جغرافیا

از روزی که انسان به زمین قدم نهاده است به محیطی وارد شده اشت که موضوع اصلی علم جغرافیاست.

تأثیر گرمای جهانی بر زنجیره غذایی قطب جنوب

محیط زیست > گرمایش جهانی- گروهی از کارشناسان محیط‌زیست‌ که مطالعات دامنه‌داری روی پدیده گرمای جهانی صورت داده‌اند می‌گویند این پدیده به‌شدت بر زنجیره غذایی جانوران ساکن قطب جنوب تأثیر‌گذار است.

به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اینترنتی مونگابی، نتایج این مطالعه که در نشریه «پلاس وان» منتشر شده نشان می‌دهد که گرمای جهانی سبب کاهش جدی جمعیت نوعی از سخت‌پوستان شبه‌‌میگو موسوم به کریل‌های جنوبگان می‌شود. کریل‌های جنوبگان در واقع به‌گونه‌ای از کریل‌ها با نام علمی Euphausia superba اطلاق می‌شود. این جانور از خانواده سخت‌پوستان به شمار می‌رود و در زنجیره غذایی قطب جنوب قرار دارد. کارشناسان محیط‌زیست پیش‌بینی می‌کنند که کریل‌ها به‌زودی 20درصد از وسعت زیستگاه خود یعنی چیزی معادل 1/2 میلیون کیلومترمربع را از دست خواهند داد.

سیمئن هیل، سرپرست اصلی این گروه مطالعاتی دراین‌باره گفت: کریل‌های جنوبگان، یکی از مهم‌ترین منابع غذایی برای بسیاری از جانوران ساکن اقیانوس منجمد جنوبی هستند و بسیاری از شکارچیان آبزی به‌طور مستقیم برای ادامه حیات به این جانور وابسته‌اند. به‌عنوان مثال کریل‌های جنوبگان 85درصد از حجم رژیم غذایی فوک‌های خزدار و 76درصد از رژیم غذایی مرغابی دریایی سرخاکستری را در فصل جفت‌گیری تشکیل می‌دهد.

+ نوشته شده در جمعه ۱۸ بهمن ۱۳۹۲ ساعت 11:36 PM توسط  | نظر بدهيد

یخچالی در آینه

محیط زیست > منابع‌طبیعی- همشهری آنلاین:
این یخچال بسیار قدیمی به نام "یخچال شلدون" از به درون خلیج "رایدر" در ساحل جنوب شرقی جزیره آلدلاید در قاره جنوبگان جریان می‌یابد.

آب‌های آرام و آینه‌گون این خلیج این یخچال عظیم را بازتاب می‌دهد و این تصویر فوق‌العاده را ایجاد می‌کند.

این یخچال در سال 1977 به نام "ارنست بی شلدون، پژوهشگر هواشناسی  در "بررسی جنوبگان بریتانیا"، نامیده شد. پیش از آن، آن را "یخچال کرامبلس" می‌نامیدند

+ نوشته شده در جمعه ۱۸ بهمن ۱۳۹۲ ساعت 11:33 PM توسط  | نظر بدهيد

سردترین جای زمین کجاست؟

آب و هوا > جهان- همشهری آنلاین:
آنتراکتیکا (جنوبگان) باری دیگر به عنوان سرد‌ترین نقطه زمین انتخاب شد و درجه حرارت ۱۳۵.۸ فارنهایتی این منطقه برای سیاره زمین رکورد سرمای جدیدی به شمار می‌رود.

براساس گزارش NBC، دانشمندان می‌گویند سرمای 135.8 درجه فارنهایت یا 93.2 درجه سلسیوس زیر سفر به حدی شدید است که حتی به سختی می‌تواند در آن هوا تنفس کرد.

بازبینی تصاویر ماهواره‌ای ناسا نشان داد که زمین رکوردی جدید را در سردترین درجه حرارت به ثبت رسانده‌است. این رکورد جدید در آگوست 2010 و با منفی 135.8 درجه فارنهایت به ثبت رسید اما در 31 جولای سال جاری درجه هوا به این رکورد نزدیک شده و به 135.3 درجه فارنهایت رسید.

رکورد سابق که در سال 1983 و در ایستگاه وستوک روسها در آنتراکتیکا به ثبت رسیده‌بود 128.6 درجه فارنهایت زیر صفر بوده است. به گفته دانشمندان رکورد جدید 50 درجه سردتر از تمامی رکورد‌هایی است که تاکنون در آلاسکا،‌سیبری و حتی داکوتای شمالی به ثبت رسیده‌است.

با این‌همه این رکورد جدید در کتاب رکورد‌های گینش به ثبت نخواهد رسید زیرا این درجه‌های حرارت توسط ماهواره‌ها اندازه‌گیری شده‌اند نا به استفاده از حرارت‌سنج‌های زمینی. به گفته دانشمندان در چنین درجه حرارتی انسان تنها سه دقیقه می‌تواند دوام بیاورد. محققانی که در این منطقه به مطالعه مشغولند نیز عموما با استفاده از لوله‌های مخصوص تنفسی تنفس می‌کنند.

