی و گردشگری شهری، تعیین مقیاس برنامه ریزی  شناسایی عوامل اصلی موثر در توسعه گردشگری شهری و تدوین سیاست ها و روش های نگهداری ظرفیت منابع گردشگری مربوط می شود كه در این میان مدیریت شهری نقش بسیار مهم و موثری را در ایجاد هماهنگی و تعامل در این نهاد موثربرعهده خواهد داشت .

📯درحال حاضر وظایف برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری دركشور درسطح های گوناگون محلی  ملی و فرا ملی  بر عهده نهادهای مختلفی است كه هر یك دارای ساختار بخشی اند و از این نظر اقدامات آن فاقد هماهنگی و همكاری لازم است. با توجه به نبود یك رویكرد جامع و مدیریت یكپارچه در سیاست های كلان توسعه گردشگری در كشور  می توان گفت كه هنوز جایگاه گردشگری شهری در نظام برنامه ریزی توسعه و عمران به درستی تعریف و و تبیین نشده است.

📯به طور كلی می توان مشكلات بنیادی در توسعه گردشگری  شهری را فقدان رویكردی جامع و هماهنگ در توسعه گردشگری شهری در مقیاس محلی و بین المللی،  ناهماهنگی میان نهادهای شهری ، زیست محیطی ، گردشگری و میراث فرهنگی ، نقش كم رنگ دولت و شهرداری ها در توسعه گرشگری شهری،  نقش ضعیف برنامه ریزی شهری و منطقه ای در تامین زیرساخت ها و تسهیلات گردشگری شهری،  نارسایی وناهماهنگی در قانون ها و تشكیلات اجرایی توسعه گردشگری شهری، حضور كم رنگ بخش خصوصی و ضعف مشاركت در زمینه ی گردشگری  شهری و نیز كافی نبودن آموزش  تبلیغ و اطلاع رسانی برشمرد .

دخمه ها در واقع بناهایی از جنس خشت خام هستند که در دوران های قدیم کاربرد بسیار داشته اند.

برای مثال از آن ها به عنوان مکانی برای انجام مراسم دینی و مذهبی بعد از فوت شخص استفاده می شده است. زرتشتیان هم از زمان های قدیم تا همین چند ده سال پیش، طبق سنت، امواتشان را بعد از انجام مراسم خاص با آداب مشخص، داخل این دخمه ها می گذاشتند.

این دخمه ها یا به صورت طبیعی ساخته می شده اند و یا توسط انسان ها به دست ساخته می شده اند و همه ی  آن ها در ارتفاع قرار داشته اند تا پرندگانی مثل کرکس راحت تر بتوانند به جنازه دسترسی داشته باشند. بعد از آن، استخوان های این افراد در داخل چاه گذاشته می شده است تا از آلودگی خاک جلوگیری شود.

نام دیگر دخمه زرتشتیان یزد، برج خاموشان و یا برج سکوت است که در ۱۵ کیلومتری شهر یزد، در نزدیکی منطقه ی صفائیه و روی یک کوه کم ارتفاع قرار گرفته است. بعد از رسیدن به این منطقه، با ۲ عمارت روبرو می شوید که یکی از  آنها قدیمی تر از دیگری است.

زرتشتیان در آن دوران دخمه ها را سعی می کردند تا در روستاها و مناطق خارج سکونت بسانزد تا حتی وزش باد، مقداری از آلودگی این دخمه ها را به شهر نبرد.در مورد داخل این دخمه باید گفت که سقفی گرد و گنبدی شکل دارد که سرتاسر آن با تخته های سنگ پوشیده شده است.

این دخمه ها دارای تقسیم بندی هم هستند و به سه بخش مردانه، زنانه و بچه گانه تقسیم بندی می شوند. انتهای دخمه که به دیوار چسیده است، مخصوص مردها، دایره ی میانی مخصوص زن ها و و نوار بعد از آن هم مخصوص بچه ها بوده است. در وسط این مکان هم چاه بسیار بزرگی وجود دارد که در واقع همان محل دفن استخوان ها بوده است.

در این میان، دو دخمه از بقیه مشهورترند. دخمه ی قدیمی تر، مانکجی هاتریا نام دارد که مربوط به شخصی زرتشتی اما با اصالت هندی بوده و دخمه ی دومی که به دخمه گلستان معروف است، به دوران قاجار بر می گردد. در ضلع شمالی این کوه کم ارتفاع که دخمه ها روی آن قرار دارند و به کوه دخمه معروف است، چندین ساختمان خشتی و گلی دیگر هم وجود دارد که قدمت آن ها به دوران صفویه بر می گردد و در آن دوران از آن ها به عنوان ساختمان های رفاهی استفاده می شده است.

آینده پژوهی گردشگری

👣آینده‌ پژوهی، مجموع تلاش و مطالعاتی با جستجو در منابع، الگوها و عوامل مؤثر در یک موضوع است که به تجسم آینده می‌پردازد
با توجه به سرعت بالای تغییرات در زندگی انسانها، ما باید درکی درست، جامع و کامل از لزوم تغییرات در آینده برای دولت ها، سازمان ها و کسب و کارها داشته باشیم. آینده و هر چیزی که مربوط به آینده است قطعی نیست، ولی با این حال ریشه هایی در اعمال حال و گذشته ما دارد. غفلت از تصمیم های فعلی و عبرت از گذشته، می‌تواند در آینده برای ما گران تمام شود. پس نیاز است که نگاهی آینده نگرانه به همه چیز داشته باشیم. در هر کسب و کاری شناخت و تحلیل روند زمان، موضوعی بسیار مهم در آن است، بطوری که جلوی خطاهای احتمالی در آن زمینه را می‌گیرد.صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست و شروع به مطالعه در مورد آینده و نیازهای آینده گردشگری کرده است

👣🍀رشد جمعیت
اولین عاملی که در آینده پژوهی گردشگری باید در نظر گرفت، افزایش جمعیت است
با افزایش جمعیت بطور قطع و یقین، تغییرات زیادی در سفرها ایجاد خواهد شد؛ روش های سفر، شکل سفر و میزان گردشگری افزایش خواهد یافت. ضمن اینکه بطور حتم، سفر ها ایمن تر و مطمئن تر خواهند شد. نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است این است که کمبود سوخت های فسیلی در دراز مدت، اثری منفی در رشد گردشگری نخواهد داشت

🍀👣خلاقیت
رشد جمعیت باعث بوجود آمدن سلایق مختلف می‌شود. وجود سلایق مختلف نیز نیازمند خلاقیت است که آن سلایق را بطور کامل پوشش دهد. به همین دلیل آژانس های مسافرتی، شروع به ایجاد خلاقیت در زمینه های مختلف از جمله ایجاد محتوای خلاقانه می‌کنند. سه عامل جمعیت، درآمد و آب و هوا در یک جامعه کلیدی ترین معیارهای انتخاب در مقصد گردشگری خواهد بود که خلاقیت می‌تواند آن جامعه را بیمه کند

🍀👣جمعیت و تأثیر منفی
افزایش جمعیت و رشد تکنولوژی می‌تواند باعث کاهش نرخ گردشگری شود؛ بدین معنا که بدلیل کاهش منابع انرژی و افزایش قیمت آنها، بعضی مقاصد گردشگری از رونق می‌افتند و بسیاری از آنها  آب و هوای خاص خود را از دست می‌دهند. پس سفرهای مجازی رونق می‌گیرند

🍀👣همین موضوع نشان داد که اگر یک بعدی به بسیاری از موارد نگاه کنیم، دچار اشتباه خواهیم شد. با این اوصاف، با برنامه ریزی دقیق، بخوبی می‌توان نگاهی جامع و کامل به آینده داشت و بررسی های دقیق انجام دهیم تا آماری دقیق داشته باشیم. آینده پژوهی در گردشگری می‌تواند باعث تغییر و برنامه ریزی اقتصادی آینده یک کشور شود

🍀اين آينده است كه از ما عبور می كند

امروزه خودرو به یک بحران زیست محیطی تبدیل شده است به دلیل اینکه باعث خرابی و شلوغی خیابان ها و آلودگی هوا می شود. به همین دلیل شهرهایی همچون لندن، پاریس و سئول در تلاشند تا استفاده از خودرو را به حداقل برسانند و تعداد شهرهای بدون خودرو خود را افزایش دهند.

شهر های بدون خودرو در شکل های مختلفی هستند. برخی از آنها مراکز تاریخی شهر هستند که در تلاش برای مبارزه با آلودگی و افزایش گردشگری تردد اتومبیل ها را ممنوع کرده اند. در برخی دیگر به دلیل عریض نبودن خیابان ها، رانندگی امکان پذیر نیست مثل شهر فاس البالی (Fes el Bali) در مراکش. و در بقیه موارد مثل محیط های کوچک و روستایی که رفت و آمد در آنها به وسیله قایق، دوچرخه و یا اسب صورت می گیرد.

۱. گنت، بلژیک

در سال ۱۹۹۶ به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و کاهش ترافیک در مرکز شهر بلژیک، استفاده از خودرو ممنوع شد. به این منظور محیطی به مساحت ۸۶ هکتار برای زیر ساخت های دوچرخه سواری و حمل و نقل عمومی فراهم شد که  زیبایی و جذابیت شهر را برای توریست ها و ساکنین این شهر دو چندان کرد و  دلیل خوبی برای دومین شهر بزرگ بودن بدون خودرو در جهان شد.

۲. لامو، کنیا

لامو، قدیمی ترین و زیبا ترین شهر بدون خودرو در شرقی ترین ساحل آفریقا در کنیا می باشد و جزو آثار میراث جهانی یونسکو محسوب می شود. در خیابان های باریک این شهر فقط استفاده از دوچرخه و اسب و الاغ مجاز می باشد. تلفیق معماری ساختمان های این شهر اعم از عربی، فارسی، هندی و سبک های اروپایی زیبایی لامو را دو چندان کرده است.

۳. جزیزه آتش نیویورک

جزیره آتش یکی دیگر از ۱۴ مکان بدون خودرو در ایالات متحده می باشد. اگر بخواهیم از یک بهشت بدون ترافیک نام ببریم می توانیم به این جزیره اشاره کنیم که دارای فاصله ۲۶ مایلی با خط ساحلی می باشد و تنها راه برای گردش و دور زدن در این جزیره پای پیاده، دوچرخه و یا ماشین گلف است.

۴. زرمات، سوئیس

رمات شهری کوچک در دامنه کوه ماترهورن در مرز سوئیس و ایتالیا است که درهای این شهر بر روی خودرو ها بسته می باشد. توسط وسایل نقلیه شخصی تا شهر Täsch ( شهری کوچک در ۵ کیلومتری زرمات) می توانید دسترسی داشته باشید و سپس توسط قطاری که هر ۲۰ دقیقه یک بار حرکت می کند به شهر زرمات رفت و امد نمایید. تردد در داخل شهر زرمات به وسیله دوچرخه، کالسکه های اسب و پای پیاده براحتی امکان پذیر است.

۵. جزیره هیدرا، یونان

در این جزیره هیچ نوع وسیله نقلیه به جز کامیون های زباله وجود ندارد. شما برای رسیدن به این جزیره باید از هیدروفویل ها و یا قایق های کوچک استفاده کنید بهترین و آسان ترین راه برای گردش در هیدرا  پای پیاده یا استفاده از الاغ و یا استفاده از تاکسی های دریایی می باشد. نبود ترافیک در این بهشت کوچک باعث می شود ساختمان های سفید با دیوار های کاشی کاری شده قرمز بیشتر خودنمایی کنند و زیبایی خود را به رخ دریا بکشند.