+ نوشته شده در جمعه ۱۸ بهمن ۱۳۹۲ ساعت 11:32 PM توسط  | نظر بدهيد

هنرنمایی دودی اتنا؛ فعالترین آتشفشان اروپا

محیط زیست > زیست‌بوم- همشهری آنلاین:
آتشفشان همیشه خشمگین اتنا حلقه دودهای هنرمندانه ای را به میان آسمان آبی سیسیل می دمد.

براساس گزارش میل آنلاین، این آتشفشان در 11 نوامبر سال جاری آغاز به فوران کرد و از آن زمان به بعد چندین انفجار در آن رخ داده است، علاوه بر آن چندین حلقه دود نیز بارها و بارها از دهانه آن خارج شده است.

دانشمندان کاملا اطمینان ندارند که آتشفشان بتواند چنین حلقه دودهای کاملی را از دهانه خود خارج کند اما عده ای بر این باورند جریانهای مدور باد می تواند به ایجاد چنین حلقه هایی کمک کند.

وسعت برخی از این حلقه های دود به صدها فوت می رسد. تام فایفر آتشفشان شناس آلمانی می گوید دهها حلقه دود توسط جریانهای شدید باد به سوی شرق دمیده شده اند. وی بر این باور است دلیل ایجاد حلقه های دود سیگار مانند در دهانه اتنا، فورانهای شدیدی است که ساختار وزش باد را به ساختاری حلقوی تغییر داده و همین موضوع به ایجاد حلقه هایی از دود در دهانه اتنا کمک کرده است.

این اولین باری نیست که اتنا با ساخت حلقه دودهایی زیبا توجه همه را به خود جلب کرده است بلکه از دهه 1970 تا به حال، این رفتار آتشفشان اتنا توجه بسیاری به خصوص عکاسان را به خود جلب کرده است.آتشفشان اتنا مرتفع ترین و فعال ترین آتشفشان در اروپا است که در مرز جغرافیایی میان صفحه اروپا و آفریقا واقع شده است.

+ نوشته شده در یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۲ ساعت 11:56 PM توسط  | يک نظر

۳ تن زباله، میراث گردشگران برای ۵۴ غار

محیط زیست > آلودگی- همشهری آنلاین:
غارهای کشور در روز غار پاک همچون سال‌های گذشته میزبان صدها غارنوردی بودند که برای خارج کردن زباله‌ها گرد هم آمده‌ بودند. در این روز، پاکسازی ۵۴ غار انجام و در نهایت ۳ تن زباله از غارها خارج شد.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی - گردشگری، "جواد نظام دوست" رئیس انجمن غارنوردان ایران گفت: "به همت انجمن غارنوردان ایران و برخی سازمان‌های ذیربط همچون سازمان محیط زیست توانستیم به مناسبت روز غار پاک، 54 غار را پاکسازی کنیم که در نهایت شاهد خروج 3 تن زباله از این غارها بودیم.

از غار سراب همدان 700 کیلو زباله و از غار پراو نیز حدود 600 کیلو زباله خارج شد که از این دو غار می‌توان به عنوان غارهایی نام برد که بیش‌ترین زباله از آن‌ها خارج شده ‌است.

به گزارش CHN، هر چند به دلیل سختی کار در غار پراو، خارج کردن زباله‌های نیم قرنی این غار به دور دوم کشیده شد اما به گفته رییس انجمن غارنوردان ایران، از آنجایی که ورود و خروج و صعود به غار پراو و چاه‌های متعدد آن بسیار دشوار است، دور دوم خروج زباله از این غار موفقیت‌آمیز نبود و غارنوردان موفق شدند که زباله‌ها را از ته چاه 26 به چاه 19 بیاورند. این زباله‌ها در گونی بسته‌بندی شده‌اند."

او آغاز فصل بارش باران را یکی از دلایل این امر عنوان کرد و یادآور شد: "باید پاکسازی غار پراو در فصل کم بارش انجام شود. با توجه به آن که کار آغاز شده‌ است و غارنوردان علاقه‌مندی خود را اعلام کرده‌اند امید است در سال آینده با همکاری و همیاری مسئولان امر بتوانیم این کار را به پایان برسانیم."

به گفته نظام دوست، طی این پاکسازی از غار قوری قلعه و اطراف آن 115 کیلو زباله خارج شد. همچنین 7 غار در استان خراسان شمالی به طور همزمان پاک شدند که 200 کیلو زباله از آنها خارج شد.

+ نوشته شده در یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۲ ساعت 11:54 PM توسط  | نظر بدهيد

وال در دریای یخ‌زده

محیط زیست > حیوانات- همشهری آنلاین:
یک عکاس تصویری از وال شکوهمند باله‌پشتی جنوبگان را که به درون آب یخ‌زده فرو می‌رود، ثبت کرده است.این وال برای زندگی دائم در آب‌های منجمد تطبیق پیدا کرده است.