۶. فاس البالی (Fes el Bali)، مراکش

فاس البالی شهری با خیابان های متعلق به قرون وسطی و ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی یونسکو می باشد. کوچه های تنگ و باریک این شهر اجازه استفاده از وسیله نقلیه را به ساکنین و بازدید کنندگان نمی دهد و آنها را متقاعد می کند تا با پای پیاده و با استفاده از دوچرخه از زیبایی و معماری خاص این شهر بهره مند شوند. خیابان های پیچ در پیچ فاس البالی پر از  مدارس، مساجد و اصطبل  می باشد  همچنین مغازه های پر از صنایع دستی فرصت خرید  سوغاتی را به شما می دهد.

۷. لاکومبریسیتا (La Cumbrecita)، آرژانتین

روستایی بسیار کوچک با خیابان هایی آسفالت نشده در استان کوردوبا (Córdoba) در ارتفاعات آرژانتین با بهترین موقعیت آب و هوایی می باشد که تمامی عبور و مرور ها با پای پیاده انجام می شود و به همین دلیل به عنوان اولین روستای پیاده رو در جهان از آن یاد می شود. از دیگر جذابیت های این روستای کوچک با طبیعت آرام می توان به خانه هایی با سبک معماری باواریایی اشاره کرد.

۸. ونیز، ایتالیا

گر بخواهیم معروفترین شهر بدون خودرو را معرفی کنیم، قطعا آن شهر ونیز خواهد بود. ساکنین این منطقه از قایق های کوچک برای رفت و آمد استفاده می کنند. ۱۱۸ جزیره با عمق ۵۰ فوت در این تالاب وجود دارد. در این بین ونیز با ۴۱۶ عدد پل و ۱۷۷ عدد کانال و ساختمان های رنگارنگش بازدید کنندگان زیادی را از سرتاسر جهان به خود جذب می کند.

۹. هالیبوت کوو (Halibut Cove)، آلاسکا

هالیبوت کوو در ایالت Kachemak Bay قرار دارد که نمی توان نشانه ای از وجود حتی یک جاده هم در این منطقه پیدا کرد و مفهوم واقعی شهر بدون خودرو را براحتی می توان حس کرد. شما باید در این منطقه بوسیله قایق های کوچک تند رو یا هواپیما های دریایی رفت و آمد کنید. به جرات می توان گفت هالیبوت کوو یکی از بهترین کمپ هایی است که می توانید یخچال های طبیعی، حیات وحش،کوه ها و خانه های شناور روی اسکله و خانه های چوبی را در یک نگاه ببینید.

۱۰. خیت هورن (Giethoorn)، سوئیس

خیت هورن و یا به عبارت دیگر ونیز هلندی! یکی از شهر های شمال شرق هلند که آب هایی پر از قایق و مسیر هایی برای دوچرخه سواری برای عبور و مرور دارد. این روستا توسط سقف های کاه گلی شده خود و خانه های متعلق به قرن ۱۸ که با گل های زیبا و پر زرق و برق به زیبایی هر چه بیشتر این منطقه دامن زده، مشهور است. خیت هورن دارای ۱۷۰ پل چوبی کوچک و جذاب برای پیاده روی در کل منطقه می باشد. شما می توانید با اجاره کردن یک قایق و پارو زدن در کانال های آب بعد از ظهر دلنشین و رمانتیکی را داشته باشید و در آخر می توانید عصرانه دلپذیری  در یکی از کافه های کنار آب تجربه کنید.

۱۱. شهر قدیمی دوبروونیک، کرواسی

در پشت دیوار های قدیمی شهر دوبروونیک انبوهی از اتومبیل ها به چشم می خورد ولی درهای ورودی دوبروونیک بر روی این بحران زیستی همیشه بسته است. این شهر کوچک به دلیل آمیختگیش با اکوسیستم گوتیک، رنسانس و کلیسا های باروک و بالخص  سقف های کاش کاری شده پر زرق و برق قرمز رنگش زیبایی با شکوهی به این مجموعه داده است و یکی از دلایلی است که می توان از دوبروونیک به عنوان مروارید آدریاتیک یاد کرد.

۱۲. جزیره سارک، کانال مانش

این جزیره در شمالغرب فرانسه و جنوب انگلسان قرار دارد.  شما تنها ماشینی که می توانید در این جزیره پیدا کنید تراکتور است چونکه بومیان سارک از دوچرخه، اسب و گاری برای رفت و آمد استفاده میکنند حتی آمبولانسی که در آنجا قرار دارد چیزی شبیه به تراکتور است. یکی از آسان ترین راه دسترسی به این جزیره از سمت گرنسی(Guernsey) است که با قایق فقط ۵۰ دقیقه طول می کشد. اگر دنبال خیال پردازی و تماشای ستارگان هستید این جزیره به دلیل سیاهی مطلق در شب بی شک بهترین انتخاب برای شما خواهد بود.

۱۳. جزیره ماکیناک (Mackinac)، میشیگان

این جزیره تنها ۳.۸ مایل مربع از دریاچه Lake Huran میشیگان را پوشش می دهد. در این جزیره تنها در فصل زمستان از اتومبیل برای برخی از سرویس دهی ها استفاده می شود. ساکنین و بازدید کنندگان از دوچرخه و اسب برای گشت و گذار و رفت و آمد استفاده می کنند. ۸۰ درصد این جزیره به عنوان زمین های عمومی حفظ شده اند بنابراین نمی توان انتظار داشت که توسعه زیادی داشته باشد.  عکس بالا نشان دهنده محبوبیت استفاده از اسب و درشکه و دوچرخه در این جزیره می باشد.

۱۴. سیویتا دی بگنورجیو (Civita di Bagnoregio)، ایتالیا

این شهر تپه ای ایتالیایی ممکن است به اندازه Siena یا Assisi شناخته شده نباشد، اما توپوگرافی خیره کننده آن باعث جذب گردشگران می شود. در بالای یک کوه و لبه دره قرار دارد، Civita di Bagnoregio تنها دارای یک پیاده روی باریک برای ورود و خروج است. چارپایان برای حمل وسایل مورد استفاده قرار می گیرند، همچنین در حال حاضر در داخل شهر (با تعداد محدودی رستوران) تنها توسط دوچرخه های موتوردار سرویس ارائه می شود.

📮گردشگری شهری

📯برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری شهری با توجه به اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری ، دانشی میان رشته ای به شمار می آید كه به همكاری رشته های گوناگون علمی و همكاری بخش ها و نهادهای گوناگون مسئول در توسعه و عمران شهری نیازمند است . جوهر برنامه ریزی و مدیریت گردشگری شهری،  شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری واستفاده بهینه و پایدار از آن هاست كه در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید كنندگان در مقیاس محلی  ملی و فراملی به كار می رود. 

📯بنابراین محورهای اصل برنامه ریزی ومدیریت گردشگری شهری  به تعیین سلسله مراتب برنامه ریزی و گردشگری شهری، تعیین مقیاس برنامه ریزی  شناسایی عوامل اصلی موثر در توسعه گردشگری شهری و تدوین سیاست ها و روش های نگهداری ظرفیت منابع گردشگری مربوط می شود كه در این میان مدیریت شهری نقش بسیار مهم و موثری را در ایجاد هماهنگی و تعامل در این نهاد موثربرعهده خواهد داشت .

📯درحال حاضر وظایف برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری دركشور درسطح های گوناگون محلی  ملی و فرا ملی  بر عهده نهادهای مختلفی است كه هر یك دارای ساختار بخشی اند و از این نظر اقدامات آن فاقد هماهنگی و همكاری لازم است. با توجه به نبود یك رویكرد جامع و مدیریت یكپارچه در سیاست های كلان توسعه گردشگری در كشور  می توان گفت كه هنوز جایگاه گردشگری شهری در نظام برنامه ریزی توسعه و عمران به درستی تعریف و و تبیین نشده است.

📯به طور كلی می توان مشكلات بنیادی در توسعه گردشگری  شهری را فقدان رویكردی جامع و هماهنگ در توسعه گردشگری شهری در مقیاس محلی و بین المللی،  ناهماهنگی میان نهادهای شهری ، زیست محیطی ، گردشگری و میراث فرهنگی ، نقش كم رنگ دولت و شهرداری ها در توسعه گرشگری شهری،  نقش ضعیف برنامه ریزی شهری و منطقه ای در تامین زیرساخت ها و تسهیلات گردشگری شهری،  نارسایی وناهماهنگی در قانون ها و تشكیلات اجرایی توسعه گردشگری شهری، حضور كم رنگ بخش خصوصی و ضعف مشاركت در زمینه ی گردشگری  شهری و نیز كافی نبودن آموزش  تبلیغ و اطلاع رسانی برشمرد .

📮گردشگری شهری

📯برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری شهری با توجه به اهداف و اصول توسعه پایدار گردشگری ، دانشی میان رشته ای به شمار می آید كه به همكاری رشته های گوناگون علمی و همكاری بخش ها و نهادهای گوناگون مسئول در توسعه و عمران شهری نیازمند است . جوهر برنامه ریزی و مدیریت گردشگری شهری،  شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری واستفاده بهینه و پایدار از آن هاست كه در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید كنندگان در مقیاس محلی  ملی و فراملی به كار می رود. 

📯بنابراین محورهای اصل برنامه ریزی ومدیریت گردشگری شهری  به تعیین سلسله مراتب برنامه ریزی و گردشگری شهری، تعیین مقیاس برنامه ریزی  شناسایی عوامل اصلی موثر در توسعه گردشگری شهری و تدوین سیاست ها و روش های نگهداری ظرفیت منابع گردشگری مربوط می شود كه در این میان مدیریت شهری نقش بسیار مهم و موثری را در ایجاد هماهنگی و تعامل در این نهاد موثربرعهده خواهد داشت .

📯درحال حاضر وظایف برنامه ریزی و مدیریت توسعه ی گردشگری دركشور درسطح های گوناگون محلی  ملی و فرا ملی  بر عهده نهادهای مختلفی است كه هر یك دارای ساختار بخشی اند و از این نظر اقدامات آن فاقد هماهنگی و همكاری لازم است. با توجه به نبود یك رویكرد جامع و مدیریت یكپارچه در سیاست های كلان توسعه گردشگری در كشور  می توان گفت كه هنوز جایگاه گردشگری شهری در نظام برنامه ریزی توسعه و عمران به درستی تعریف و و تبیین نشده است.

📯به طور كلی می توان مشكلات بنیادی در توسعه گردشگری  شهری را فقدان رویكردی جامع و هماهنگ در توسعه گردشگری شهری در مقیاس محلی و بین المللی،  ناهماهنگی میان نهادهای شهری ، زیست محیطی ، گردشگری و میراث فرهنگی ، نقش كم رنگ دولت و شهرداری ها در توسعه گرشگری شهری،  نقش ضعیف برنامه ریزی شهری و منطقه ای در تامین زیرساخت ها و تسهیلات گردشگری شهری،  نارسایی وناهماهنگی در قانون ها و تشكیلات اجرایی توسعه گردشگری شهری، حضور كم رنگ بخش خصوصی و ضعف مشاركت در زمینه ی گردشگری  شهری و نیز كافی نبودن آموزش  تبلیغ و اطلاع رسانی برشمرد .

بندر کنگ در هرمزگان

شهر بندر کنگ، بندری تاریخی و بسیار زیبای ایرانی است که در استان هرمزگان قرار گرفته است. این بندر از قدیمی ترین بندرهای ایران است که در ۵ کیلومتری شهرستان بندرلنگه قردارد و دارای جاذبه های گردشگری بی نظیری است چرا که توانسته تاکنون بافت تاریخی خود را کاملا حفظ کند. در کنگ تعداد زیادی مسجد و مغازه‌ های گوناگون وجود دارد، بیشتر اهالی بندر کنگ به زبان فارسی صحبت می کنند ولی نوشته‌هایشان به زبان عربی می نویسند.

در زمان های دور همانطور که می دانید منطقه ی جنوبی ایران تحت تصرف پرتغالی ها بوده و بر مناطق اطراف آن تسلط کامل داشته اند و در آن دوران بند کنگ یکی از مراکز مهم در دولت پرتغال به شمار می رفته و انبوهی از کشتی های بزرگ پرتغالی در آب های بندر کنگ لنگر می انداخته اند. یک قلعه بزرگ به عنوان مرکز حکومت در آنجا وجود داشت که اکنون نیز آثاری از آن در کنار دریا در زمان جزر آب دیده می‌شود. بندر کنگ در هرمزگان تقریبا یکی از بنادر تاریخی و تفریحی در جنوب ایران است که عده ی زیادی از مسافران داخلی و خارجی در طول سال به آن سفر می کنند.

فاصله ی بندرکنگ تا بندرعباس حدود ۱۶۵ کیلومتر است و دارای مساحتی برابر با ۵ کیلومترمربع می باشد. این شهر آب و هوایی بسیار گرم و مرطوب دارد و پیشنهاد می کنیم که حتما در فصل های بهار و پاییز و زمستان به سمت آن بروید. همان‌طور که از نام این شهر بر می‌آید، بندرکنگ یک بندر است و در نزدیکی دریا قرار دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ حدود ۱۶۵۰۰ نفر در این شهر زندگی می‌کنند.این بندر جنوبی ایران در گذشته این شهر مکانی برای تجار بود و کشتی‌های بزرگی نیز در آن پهلو می‌گرفتند که از آن‌ها برای تجارت به هند، بصره، ممباسا و کشور‌های آفریقایی استفاده می‌شد. تجار این منطقه خرما، الورد، المستکی، جوز، لوز و سجاده به کشور‌های مقصد می‌بردند و از آنجا نیز چوب، چای و پارچه وارد می‌کردند. اکثر تاجرهایی که به این بندر می آمدند تا تجارت کنند در این شهر خانه ای برای خود می ساختند که در بالا همه آن ها بادگیرهای زیبایی وجود دارد و در حال حاضر برخی از آن ها باقی مانده و به عنوان جاذبه ی گردشگری برشمرده می شود.

قلعه لشتیان یکی دیگر از قلعه هایی است که در این منطقه وجود دارد و گفته می‌شود راهی زیرزمینی بین آن و قلعه پرتغالی‌ها وجود داشته است و از این مسیر برای رفتن به قلعه دیگر یا رساندن تجهیزات در هنگام جنگ استفاده می‌شد.

جاذبه های گردشگری در بندر کنگ

 از جاذبه های گردشگری این منطقه می‌توان به قلعه لشتان، موزه مردم شناسی، موزه شخصی محمد ابراهیمی، مجسمه لنج مسی، پارک جنگی، خانه هنرمندان، خانه صنایع دستی، ‌قلعه پرتغالی‌ها، خانه گلبتان، برج مدور، برکه پنج تا، برکه دریا دولت،‌ بازار ماهی فروشان و جنگل‌های حفاظت شده آکاسیاتورتلیس اشاره کرد.

برکه دریا دولت

در بندر کنگ در جنوب ایران مردم محلی این منطقه به برکه ای که در آن وجود دارد برکه دریا می گویند و این آب انبار را که محلی برای جمع آوری آب به صورت دایره ای است را برکه ی دریا دولت می نامند. قطر این برکه ۲۸ متر است و عمق آن ۱۴ متر است. نیمی از این آب انبار دارای سقف است اما به دلیل بزرگی، نیمه‌ ی دیگر آن سقف ندارد. انتخاب نام دریا دولت نیز برای این آب انبار از بزرگی آن نشات می‌گیرد

خانه گلبتان

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری که در جنوب ایران قرار دارد خانه گلبتان است که از دوران قاجار تاکنون در این منطقه وجود دارد. این خانه در حیاط مرکزی شهر تشکیل شده که اتاق های زیادی دورتادور آن را فرا گرفته است همچنین چندین بادگیر در آن هم در آن وجود دارد، این خانه بسیار زیباست و طاق‌ها و گچبری‌های آن نیز بر این زیبایی می‌افزایند. لازم به ذکر است که خانه گلبتان در سوم اسفند ماه ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۲۹ به عنوان اثر ملی ایران ثبت شد.

تاریخچه:

درمورد تاریخچه روستا نقل قول های متفاوتی وجود دارندعده ای به اظهار نظرباستان شناسی در20سال پیش استناد کرده وبه دلیل اینکه گفته می شود ایشان نقوش سنگ نگاره ای موجود در منطقه رابه 12000سال قبل نسبت داده اند قدمت روستا رابه 12000سال برآورد می کنندولی آنچهکه دراین مورد می توان به طور قطع مطرح کرد وجود سفال های است که از دژمیمند بدست آمده وبه 2تا3هزارسال است.

موقعیت جغرافیایی میمند:

میمند در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهر بابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲,۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است. این روستا بین شهرهای شهر بابک، سیرجان، رفسنجان و انار قرار گرفته است. میمند در دهستان‌ میمند، در شهرستان شهر بابک و در استان کرمان قرار دارد.

معرفی روستای باستانی میمند:

میمند شهر بابک روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی است که انسان‌ها خدایان خود را بر فراز کوه‌ها جستجو می‌کردند و کوه نماد استواری، توان، پایداری و اراده شناخته می‌شد. این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونتگاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوه‌ها را مقدس می‌شمردند. به هر تقدیر چند هزار سال پیش از این، انسان‌ها دل سنگ‌ها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند، که امروزه پس از گذشت سال‌‌ها همچنان نماد عزم، اراده و اقتدار اجداد ایرانی به‌ شمار می‌رود. هنوز کسی به‌ درستی آگاه نیست که این مجموعه به دست چه کسانی به وجود آمده و انگیزه این مردم از ساخت چنین بناهایی چه بوده است.

در رابطه با پیدایش سازه‌های زیرزمینی میمند دو نظریه مطرح شده است:

نخست این که مجموعه میمند در قرون هشتم و هفتم پیش از میلاد همزمان با قوم ماد، که در غرب ایران آثار معماری صخره‌ای متعددی را به یادگار گذاشته‌اند، توسط گروهی از اقوام آریایی به وجود آمده است.

این احتمال نیز وجود دارد که بناهای صخره‌ای میمند ناشی از اعتقادات آیین مهرپرستی است، زیرا یکی از ارکان این آیین مبتنی بر شکست ناپذیری و جاودانگی پدیده‌ها است و همین عقیده آن‌ها را به سوی تقدیس کوه‌ها کشانده است. معماران و حجاران میمندی نیز پیرو آیین مهرپرستی بوده‌اندو عقاید مربوط به آیین خود را در معماری سکونتگاه‌هایشان پیاده کرده‌اند.

میمند شهر بابک احتمالاً متعلق به قرون دوم و سوم میلادی است. در زمان اشکانیان در بخش جنوبی کرمان قبایل کوچ نشین به هر سو کوچ می‌کردند. این قبیله‌ها در دوره اشکانیان به طور کامل جا به جا نشده بودند و در اواخر دوره اشکانیان و اوایل دوره ساسانیان نقاط خوش آب و هوا را برای سکونت انتخاب می‌کردند. وجود محلی موسوم به دژ میمند، با بیش از ۱۵۰ اتاق مدور سنگی با دخمه‌هایی برای قرار دادن اموات، به این نظریه قوت می‌بخشد. با توجه به موقعیت این استودان‌ها به نظر می‌رسد که گورستان یاد شده مربوط به دوران ساسانیان بوده است، چرا که طبق سنت آن زمان، دخمه‌ها در منطقه‌ای کوهستانی و به دور از شهر و محل سکونت ساخته شده بودند.

علاوه بر نظریه‌های فوق و بر اساس سنگ نگاره‌ها و نقوش صخره‌ای موجود در این منطقه، با صحنه‌های شکار که دلالت بر زندگی اهالی گذشته منطقه می‌نماید، قدمت میمند به چند هزار سال پیش بر می‌گردد. مطالعات انجام شده بر سفال‌های کشف شده در این منطقه نیز نشان می‌دهند که نمونه‌های یافت شده مربوط به دوره‌های مختلفی از جمله اشکانی، ساسانی، و اسلامی هستند.

میمند شهر بابک به دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده‌ است و بیشترین تغییر در آن مربوط به چند دهه اخیر است. آنچه مورد اهمیت است و بی شک بر نحوه شناخت میمند اثر گذاشته ساخت مسکن با از میان برداشتن انبوهی از خاک بدون نیاز به خشت و آجر و ملات است. به همین دلیل در هر یک از اتاق‌ها، تاقچه‌هایی در اندازه‌های گوناگون برای جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و ... کنده شده‌ است. در این حالت، خانه‌ای به این سبک و سیاق دارای یک یا چند اتاق و اصطبل است و «کیچه» نام دارد. یک واحد یک ورودی مشترک دارد و طویله و اتاق نشیمن در دو سوی پاگرد قرار دارند. همه کیچه‌ها یک ساختار ندارند و از نظر اندازه و تعداد اتاق‌ها باهم متنفاوت هستند.

جدا کردن اتاق از پستو یا پوشانیدن برخی از تاقچه‌ها با پردهای پارچه‌ای صورت می‌گیرد. کلیدون در دیوار کنار درب نصب می‌شود، کلید را در آن قرار می‌دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. درجه حرارت این اتاق‌ها حدود ۵ درجه متفاوت از بیرون است. در سال ۱۳۸۳ در بهمن ماه در حالی که در بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، در درون ۱۵ درجه و در خرداد ماه ۱۳۸۴ در حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود، دمای درون کیچه‌ها ۱۸ درجه سانتیگراد بود.

یجاد اجاق و در زبان محلی دیدوُن در درون اتاق ها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنه اتاق‌ها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاق‌ها باعث شده تا بدنه داخل اتاق‌ها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاق‌ها شود. البته چون مدت‌هاست که در خیلی از اتاقها آتش افروخته نمی‌شود خاک سقف‌ها به تدریج دچار ریزش شده‌اند. اندازه این اتاق‌ها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳×۴ به بلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولی است و بزرگترین کیچه از ۹۰ متر مربع تجاوز نمی‌کند. 

روستای میمند شهربابک روی هم رفته دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق است. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آن‌ها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود. روستای ۳ هزارساله میمند شهربابک تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزاره دوم میلادی را به خوبی در آن دید. 

📸📷درختی که یک طرفش تابستان و یک طرفش پاییز است/کرج😍

🔹این عكس بسیار زیبا درخت توت است در جاده دروان، مرز بین دروان و خوارس، این تصویر به زیبایی تفاوت ( دما و آب و هوا ) در البرز - كرج - را بیان می‌دارد.

🔹برگ‌های زرد درخت، به سمت شمال ( كه هوا سردتر است ) و برگ‌های سبز به سمت جنوب ( كه هوا چند درجه گرمتر است) قرار گرفته‌اند./ایسنا

🔺سازمان جهانی گردشگری (WTO) اعلام کرد که گردشگری بین‌المللی در حالی طی سه ماه نخست سال ۲۰۱۹ همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد که منطقه خاورمیانه بالاترین رشد را به ثبت رسانده است.

🔻سایت سازمان جهانی گردشگری (WTO)، بر این اساس، گردشگری بین‌المللی در سه ماه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی با متوسط رشد ۴ درصدی رو به رو بوده است که گرچه آماری کمتر از دو سال گذشته است اما همچنان نشانه‌ای بسیار مثبت است.

🔹در این میان منطقه خاورمیانه با ۸ درصد و منطقه آسیا پاسیفیک با ۶ درصد، بالاترین رشد را در جذب گردشگران بین‌المللی در سه ماه اول سال جاری میلادی رقم زده‌اند و پس از اروپا و آفریقا هر کدام با رشد ۴ درصدی و آمریکا با ۳ درصد رشد قرار گرفته‌اند.

🔸اروپا، بزرگترین منطقه گردشگری در حالی رشد ۴ درصدی را در مقایسه با آمار مشابه سال گذشته میلادی رقم زده است که به ترتیب مقاصد جنوب، مدیترانه، اروپای مرکزی و شرق اروپا بهترین عملکرد را داشته‌اند.

📌اما در آفریقا، منطقه شمال آفریقا با ۱۱ درصد بالاترین نرخ رشد را به خود اختصاص داده است و در آمریکا نیز منطقه کارائیب پس از آمارهای ناامیدکننده سال ۲۰۱۸، امسال را با رشد ۱۷ درصدی در سه ماه ابتدایی آغاز کرده است.

منبع: ایسنا

گردشگری پایدار

سازمان جهانی جهانگردی گردشگری پایدار را این‌گونه تعریف می‌کند «گردشگری ای پایدار است که هم‌زمان با حفظ و افزایش فرصتها برای آینده نیازهای مناطق میزبان و گردشگران حاضر در آن منطقه را فراهم کند. در واقع مدیریت منابع و توسعه گردشگری باید بصورتی انجام گیرد که در کنار تأمین نیازهای اقتصادی، اجتماعی و زیباشناختی تمامیت فرهنگی، فرایندهای ضروری زیست‌محیطی، تنوع زیستی و سیستم‌های بقا حفظ گردند.» با توجه به این بیانیه و تعریف، اصول و مبانی زیر برای توسعه گردشگری مطرح می‌گردد:

• طبیعت، تاریخ، فرهنگ و منابع دیگر جهت استفاده دائم در آینده برای گردشگری حفظ شده‌اند که منافعی را نیز برای جامعه امروز به همراه دارند.
• توسعه گردشگری، برنامه‌ریزی و مدیریت شود تا مشکلات فرهنگی، اجتماعی یا زیست‌محیطی جدی در منطقه ایجاد نکند.
• در صورت نیاز، کیفیت کلی زیست‌محیطی منطقه گردشگری حفظ و وضع آن بهبود یابد.

بحث‌هایی در مورد گردشگری

سازمان گردشگری جهانی (UNWTO) پیش‌بینی می‌کند که گردشگری بین‌المللی با نرخ رشد ۴٪ به کار خود ادامه دهد[۱] و اروپا تا سال ۲۰۲۰ همچنان جزء پرجاذبه‌ترین مناطق گردشگری جهان خواهد ماند ولی سهم این قاره از ۶۰ درصد در سال ۱۹۹۵ به ۴۶ درصد کاهش خواهد یافت. این در حالی است که روند مسافرت‌های دور اندکی بیشتر از مسافرت‌های داخلی خواهد بود و از ۱۸ درصد در سال ۱۹۹۵ به ۲۴ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت. از زمانی که تجارت الکترونیکی در اینترنت رونق گرفته، محصولات گردشگری از جمله پرمعامله‌ترین اقلام مورد تجارت بوده‌اند. این محصولات یا سرویس‌ها با نرخ مناسب در شبکه عرضه می‌شوند. عرضه‌کنندگان خدمات گردشگری (سفرها، هتل‌ها، خطوط هواپیمایی و غیره) فروش اینترنتی را در دستور کار خود قرار داده‌اند و بدین ترتیب تا حد زیادی دست واسطه‌ها کوتاه شده‌است. انتظار می‌رود در زمینهٔ سفرهای فضایی طی ربع اول قرن بیست و یکم پیشرفت چشمگیری حاصل شود اگر چه در مقایسه با مراکز سنتی، آمار گردشگران این بخش قابل توجه نخواهد بود مگر این که تکنولوژی‌هایی چون سیستم‌های حمل به فضا پیشرفت کنند و ارزان تمام شوند. پیشرفت‌های تکنولوژیکی می‌تواند هتل‌های فضایی را ممکن نمایند و مثلاً هواپیماهای خورشیدی یا فضاپیماهای بزرگ را عرضه کنند. هتل‌های زیر آبی مثل هیدروپلیس هم که انتظار می‌رود در سال ۲۰۰۶ در دبی ساخته شود به این مجموعه اضافه خواهند شد. در اقیانوس نیز گردشگران مورد استقبال کشتی‌های گشتی بسیار بزرگ و بی‌نظیر و شاید هم شهرهای شناور قرار خواهند گرفت. برخی آینده‌گراها انتظار دارند هتل‌های سیار و پایه‌داری ساخته شوند که بتوانند به‌طور موقت در هر جای کرهٔ زمین نصب شوند و هر جا که ساخت هتل‌ها از نظر سیاسی اقتصادی یا بنا به ملاحظات زیست‌محیطی قابل قبول نباشد از آن‌ها استفاده کنند.[۱]

انگیزه سفر

امروزه در بازارهای بزرگ و سنتی گردشگر فرست، مردم تمایل دارند به جای "گردشگر" خود را "مسافر" بپندارند. آن‌ها در تجارب تعطیلاتی خود به دنبال فرصتی برای غوطه ور شدن در یک فرهنگ، درک محیط انسانی و فیزیکی مقصد و نیز کامیابی خود از تعطیلاتشان هستند.

• بازار گردشگری گروهی برای استفاده از آفتاب دریا و شن به شدت تفکیک شده‌است. مردم به صورت‌های کاملاً اختصاصی این جذابیت‌ها گرایش نشان می‌دهند مثلاً «کلوپ ۳۰–۱۸» از هتل‌های آرامتر و مجلل‌تری برخوردار است و افراد بیشتری را جذب می‌کند.
• مردم از مکان‌های تفریحی اروپایی و بریتانیایی گرفته تا هتل‌های روستایی را برای اقامت‌های تفریحی کوتاه خود انتخاب می‌کردند.
• مردم برای بازدید از مراکز خاصی که جاذبه و فعالیت‌های خاصی را انجام می‌دهند استقبال می‌کنند.
• پیشرفت‌های زیرساختارهای تکنولوژی و ترابری (به‌ویژه پس از اختراع جمبوجت) انواع سفرهای ایام تعطیلات را مطرح کرده‌اند.
• بازار سفرهای گشت و گذاری در ایام تعطیل رونق گرفته‌است.
• مسافرت‌های طولانی مدت به مقاصد دوردست مثل تایلند یا کنیا مرسوم شده‌اند.
• پدیده پروازهای ارزان قیمت به کمک نسل جدید فرودگاه‌های کوچک محلی بوجود آمده‌است.

همچنین تغییراتی در سبک زندگی ایجاد شده که تعاریف فعلی توریسم را زیر سؤال برده‌اند. برخی مردم (به‌ویژه افرادی بالای سن ۴۵ سالگی و بازنشستگان) به سراغ توریسم رفته و بعضاً تمام سال را با این تورها می‌گذرانند. هفته‌ای چند بار در خارج از منزل غذا می‌خورند به تئاتر می‌روند، به گشت و گذارهای روزانه می‌پردازند و در سال نیز چند بار مسافرت می‌کنند. بخش اعظم این تغییرات به تنوع خرید منجر شده‌اند. امروزه خرید انواع محصولات گردشگری از طریق اینترنت صورت می‌گیرد. برخی از سایت‌های اینترنتی تخفیف‌های زیادی را برای این محصولات در نظر گرفته‌اند که با هدف جلب مشتری صورت می‌گیرد. البته گاهی در این صنعت اختلالاتی هم بروز می‌کند مثل واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و تهدیدات تروریستی علیه مراکز گردشگری مثل شهرهای اروپایی و بالی. برخی مراکز گردشگری مثل کاستا دل سول، بالیرس و کانکن به دلیل تغییر سلیقه مردم شهرت خود را از دست داده‌اند. چرا که با سایر مراکز تفاوت‌های زیادی دارند. ساخت و ساز و تخریب طبیعت نیز اغلب می‌تواند جلوه‌های زیبایی مناطق مذکور را تغییر داده و کاهش گردشگر را سبب شود. این وضعیت در کاستا براوا در اسپانیا طی دو دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ کاملاً مشهود بوده‌است.

امروزه تنها ۱۱٪ منطقه و فضای سبز آن دست نخورده باقی‌مانده‌است که این امر باعث ایجاد بحران در جذب گردشگر در این منطقه شده‌است. توریسم پایدار با وقوف مردم نسبت به اثرات چشمگیر این صنعت بر جوامع شهرت بیشتری پیدا می‌کند. توریسم در حال حاضر در کشورهای در حال توسعه روبه رشد نهاده و به‌ویژه در فعالیت‌های اقتصادی آن‌ها اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و از عناصر اصلی درآمد ناخالص ملی محسوب می‌شود. در سالیان اخیر تعطیلات دوم یا همان تعطیلات رسمی در میان قشرها مردم از جمله درآمدزایی بیشتر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است. ترکیبات خاص در بسته‌های (پکیج‌های) گردشگری و مراکز عرضه این خدمات مثل مراکز اسکی که در پایان هفته مورد توجه قرار می‌گیرند یا در ایام تعطیل پایان هفته به پارک ملی یا شهری زیبا می‌روند به این درآمدزایی کمک کرده‌است. در۲۶ دسامبر ۲۰۰۴ در اثر واقعه سونامی که به علت زمین لرزه شدید اقیانوس هند درگرفت و مرز کشورهای آسیایی این اقیانوس و مالدیورا درنوردید هزاران تن ناپدید شدند و بسیاری از گردشگران جان باختند. این واقعه و عملیات پاکسازی این مناطق سبب شد تا در صنعت توریسم در منطقه به شدت آسیب ببیند.[۱]اخیرا بعضی از شرکت‌های ایرانی اقدام به ارائه خدمات راهنمایی و پرداخت تورهای گردشی و مکان های تفریحی خارجی را در ایران انجام می دهند.[۷]

گونه‌شناسی گردشگری

گردشگری به گونه‌های مختلفی انجام می‌شود.

گردشگری تاریخی

به نوعی از گردشگری برای بازدید از مناطق باستانی مانند موزه‌ها و سایت موزه اطلاق می‌شود.

این‌گونه از گردشگری که گردشگری میراث نیز نامیده می‌شود و به بازدید از موزه‌ها، مکان‌ها و ابنیه تاریخی می‌پردازد، امروزه بخش عمدهای از گردشگری را به خود اختصاص داده است. ایران به دلیل دارا بودن هزاران ابنیه باارزش تاریخی (یک‌میلیون و دویست) در این زمینه می‌تواند بسیار موفق باشد. گردشگری تاریخی_فرهنگی نوعی از گردشگری است که برای شناخت تمدن، فرهنگ، آداب‌ورسوم و سنت‌های یک گروه، جامعه، شهر یا یک کشور از طریق بازدید بناهای باستانی و معماری دوره‌های مختلف تاریخی، موزه‌ها و شرکت در جشنواره‌های هنری انجام می‌شود (یغفوری و همکاران، 1392). گردشگری فرهنگی خواهان آشنایی بافرهنگ مناطق مختلف و کاوش در چشم‌اندازهای فرهنگی جوامع انسانی و درک آن‌هاست. امروزه، آثار باستانی و تاریخی جاذبه‌های فرهنگی از عوامل مهم در جذب گردشگری است. چراکه آثار باستانی و کهن هر جامعه‌ای معرف فرهنگ خاص همان کشور و دارای ویژگی‌ها و ارزش‌های درخور توجه همان مملکت و مرزوبوم است. این آثار دارای ارزش‌های معنوی بسیار زیاد برای آن قوم و جاذبه‌ای برای دیگران است و در نتیجه باعث جلب و جذب دیگران برای بازدید و شناخت آن جاذبه‌ها و آثار می‌شود (ساعی و همکاران، 1389). این نوع جهانگردی برای آشنایی با میراث‌های هنری، فرهنگی، آداب‌ورسوم و بناهای تاریخی با اهداف گوناگون ازجمله آموزشی و پژوهشی صورت می‌گیرد، اطلاق می‌گردد (شمس، امینی، 1388). با توجه به این تعاریف بافت‌های تاریخی بستری مناسب جهت برآورده شدن بسیاری از اهداف گردشگری با تأکید بر گردشگری تاریخی_فرهنگی می‌باشند. آشنایی با کالبد، معنا و فعالیت‌های درون بافت‌های تاریخی به‌عنوان کلیتی جامع بوده که هم‌زمان آشنایی با میراث‌های فرهنگی، هنری و تاریخی را میسر می‌سازد. گردشگری فرهنگی نیز، بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می‌دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری ۳۷ درصد گردشگری بین‌المللی باانگیزه فرهنگی انجام می‌شود و این تقاضا در حال افزایش است. گردشگری فرهنگی یک تجربه‌آموزشی و تفریحی است که هنر را با میراث اجتماعی، طبیعی و تاریخی در هم می‌آمیزد و مردم را دربارهٔ جنبه‌های اجرایی، هنری، معماری و تاریخی یک مکان خاص آموزش می‌دهد. بازدیدکننده‌ها به‌وسیله مردم از ظواهر جامعه میزبان به‌صورت کامل به هیجان درمی‌آیند، این هیجان به‌وسیله آثار هنری تاریخی، علمی، سبک زندگی یا میراثی است که از طرف جامعه میزبان، منطقه، گروه یا مؤسسات مطرح می‌شود (افخمی، 1386). ازنظر فنی گردشگری فرهنگی شامل حرکت انسان برای دیدن جاذبه-های فرهنگی خاص همچون مکان‌های میراث‌های فرهنگی، نشانه‌های زیباشناختی و فرهنگی، هنرها و نمایش‌ها که در خارج از مکان معمولی سکونت قرار دارد می‌شود (پاپلی یزدی، سقایی، 1385).

گردشگری مجازی

گردشگری مجازی (e-tourism) مقوله جالبی است که حداکثر دو دهه از پدید آمدن آن نمی‌گذرد. گردشگری مجازی، حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده داده‌های صوتی، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است. دور دنیا با یک کلیک، آرزویی بود که امروزه از مرحله واقعیت به حقیقتی غیرقابل انکار مبدل شده‌است. بااستفاده از تور مجازی کاخ موزه‌ها، اماکن باستانی جهان می‌توان به دنیایی اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. یکی دیگر از مسائلی جهانگردی، راه‌اندازی تورهای مجازی است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدئویی و عکس‌های سه‌بعدی چشم‌اندازهای زیبایی را از محل سفر نشان می‌دهند تا تمایل افراد برای انجام این مسافرت افزایش یابد که در مطلب معرفی تور مجازی به صورت کامل به آن پرداختیم. مجریان تورهای مجازی معمولاً عکس‌های روی اینترنت را بسیار باکیفیت و با تمام جزییات آن مکان به نمایش می‌گذارند. برای تهیه این قبیل تصاویر عکاس مجبور است که چند عکس را از قسمت‌های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آن‌ها را به صورت ماهرانه‌ای در کنار یکدیگر قرار دهد که برای کسب اطلاعات دقیق تر می‌توانید به مطلب عکاسی پاناروما مراجعه نمایید. تور مجازی عبارت است از ترکیبی از تصاویر، نماهای ۳ بعدی، نماهای سراسرنما (۳۶۰ درجه)، ویدئو، صوت و … که یک فضای حقیقی را مدل‌سازی کرده و به کاربر امکان می‌دهد که در این فضا به صورت مجازی به گشت وگذار بپردازد و از محیط مجازی اطلاعات مورد نظر خود را کسب کنند.

گردشگری درمانی

گردشگر درمانی هم همیشه وجود داشته ولی تا قبل از قرن هجدهم اهمیت چندانی برای آن قائل نبودند در انگلستان این بخش به شهرهای دارای چشمه‌های آب گرم اختصاص داشت و عموماً مناطقی که آب‌های معدنی داشتند برای درمان امراض مختلف از بیماری‌های روده‌ای گرفته تا کبدی و برونشیت مورد توجه قرار می‌گرفتند.

امروزه برخی کشورهای پیشرفته در زمینه بهداشت و درمان، اقدام به توسعه شهرک‌های گردشگری درمانی در کشورهای خود نموده‌اند تا بیمارانی که نیاز به عمل‌های جراحی دارند که هزینه این اقدامات در آن کشورها بسیار بالا بوده یا تحت بیمه‌های درمانی قرار ندارند، تصمیم به درمان خود در کشورهای میزبان گردشگران درمانی نمایند که این کشورها به دلیل حضور بلندمدت بیماران در مراکز درمانی به علت طولانی شدن مدت بهبودی، درآمد قابل توجهی از این طریق کسب می‌کنند. کشور کره جنوبی، با جذب ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ (میلادی) از این طریق، در جهان، رکورددار است.[۵]

گردشگری تفریحی

سفر تفریحی از ابداعات انگلستان بود و ریشه در عواملجامعه شناختی داشت. بریتانیا نخستین کشور اروپایی بود که انقلاب صنعتی را آغاز نمود و جامعه صنعتی نخستین جامعه‌ای بود که فرصت تفریح را برای تعداد روزافزونی از مردم فراهم می‌آورد. در شروع کار این تفریحات برای طبقه کارگری ممکن نبود بلکه صاحبان ماشین تولید مالکین کارخانجات و تجار و اقتصاد مدارها از این فرصت بهره‌مند بودند. بدین ترتیب طبقه متوسط هم پدید آمد.

در نامگذاری بسیاری از این مناطق ردپایش از اصل و ریشه بریتانیایی دیده می‌شود. مثلاً در نیس که اولین مرکز تفریحی ایام تعطیلات در فرانسه بود مراسم ویژه‌ای به نام پرومناد دزانگلی برگزار می‌شود. در بسیاری از دیگر ایام تاریخی قاره اروپا و حتی نامگذاری هتل‌های قصرگونه نیز این قاعده مستثنی نیستند و نام‌هایی چون هتل بریستول، کارلتون و مجستیک جملگی نشان از تأثیرگذاری‌های مشتری‌های انگلیسی دارند.

گردشگری زمستانی

ورزش‌های زمستانی عمدتاً از اختراعات طبقات مرفه بریتانیا هستند که در بدو امر در روستاهای زرمات، والایسو سنت موریتس سوئیس در سال ۱۸۶۴ مطرح و معرفی شده‌اند.

نخستین تور ورزشی زمستانی برای ایام تعطیل یا تعطیلات زمستانی در سال ۱۹۰۳ عازم آولبودن شد که آن هم در سوئیس بود. ورزش سازماندهی شده در بریتانیا پیش از رسیدن به کشورهای دیگر به رونق رسیده بود. واژگان ورزش شاهد این مدعا هستند از جمله: راگبی، فوتبال وبوکس که تماماً ریشه انگلیسی دارند حتی تنیس که یک ورزش اصیل فرانسوی است از سوی بریتانیایی‌ها جنبه رسمی پیدا کرد و قانونمند شد و حتی اولین میزبانی رقابت‌های قهرمانی در قرن نوزدهم را عهده‌دار شد (درویمبلی) ورزش‌های زمستانی پاسخ طبیعی به نیاز کلاس خاصی به تفریح در سردترین فصل سال بود.

برخی معتقدند، مناطقی زیادی در ایران مانند لرستانظرفیت مناسبی برای توسعه گردشگری زمستانی دارند.[۶]

گردشگری انبوه

نوشتار اصلی: گردشگری گروهی

مسافرت دسته جمعی تا دو شرط تأمین نشود به فعلیت درنمی‌آید.

• پیشرفت در تکنولوژی که حمل و نقل جمع زیادی را ممکن می‌سازد. بدون این که نیاز به فضا و زمان زیادی داشته باشد تا به مراکز تفریحی برسند.
• عده بیشتری شروع به استفاده از اوقات فراغت نمایند.

تعدادی توریست در فواره تروی، شهر رم ایتالیا

پدر گردشگری گروهی نوین توماس کوک بود که در ۵ ژوئیه۱۸۴۱ اولین تور بزرگ گروهی را سازماندهی کرد. او یک سفر گروهی ۵۷ نفری با هزینهٔ هر نفر یک شیلینگ را برای کارکنان راه‌آهن ترتیب داد که از لیچستر به لاگ بورو به مسافت ۱۱ مایل را طی نمودند. چیزی نگذشت که عدهٔ زیادی به تقلید از وی روی آوردند (مثل انجمن گردشگری پلی تکنیک، دین وداوسون و غیره) و در نتیجه این ضعف به سرعت در بریتانیا رشد کرد. در عصر ویکتوریا رشد اصلی در میان طبقهٔ متوسط جامعه بود که در مشاغل خود از مرخصی برخوردار شده بودند و می‌توانستند به سفرهای تفریحی بروند و حتی مدتی در سفر اقامت هم داشته باشند. اقامتگاه آنان نیز توسط سازمان‌های کارفرما تحت عنوان �مسکن اداری� تأمین می‌شد.

مرخصی‌های با حقوق از دیگر عوامل تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری بود:

• یک و نیم میلیون کارگر در سال (۱۹۲۵) از این امتیاز برخوردار شدند.
• وتا سال ۱۹۳۹ این جمعیت به ۱۱ میلیون نفر (یعنی ۳۰درصد جمعیت در خانواده‌ها) رسید.

گردشگری گروهی بین‌المللی

سرعت زیاد قطار به معنی قابلیت توسعه صنعت گردشگری در عرصهٔ بین‌المللی بود. می‌توان سفرهای دریایی آسان را هم به آن اضافه کرد. تا سال ۱۹۰۱ تعداد افرادی که از کانال انگلیس به طرف فرانسه یا بلژیک می‌رفتند به نیم میلیون نفر در سال رسید. شرکت‌های کشتیرانی نگران کابین‌های خالی کشتی‌هایشان بودند. مثلاً شرکت ناوبری پنینسولار و اورینتال استیم دریافت که عمدهٔ مسافران آنان بههندوستان و خاور دور در ماه مارس، سوار کشتی می‌شوند. متعاقباً ترتیبی دادند تا مردم ایام تعطیل را با رغبت بیشتری در مسیر دریایی لندن به لیبسون و جیبرالتار بگذرانند. دیگر شرکت‌ها نیز کشتی‌های قدیمی خود را در مسیر گشت‌های تابستانی قرار دادند.

قلعه دریایی سیدون، سیدون لبنان

اما عصر واقعی مسافرت‌های جمعی و گروهی بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم با مسافرت‌های هوایی، رشد بیشتری یافت. در دوران پس از جنگ، بخش عمدهٔ هواپیماهای ترابری مثل داگلاس داکوتا که از اعتماد و قابلیت بالایی برخوردار بود با همراهی خلبانان نظامی به کار حمل و نقل مسافر پرداختند؛ و به صورت پروازهای چارتر وارد عمل شدند. متخصصین گردشگری هم برای پروازهای اروپایی مثل پاریس و اوستند از آن‌ها استفاده می‌کردند. ولادیمیر رایتس روش نوینی را برای گردشگری در ۲۰ می ۱۹۵۰ در شرکت جدید التأسیس افق، یا هورایزن ابداع کرد و طی آن سفر دوهفته‌ای به کالوی را طراحی نمود. سفر با این تور اختصاصی برای هر نفر ۳۲ پوند و ۱۰ سنت بود. مسافران می‌توانستند در چادرهای سفر بخوابند و دو وعده غذا و شراب محلی بخورند. چنین سفری برای مردم جنگ دیده جنگ جهانی دوم بسیار روحیه‌بخش بود. ظرف مدت ۱۰ سال شرکت وی گردشگری گروهی را شروع کرده بود و مقاصد پالما دومایورکا (۱۹۵۲)، لوردس (۱۹۵۳)، کوستا براوا (۱۹۵۴)، آلگیرو (۱۹۵۴)، دمینورکا (۱۹۵۵)، پورتو(۱۹۵۶)، کازابلانکا (۱۹۵۷) و کاستا دلسول (۱۹۵۹) را پوشش می‌داد.

کولکا کانیون در شهر آرکیوپا پرو

اما این تورها با خطوط هواپیمایی ارزان و به وسیلهٔ پکیج‌های گردشگری بین‌المللی انجام می‌شدند. معرفی سیستم قانونمند خطوط هواپیمایی پس از جنگ نیز از عوامل مؤثر در توسعه صنعت گردشگری بود. موافقت‌نامه‌های دو جانبه سبب تثبیت قیمت بلیت هواپیماها می‌شد و همین امر صندلی‌های خالی هواپیما را به حداقل می‌رسانید. به ویژه این که خرید یک‌جای انبوه بلیط‌ها توسط تورهای جمعی متضمن سود اقتصادی این خطوط بود و بدین‌سان اساس تورهای گروهی نوین بنا نهاده شد. این پیشرفت‌ها با افزایش جدی کیفیت استانداردهای زندگی در بریتانیا همراه شدند؛ و در اواخر دهه ۱۹۵۰ بود که هارولد مکمیلان جرأت کرد مدعی شود �هرگز چنین تجربهٔ خوبی نداشته‌اید�. همچنین در اواخر این دهه تحول چشمگیر دیگری حادث شد. افت ارزشپزوتا سبب شد که اسپانیا مقصد خوبی برای گردشگران شود. ارزانی نرخ اسکان، گردشگران زیادی را جذب کرد. توریسم گروهی در این ایام به شدت رونق گرفته بود و میدان آن‌ها در پی افزایش فرصت‌های گردشگری و کاهش نرخ‌ها در کشورهای دیگری بودند که استاندارد زندگی در آن‌ها پایین‌تر باشد. اما نقاط فقیر دنیا که در آن ایام شاهد جذب گردشگر بودند با رشد استانداردهای زندگی مواجه شدند و از قبل توریسم سود سرشاری کسب کردند. اسپانیاو جزایر بالریک از مقاصد اصلی توریسم شدند و در دهه ۱۹۸۰ توسعه در آن‌ها به اوج خود رسید. در عین حال متولیان صنعت توریسم در بریتانیا آنگارو را در پرتغال بنا کردند. جستجوی بی‌وقفه برای یافتن مقاصد جدید و ارزانتر سبب شد این صنعت به جزایر یونان، ایتالیا، تونس،مراکش، بخش‌هایی از سواحل ترکیه و اخیراً کراوسیکشیده شود. امروزه برای کارگرانی که در لندن زندگی می‌کنند دسترسی به ونیز به مراتب ساده‌تر از دسترسی بهبرایتون در ۱۰۰ سال قبل است. این تحولات سبب شد تا از دهه ۱۹۷۰ به بعد سواحل بریتانیا از رونق بیافتند. برخی از این نواحی ساحلی مثل نیوبرایتون کلاً از بین رفتند. برخی دیگر هم دوباره خود را احیا کردند و امروزه شاهد سفرهای روزمره و حضور گردشگران در ایام تعطیل آخر هفته هستند.

سایر گونه‌های گردشگری

مسجد ایاصوفیه در شهر استانبول کشور ترکیه.

• بوم گردشگری (اکوتوریسم): گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت جاندار (زیست شناختی).
• زمین گردشگری (ژئوتوریسم): گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت بی جان (زمین شناختی).
• کویرگردی: گردش در مناطق بکر کویری مثل کویرنوردی در کلوت‌های شهداد.
• گردشگری ورزشی: به منظور انجام ورزشی خاص یا شرکت در مسابقات بین‌المللی.
• گردشگری فضایی: گونه جدیدی در صنعت گردشگری است که فعلاً توسط آژانس فضایی روسیه و با اعزام داوطلبان به ایستگاه بین‌المللی فضایی آغاز شده‌است.
• گردشگری تفریحی: رایج‌ترین نوع گردشگری که برای تفریح و بازدید از کشور مقصد صورت می‌گیرد.
• گردشگری شهری:مراد ازآن گردشگری است که در سطح شهرها انجام می‌گیرد.
• گردشگری درمانی: برای بهره‌گیری از آب‌های گرم معدنی یا برای بهره‌گیری از امکانات تشخیصی و درمانی مثل درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های کشورهای دارای این ظرفیت.
• گردشگری مذهبی: زیارت و حج و سفرهای دینی مسلمانان و هندویان و غیره.
• گردشگری بازاری: سفر گردشی به منظور خرید و فروش کالا.
• گردشگری همایشی: برای شرکت در همایش‌ها و بازدید از مناطق.
• گردشگری الکترونیک (الکترونیک توریسم): در بر گیرنده اطلاعات و انجام بخش اعظم سفر به صورت مجازی می‌باشد.

طی چند دهه اخیر اشکال دیگری از گردشگری شهرت بیشتری پیدا کرده‌اند. برای نمونه می‌توان به این اشکال اشاره کرد:

• �مسافرت ماجراجویی� که در آن از نواحی ناهموار بازدید می‌شود یا ورزش‌های ماجراجویانه مثلکوهنوردی و قدم زدن (پیاده‌روی) انجام می‌گیرد.
• �مسافرت کشاورزی� مسافرت مبتنی بر صنعت کشاورزی که به پشتیبانی از اقتصاد کشاورزی بومی منطقه انجام می‌شود.
• �مسافرت نیاشناسی� (که آن را مسافرت نسب شناسی) هم می‌گویند و هدف از آن سفر به دیار آبا و اجدادی و زادگاه نیاکان و گاهی آشنا شدن با فامیل است.
• �مسافرت میزی� و �مسافرت مجازی� که در آن فرد به صورت فیزیکی سفر نمی‌کند بلکه از طریق اینترنت، کتاب‌ها، تلویزیون و غیره به کشف دنیا می‌پردازد.
• �مسافرت صوتی� شامل تورهای صوتی در حین قدم زدن و سایر اشکال راهنمایی صوتی مثلاً در موزه‌ها و نیز کتب سفر شنیداری می‌شود.
• �مسافرت فرهنگی� شامل گردشگری شهری بازدید از اماکن و شهرهای تاریخی و دیدنی مثل برلین، کاتماندو،لاهور، لیما، بوینس آیرس، لندن، پاریس، دهلی، رم، پراگ،دوبروفنیک، پکن، استانبول، کیوتو، ورشو و مشاهده میراث فرهنگی آنان می‌شود. این گردش می‌تواند حاوی تجربه واقعی و تخصصی فرهنگی هم باشد مثلاً در توریسم موزه هنری که در آن افراد از انواع موزه‌ها بازدید می‌کنند یا توریسم اپرا که در آن از کنسرت‌ها و اپراها دیدن می‌شود.
• �گردشگری تاریک� این نوع از توریسم به منزلهٔ سفر به مناطق مرتبط با موضوع مرگ رنج است. اولین تور از این دست سفرهایی بود که به لیک هورست انجام شد تا از محل سقوط کشتی فضایی هیندربرگ در نیوجرسی بازدید به عمل آید.
• �مسافرت مصیبت� سفر به مناطق مصیبت زده‌است که هدف اصلی نه کمک به مردم بلکه دیدن صحنه‌های جالب است. اگر این بازدیدها مانع عملیات امداد و نجات و کارهای تعمیراتی باشد می‌توان مسئله‌ساز هم بشود.
• �مسافرت دارو و مواد مخدر� این نوع توریسم به سفرهای خاصی اطلاق می‌شود که با هدف تهیه دارو اعم از نوع مجاز و غیرمجاز آن انجام می‌گیرند.
• �مسافرت زیست‌محیطی� در این نوع گردش کمترین اثر سؤ بر محیط زیست ایجاد می‌شود مثلاً تورهایصحرایی کنیا، گردش در جنگل‌های بارانی بلیز و پیاده‌روی در لاپلاند یا در پارک ملی.
• �مسافرت تحصیلی� شامل سفر به مراکز تحصیلی یا بازگشت به زندگی جنگلی یا سایر نقاطی می‌شود که در آن‌ها می‌توان انواع کلاس‌ها را تجربه کرد. مثل کلاس‌های آشپزی صنایع دستی و غیره.
• �مسافرت افراطی� شامل سفر به نقاط خطرناک و دارای ریسک بالا.
• �مسافرت قمار� مثل سفر به شهر آتلانتیک در نیوجرسی، لاس وگاس در نوادا، پالم اسپرینگ در کالیفرنیا، ماکائو یا مونته کارلو برای انواع قمار درکازینوها.
• �گردش در باغ� بازدید از باغ‌های گیاه‌شناسی در مناطق معروف از نظر تاریخ گیاه‌شناسی مثل ورسیلز و تاج محل.
• �مسافرت میراث� بازدید از نواحی تاریخی مثل رم،آتن، کراکو یا مراکز صنعتی مثل کانال‌ها و راه‌آهن‌ها ورزم گاه‌های قدیمی و غیره.
• �مسافرت سلامت� معمولاً برای فرار از شهرها و گریز از استرس یا شاید برای لذت بردن از آفتاب و غیره می‌باشد. اغلب به استراحت گاه‌ها یا �چشمه‌های آب گرم�.
• �مسافرت سرگرمی� گردش به تنهایی یا گروهی برای مشارکت در سرگرمی‌ها، دیدار با دیگران و افرادیکه علایق مشابهی را دنبال می‌کنند یا مایلند تجربه‌ای خاص در مورد یک سرگرمی داشته باشند. مثل تورهای باغی،رادیوی آماتور، یا سیرک‌های رقص میدانی.
• �مسافرت جامع� ویژه کسانی که ناتوانی یا محدودیت‌های کارکردی دارند. در بعضی از مناطق به آن �توریسم همگانی� گفته می‌شود. اساس کار آن‌ها را اصول طراحی و توسعه مقصد جهانی تشکیل می‌دهد.
• �مسافرت پزشکی� مثل
  • انجام امور خاص پزشکی که در کشور خاصی غیرقانونی محسوب می‌شود مثل سقط جنین و مرسی کیلینگ
  • برای مراقبت‌های پیشرفته پزشکی که در کشوری وجود ندارد.
  • در مواردی که اقدامات پزشکی با نوبت‌های طولانی همراه باشد.
  • بهره‌مندی از مراقبت درمانی ارزان یا رایگان
• �مسافرت فرهنگ پاپ� گردشی که در آن افراد از محل خاصی دیدن می‌کنند و عموماً در پی دیدن فیلم یا خواندن مطلبی در مورد آن هستند.
• �مسافرت دائمی� افراد ثروتمند همیشه در سفرهای شغلی و حرفه‌ای هستند و برخی از آن‌ها با هدف گریز از مالیات و اینکه ساکن کشور خاصی محسوب نشوند از این نوع گردش استفاده می‌کنند.
• گردشگری مذهبی یا زیارت یا �مسافرت زیارتی� زائران اماکن مقدس قدیمی (مثل برخی نقاط زیارتی در رم و سانتیاگو دی کامپوستلا ویژهٔ کاتولیک‌ها)، معابر و عبادتگاه‌های ویژه هندوان و بودائیان، مونت آتوس یا کلیساهای رنگ آمیزی شده شمال مولداوی برای ارتودکس‌ها و مراکز مذهبی مانند مساجد، مقبره‌ها و غیره.
• گردشگری جنسی که به سفر با اهداف جنسی مثلاً با قصد برقراری رابطه جنسی به خصوص با زنان روسپیانجام می‌شود.
• گردشگری زایمان که به سفر با هدف تولد فرزند در کشور مقصد انجام می‌شود.
• �مسافرت تک نفره� که به سفر یک نفره اطلاق می‌شود.
• �سفر ورزشی� یکی از راه‌های گذراندن تعطیلات پرداختن به ورزش‌هایی چون اسکی گلف و شیرجهاست. سفر برای تماشای رویدادهای ورزشی بین‌المللی مهم مثل جام جهانی فوتبال یا همراهی تورهای The Ashes.
• �گردشگری فضایی� به گونه جدیدی از گردشگری گفته می‌شود که در طی آن گردشگر سوار بر یک فضاپیماراهی سفر زیرمداری یا سفر مداری می‌شود. سفرهای زیرمداری در حال حاضر هنوز عملیاتی نشده‌است اما سفرهای مداری توسط سازمان فضایی فدرال روسیه به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی انجام می‌گیرد. هزینه این سفر اکنون ۲۵ میلیون دلار آمریکا است.
• �سفر بی هدف� به سفری گفته می‌شود که در آن فردی سفر را از مقصد سفر مهمتر می‌داند و دائماً بدون هدف خاصی رهسپار مسافرت می‌شود.
• �سفر شرابی� بازدید از مناطق تهیه شراب باغ‌های انگور ویژه تولید شراب میخانه‌ها مراکز چشیدن انواع شراب جشنواره شراب و امکان خاصی که با هدف مصرف و خرید شراب فعالیت دارند.[۱]

اهمیت گردشگری

افزایش درآمد

وقتی گردشگران به کشوری وارد می‌شوند الزاماً باید هزینه‌هایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه خوراک و محل اقامت، هتل، مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینه‌های حمل و نقل، هزینه گشتها، تورها، و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان می‌پردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی این هزینه‌ها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان می‌کنند باعث رونق اقتصادی کشور میزبان می‌شوند به گردشگران صادرات نامرئی هم می‌گویند.[۱]

اشتغال زایی

با توسعه فعالیت‌های گردشگری زمینه برای ایجاد اشتغال فراهم می‌شود و این امر برای کشورهایی که با جمعیت جوان و متقاضی روبه رو هستند بسیار مفید است از هر ده نفر گردشگر که وارد کشور میزبان می‌شود یک فرصت شغلی ایجاد می‌گردد.[۱]

گردشگری در ایران

با دقت در سفرنامه‌هایی که به جای مانده به این نتیجه می‌رسیم که آنچه از قرن نهم تا قرن چهاردهم میلادی وجود دارد، گردشگری توسط مردمانی است که از منطقهٔ جغرافیایی ایران پیش از دورهٔ اسلامی است به کشورهای خاورمیانه و خاور دور، مانند: ژاپن و اروپا سفر می‌کردند. این گردشگران گزارش سفر خویش را در کتاب‌های جغرافیائی یا در پژوهش‌های تاریخی و عقیدتی ارائه داده‌اند؛ و در این دوران خبری از رفت و آمد گردشگران اروپایی و مردمان غربی نیست؛ و گویا آنان هیچ گونه علاقه‌ای به گردشگری نداشته‌اند. گاهی به یک جهانگرد و تاجر یهودی غربی در بلاد شرق برمی‌خوریم. از قرن پانزدهم به بعد، به ویژه در قرن هفدهم می‌بینیم که جریان گردشگری به‌طور دقیق به عکس جریان یافته‌است. جهانگردان مهم را غربیان تشکیل می‌دهند که به سرزمین‌های شرق روی آورده و گزارش‌های گوناگونی از آداب، میراث فرهنگی، شیوه‌های حکومتی، اجناس و محصولات شهرهای اسلامی داده‌اند و خبری از جهانگردان مسلمان نیست یا اگر رحله هائی وجود دارد، در محدوده سفر حج و از منطقه‌ای اسلامی به منطقه‌ای دیگر است.[۳]

ایرانی‌ها پس از آلمانی‌ها و گرجی‌ها، سومین کشور «صادرکننده گردشگر» به آسیای صغیر شمرده می‌شوند. پس از ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار دارند که به دلیل نزدیکی و ارزان بودن مسافرت، مورد توجه گردشگران ایرانی قرار می‌گیرند. این کشورهای کم وسعت توانسته‌اند به حدی در صنعت گردشگری موفق شوند که رقم حضور ایرانیان در این کشورها، سالانه بیش از ۷۰۰ هزار نفر، برآورد می‌شود.[۴]

گردشگری در اروپا قبل از قرن بیستمویرایش

تاریخچه گردشگری در اروپا به سفرهای زائران قرون وسطی برمی‌گردد. زائران کلیسای اعظم کانتربوری درانگلستان مسافرت خود را مسافرتی مذهبی دانسته و آن را تجربه‌ای در روز تعطیل خود تلقی می‌کردند. زائران فعالیت‌هایی را آغاز کردند که هنوز هم آن‌ها را می‌توان مشاهده کرد، مثلاً سوغاتی آوردن از سفر، بازکردن حساب‌های اعتباری در بانک‌های خارجی (که در قرون وسطی شبکه‌های بین‌المللی یهودیان و لمباردها مؤسس آن بودند) و استفاده از اشکال مختلف حمل و نقل (مانند استفاده زائران مقبره سانتیاگو و کومپستلا از کشتی‌های شراب انگلیسی در قرون وسطی که شراب را به بندر ویگو اسپانیا منتقل می‌کردند). هنوز زائران در صنعت گردشگری جایگاه مهمی دارند. البته اشکال سکولار آن نیز شکل گرفته‌اند که می‌توان از بازدید از مقبره جیم موریسوندرگورستان پرلاشز نام برد. در طی قرن شانزدهم در انگلستان برگزاری تورهای بزرگ تفریحی کاملاً مرسوم بود. پسران نجیب‌زادگان و اشراف را برای کسب تجربه به تورهای دور اروپا اعزام می‌کردند. قرن هیجدهم عصر طلایی تورهای بزرگ بود.[۱]

گردشگری در قطب‌های زمینویرایش

نزدیک به دو قرن از تاریخ شروع مسافرت‌های ماجراجویانه گردشگران به قطب‌های شمالی و جنوبی کره زمین می‌گذرد. از سال ۱۸۰۷ میلادی، راهنمایان گردشگری تفریحاتی چون کوه‌نوردی، یخ نوردی، شکار و ماهیگیری، مشاهده شفق قطبی، و تجربه زندگی اسکیمویی را برای گردشگران قطبی پیشنهاد می‌کرده‌اند. توماس کوک یکی از اولین کارآفرینان صنعت توریسم بود که افراد را به قطب شمال دعوت کرد. سفر گردشگران قطبی به قطب جنوب از حدود ۵۰ سال پیش آغاز شده‌است و بنابر آمارهای جهانی، از سال ۲۰۰۰ میلادی تعداد گردشگران قطب جنوب سالانه بین ۸۰۰ تا ۳۷۰۰ نفر بوده‌است.

میدان تایمز در نیویورک - پر بازدیدکننده‌ترین نقطه جهان با ۳۵ میلیون بازدیدکننده در سال

واژه توریسم از کلمه تور (tour) به معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتین turns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد و چرخش دارد که از طریق زبان‌های فرانسه و انگلیسی به فارسی راه یافته‌است. معادل فارسی آن گردشگری است.

افراد ثروتمند معمولاً به اقصی نقاط جهان سفر می‌کنند تا شاهکارهای هنری را ببینند، زبان‌های جدید بیاموزند، با فرهنگ‌های جدید آشنا شوند یا با غذاهای دیگر کشورها آشنا شوند.

اصطلاحات «توریسم» و «توریست» اولین بار در سال۱۹۳۷ توسط جامعه ملل مورد استفاده قرار گرفتند. گردشگری به سفر به خارج از کشور و با مدت زمان بیش از ۲۴ ساعت اطلاق می‌شود.[۱]

تعریف گردشگری

سازمان جهانی گردشگری با توجه به تمامی تعاریف گردشگری که تا قبل از سال ۱۹۹۴ ارائه شده بودند در سال ۱۹۹۵ یک تعریف نهایی منتشر کرد:

«مجموعه فعالیت‌های فرد یا افرادی که به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود مسافرت و حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آنجا اقامت می‌کنند و هدف از مسافرت آنان نیز گذراندن اوقات فراغت است. البته اهدافی نظیر اشتغال و کسب درآمد شامل آن نمی‌شود» بر این اساس کسانی که شامل این تعریف می‌شوند نیز گردشگر نامیده می‌شوند.[۲]

واژه‌شناسی

در گذشته به گردشگران سیاح نیز گفته می‌شد که در اصل واژه‌ای عربی برگرفته از فعل سیاحت بوده‌است.

هواشناسی و طبیعت‌گردی

شاخه‌ای از دانش هواشناسی است که به تازگی شکل گرفته و به زبان ساده به معرفی پدیده‌های هواشناسی درخردمقیاس و میان‌مقیاس به کوهنوردان و طبیعت گردانمی‌پردازد. نخستین کتاب در این باره به نام هواشناسی و طبیعت‌گردی در سال ۱۳۹۲ توسط جعفر سپهری، استادهواشناسی کوهستان به چاپ رسید.

صنعت اکوتوریسم ایران

هنوز در ایران صنعت اکوتوریسم وجود ندارد. بسیاری از شرق‌شناسان و جغرافی‌دانان برجسته جهان، تمدن ایرانی را حاصل انطباق بسیار هوشمندانه با طبیعت چندگانه فلات ایران دانسته‌اند. بسیاری از آداب و رسوم نواحی بومی کشور بخشی از توانمندی صنعت توریسم ایران به‌شمار می‌آید. واقعیت این است که در گوشه و کنار ایران همه ساله بسیاری از آیین‌ها برپا داشته می‌شود که حضور در آن‌ها در یافتن راز و رمز آن‌ها آرزوی بسیاری از علاقه‌مندان به سیر و سیاحت است، شناسایی این آداب و رسوم این فرصت را فراهم می‌آورد که برای برگزاری تورهای اکوتوریسمی به مضاعف‌سازی جاذبه‌ها پرداخته و شمار متقاضیان آن را افزایش دهند.

برگزاری گسترده تورهای طبیعت‌گردی در ایران از حدود سال ۱۳۸۶ آغاز شد و رفته رفته همراه با استقبال ایرانیان از این سفرها تعداد برگزار کنندگان این شاخه از صنعت گردشگری نیز افزایش یافت.

رشد صنعت اکوتوریسم

امروزه طبیعت‌گردی در میان گونه‌های مختلف گردشگری از جایگاه ویژه و رشد قابل توجّهی برخوردار است و در بیست‌سالهٔ اخیر شاهد گسترش سریع فعالیت‌های اکوتوریسم در سراسر جهان بوده‌ایم و انتظار می‌رود بر شدت این گسترش نیز افزوده شود.[۶]

به لحاظ تأثیر بالقوهٔ زیادی که اکوتوریسم در زمینهٔ محافظت از محیط طبیعی و در اقتصاد بسیاری از کشورها دارد، سازمان ملل متحد تصمیم گرفت که سال ۲۰۰۲ میلادی را به عنوان سال بین‌المللی اکوتوریسم اعلام کند و کمیسیون توسعه پایدار این سازمان (UNEP) و سازمان جهانی گردشگری را موظف به انجام فعالیت‌هایی در این سال ساخت. هدف از این کار، مرور مجدد تجربیات گذشته در زمینهٔ بوم گردشگری، تشخیص و ترویج انواع اکوتوریسم که در آن‌ها از اکوسیستم‌های در معرض خطر حفاظت می‌شود، تقسیم فواید حاصل از فعالیت‌ها با جوامع محلی و احترام به فرهنگ‌های بومی است.[۷]

طبق برآورد سازمان جهانی کشاورزی نیز، رشد بوم گردشگری در دههٔ حاضر ۱۰ تا ۳۰ درصد خواهد بود. در وضع موجود شمار طبیعت گردان ۷ درصد کلّ مسافران جهان است که پیش‌بینی می‌شود در دههٔ آینده این رقم به ۲۰ درصد برسد؛ بنابراین اکوتوریسم از آینده‌ای پررونق و درخشان برخوردار است که مزایای فراوانی برای جهانیان دارد. محیط ارزش ذاتی دارد و این ارزش مهم‌تر از آن است که دارایی صنعت گردشگری محسوب شود. نباید منافع بلندمدت و حفاظت از محیط را فدای ملاحظات کوتاه‌مدت کرد. همانطوری‌که در اصل ۳ بیانیه ریو آمده‌است «حق توسعه باید به نحوی اعمال شود که تساویً نیازهای نسل کنونی و نسل‌های آینده را در زمینه توسعه وحفظ محیط زیست برآورده سازد». از این رو گردشگری پایدار باید با سیاست مشخص و مدونی به اجرا در آید تا بتواند حرکت امیدبخشی را در توسعه همه‌جانبه فضاهای جغرافیایی تضمین کند. گردشگری پایدار برای کارایی بالاتر در این زمینه دارای اصولی می‌باشد که هماهنگ‌کننده اهداف و راهکارهای عملی می‌باشد.[۸]

گونه‌های مختلف اکوتوریسم

گونه‌های مختلف طبیعت‌گردی عبارتند از گردش آبی و ساحلی، کوهنوردی، غارنوردی، بیابان‌گردی، دامنه‌نوردی،مردم‌شناسی، طبیعت‌درمانی، «با اینکه زمین گردشگری گونه مستقلی از صنعت گردشگری است و زیرشاخه بوم گردشگری محسوب نمی‌شود اما در مواردی جاذبه‌های بوم گردشگری با زمین‌گردشگری در تداخل‌اند ولی در فعالیت‌های اکوتوریسمی، آموزش همگانی زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی مورد نظر نمی‌باشد و از این رو توجه خاص به طبیعت زنده و جاذبه‌های آن است».[۵]

تاریخچه اکوتوریسم

پیرامون واژهٔ اکوتوریسم و سابقهٔ کاربرد آن اظهارنظرهای متفاوتی صورت گرفته‌است. برخی صاحب‌نظران سابقهٔ کاربرد چنین واژه‌ای را در اواخر دهه ۱۹۸۰ ذکر کرده‌اند. اما در تمام متون مرتبط Ceballos-Lascurain به عنوان نخستین کسی آمده‌است که این واژه را به کار برده‌است. برابر تعریف او، بوم گردشگری مسافرتی است که به منظور مطالعه، تحسین، ستایش و کسب لذت از سیمای طبیعی و مشاهدهٔ گیاهان و جانوران و آشنایی با ویژگی‌های فرهنگی جوامع محلی در گذشته و حال صورت می‌گیرد.[۴]

برخی سابقهٔ اکوتوریسم را به زمانی دورتر و به Hetzer نسبت می‌دهند؛ و معتقدند که او این واژه را در دهه ۱۹۶۰ برای تشریح روابط متقابل گردشگری، محیط زیست و ویژگی‌های فرهنگی، استفاده کرده‌است. به اعتقاد Hetzer، مفهوم بوم گردشگری در واکنش به رویه‌های نامناسب و منفی توسعه و نادیده گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی، شکل گرفته‌است؛ و سابقه آن به اواخر دهه ۶۰، یعنی زمانی که کارشناسان نسبت به برداشت بی‌رویه از منابع نگران بودند، بازمی‌گردد.

گردشگران در تپه‌های بیابانی منطقه مرنجاب کاشان

اصلی‌ترین فعالیت اکوتوریسم بر پایهٔ طبیعت زنده می‌باشد که بنا به تعریف سفری است مسئولانه به مناطقی طبیعی که حافظ محیط زیست بوده و باعث بهبود کیفیت زندگی مردم محلی گردد. طبیعت‌گردی حداقل آسیب را به طبیعت و فرهنگ منطقه وارد می‌کند.

به تعریفی دیگر، اکوتوریسم یا بوم گردشگری نوعی از گردشگری است که ریشه‌های آن به طبیعت و محیط‌های باز گسترش یافته‌است. نخستین مسافرانی که حدود نیم قرن پیش سرنگیتی در آفریقا را بازدید کردند، یا ماجراجویانی که در هیمالیا کوه‌پیمایی کردند را می‌توان نخستین اکوتوریسم‌ها برشمرد.[۲]

انجمن بین‌المللی اکوتوریسم (TIES) نیز در تعریف اکوتوریسم می‌گوید: «بوم گردشگری سفری مسئولانه به مناطق طبیعی است که در آن محیط زیست حفظ و بر رفاه مردم محلی تأکید شود.»[۳]

اکوتوریسم و کوه‌پیمایی ورزشی است نشاط‌انگیز، سالم و انسان‌ساز که از ادوار بسیار قدیم، مورد توجه نیاکان ما بوده و ریشه در تاریخ دارد. عشق به ماجراجویی و رویت آثار بدیع طبیعت زنده همواره انسان را وادار به سیر در طبیعت و بازدید از جاذبه‌های حیرت‌انگیز می‌کند.

نگاره‌ای هوایی از دلتای اوکاوانگو در بوتسوانا.
در تصویر، طبیعت‌گردان نشسته بر قایق‌های افراد محلی دیده می‌شوند.

اکوتوریسم یا بوم گردشگری یا طبیعت‌گردی، گونه‌ای ازگردشگری است که در آن گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی نامسکون و دست‌نخوردهٔ جهان سفر می‌کنند و به تماشای گیاهان و پرندگان و ماهی‌ها و دیگر جانوران می‌پردازند.

خانه‌های روستایی آستارا

البته در اکوتوریسم صرفاً دیدار مطرح نیست بلکه آموزش محیط زیست و نفع‌رسانی به جوامع محلی و غیره ضروری و واجب است.

به این‌گونه از گردشگران که به دیدار از بوم سامانه وطبیعت زنده می‌پردازند، نام اکوتوریست یا بوم گردشگر داده شده‌است. بسیاری از کشورها بخش هنگفتی از درآمد خود را از بوم گردشگران خارجی تأمین می‌کنند. «در ایران توسط فرهنگستان معادل طبیعت‌گردی نام‌گذاری شده‌است که با توجه به ظهور زمین‌گردشگری در چند دههٔ اخیر در ایران و جهان این واژه با معادل‌سازی طبیعت‌گردی صحیح نخواهد بود و بهتر است اکوتوریسم را معادل بوم گردشگری نامید».[۱]

• باغ ارم -فارس -شیراز
• آبشار مارگون - فارس
• قلعه آوارسین
• آبشارهای اطراف رامسر
• نارنجستان قوام - شیراز
• قلعه رود خان - فومن
• قلعه فلک الافلاک * خرم آباد *
• نقش رستم * مرودشت*
• ***  غار کتله خور  ***   واقع در استان زنجان ***
• آرامگاه شیخ زاهد گیلانی * لاهیجان *
•    باغ فردوس
• قلعه توت ایلام
• **‌قلعه چالشتر * چهار محال و بختیاری**
• * روستای کندوان *
• کاخ تچر * واقع در جنوب غربی کاخ آپادانا در تخت جمشید *
• غار یخ مراد
• گنبد جبلیه * کرمان *
• برج طغرل * ری *
• کلیسای سنت استپانوس * آذربایجان شرقی*
• صدور روادید در فرودگاه مهر آباد:
• قلعه رود خان * فومن *
• مقبره استر و مردخای
• آرامگاه شاه چراغ
• قلعه قم چقای
• ارگ راین * راین *
• گنبد علویان * همدان*
• قلعه پرتغالیهای جزیره هرمز
• غار نول * یاسوج *
• قلعه نصوری
• قلعه هلندی ها * جزیره خارک *
• جاذبه های لنگرود
• باغ جهان نما * شیراز
• *‌ قلعه مرنجاب *
• * تورنگ تپه ی گرگان*
• *قلعه دزک (Dezak) *  چهارمحال و بختیاری *
• *****‌  غار نیاسر کاشان
• پل آجی چای  * تبریز *
• *** دیدنیهای باستانی شهر ایلام ***
• آرامگاه شاه شجاع * شیراز
• دیدنیهای تایلند
• عمارت ملک و پارک ساحلی آب شیرین کن *‌بوشهر *
• کاخ عالی قاپو *  اصفهان *
• بنای گور دختر * تنگ ارم * برازجان * استان بوشهر
• نارین قلعه (نارنج قلعه ) میبد  *یزد
• غار پرو * کرمانشاه *
• * کاخ سروستان*  سروستان ـ استان فارس
• تالار تیموری * اصفهان
• آتشکده آذر گشنسب (تخت سلیمان ) * تکاب
• باغ شازده * ماهان * کرمان
• قلعهٔ جونقان *جونقان * شهرکرد
• *غارهای دیدنی و تاریخی رامسر *
• *نقش برجسته های طاق بستان *
• * تپه های باستانی یاسوج *
• نقش برجسته و کتیبه های بیستون * کرمانشاه *
• جاذبه های دیدنی دنیا با وبلاگ جهانگردی
• مجموعه گنجعلیخان * کرمان*
• * کتیبه های گنج نامه * همدان *
• ستونهای سنگی  خورهه * محلات * استان مرکزی*
• آژانس هواپیمایی بین الملل* تهران *
• نگاهی به استان گلستان *
• نگاهی به شهرستان گنبد کاووس *
• * تپه های سیلک * کاشان *
• * قلعه های استان ایلام *
• * قلعه قشم  و  غارهای خربس *  جزیره قشم *
• میل گنبد قابوس * شهر گنبد کاووس * استان گلستان*
• مشتاقیه ( سه گنبد )
• مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی * استان اردبیل
• معرفی آثار  باستانی* استان اردبیل*
• *‌ قلعه الموت *  قزوین *
• شهرستان خرم آباد * استان لرستان *
• *لیست جاذبه های گردشگری استان گلستان *
• تصاویر آرامگاه خواجوی کرمانی و باغ جهان نما * شیراز *
• *   غار  باستانی  کرفتو     *   دیواندره  *
• میدان امام ( میدان نقش جهان )* اصفهان *
• کلیسا و موزه  وانک * اصفهان = نصف جهان *
• * غارهای  استان کرمان * متاسفانه تصویر این غارها را ندارم !
• * قلعه خورموج * خورموج * استان بوشهر *
• گنبد علویان * همدان
• * جاذبه های گردشگری  بین المللی  *
• گنبد سلطانیه * شهر سلطانیه * استان زنجان*
• *.* آتشکده های ایلام *.*
• باغ دولت آباد  ***  یزد
• * زیگورات چغازنبیل  *** استان خوزستان *
• * سرای مشیر * شیراز *
• * تخت جمشید * استان فارس *
• * غار مرخر * واقع در کرمانشاه *
• * مجسمه هرکول *  کرمانشاه *
• ***اطلاعات کامل گردشگری  شهرستان زنجان ***
• ***‌برج قربان *** واقع در استان همدان ***
• *‌ مسجد میر چقماق ( مسجد جامع نو ) ـ یزد *
• کاخ سروستان * استان فارس *
• *** بندر سیراف ***
• جاذبه های گردشگری استان بوشهر
• * ارگ کریمخانی * شیراز *
• شهر زیرزمینی نوش آباد
• * قره کلیسا *
• قلعه ضحاک