وال باله‌پشتی جنوبگان (با نام علمی (Balaenoptera bonaerensis) برای زندگی دائم در آب‌های منجمد تطبیق پیدا کرده است و در حین زمستان‌های تاریک و سرد قطب جنوبگان مهاجرت نمی‌کند.

• آشنایی با وال کوهان دار

وال‌های باله‌پشتی جنوبگان که به طور معمول در همه اقیانوس‌های نیمکره‌ جنوبی زندگی می‌کنند، اغلب اوقات را در زیر سطح آب می‌گذرانند، و تنها برای نفس کشیدن از سوراخ‌های نادری که دریای یخزده جنوبگان وجود دارد، بالا می‌آیند.

+ نوشته شده در یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۲ ساعت 9:55 PM توسط  | 2 نظر

پنجه‌های پلاستیک برگلوی طبیعت ایران

محیط زیست > آلودگی- جعفر آسیابان:
در اواخر دهه۴۰ شمسی کمی پس از آنکه پیراهن‌های نایلونی موسوم به «بشور و بپوش» با اقبال وسیع جامعه ما روبه‌رو شده بود، کیسه‌های نایلونی هم در کنار انواع اشیای پلاستیکی که آمده بودند زندگی ما را تسخیر کنند، اعلام موجودیت کردند.

کیسه‌های نایلونی به دلیل سهولتی که برای جا‌دادن و حمل انواع کالاها در خریدهای روزانه برای خریداران ایجاد می‌کردند خیلی زود مورد توجه واقع شدند. کم‌کم مغازه‌داران با خرید انبوه این کیسه‌ها، عادت کردند حتی یک قلم کالا را در یک کیسه نایلونی به دست مشتری بدهند. این خوشامدگویی‌ها، اما پیامدهای سهمگین و خطرناکی برای طبیعت ایران داشت. کمتر از 2دهه، کیسه‌های نایلونی، پهنه‌های وسیعی از طبیعت زیبای ایران را اشغال کردند و جانشین چشم‌اندازهای زیبای طبیعی در دو سوی جاده‌ها شدند. به زودی بطری‌های پلاستیکی نوشابه‌ها هم بر این لشکر عظیم آلاینده اضافه شدند و توسط کوهپیمایان و گردشگران تا اوج قله‌ها و ژرفای دره‌ها و آبکند‌ها نفوذ کردند. تنها در دامنه کوه‌های شمال تهران تا کمرکش توچال می‌توان هزاران بطری پلاستیکی را در جای جای طبیعت دید! چه باید کرد تا این آلاینده‌ عظیم و مخرب کم‌کم از عرصه طبیعت و محیط‌زیست ایران پا پس بکشد؟! نوشته حاضر همین بحث را پی گرفته است.

جعفر آسیابان

21تیرماه امسال هم علاقه‌مندان به حفظ محیط‌زیست چه از طریق مطبوعات و چه فضای مجازی کوشیدند مردم را به جایگزین‌کردن کیسه‌های پارچه‌ای به جای کیسه‌های نایلونی که از آلایندگان طبیعت زیبای ایران است تشویق کنند؛ هرچند به دلیل ناآشنایی جامعه ما با مضرات رها کردن کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی در طبیعت، این قبیل تلاش‌ها و فراخوان‌ها، بیشتر به صورت نمادین جریان می‌یابد و آرام‌آرام به رواج فرهنگ بهینه‌سازی مصرف به ویژه کاهش استفاده از کیسه‌های نایلونی هنگام خرید کمک می‌کند. کیسه‌های نایلونی از اواخر دهه40 به مرور وارد زندگی شهروندان شدند و به دورترین روستاهای ایران هم راه یافتند.

استقبال از این کیسه‌ها در آغاز بسیار شدید بود؛ درست مثل رواج لباس‌های نایلونی موسوم به «بشور و بپوش» در اواسط دهه40 شمسی که همه‌گیر شده بود. آنها که در جست‌وجوی راحتی برای حمل کالاهای خریداری شده بودند، به تدریج کیسه‌های پارچه‌ای و حتی زنبیل‌های چوبی و سپس سبدهای پلاستیکی را کنار گذاشتند، چون فروشندگان با تحویل کالا در کیسه‌های نایلونی کار آنها را آسان کرده بودند.

به زودی این کیسه‌ها، مثل پرندگان پرگشودند و بر فراز جاده‌های ایران به پرواز درآمدند. مسافرانی که هنگام سفر با اتوبوس یا قطار، از چشم‌اندازهای زیبای طبیعت در دو سوی جاده‌ها محظوظ می‌شدند، تنها، شبکه‌هایی در هم تنیده ازکیسه‌های پلاستیکی بدمنظره را می‌دیدند که روی بوته‌های خشکیده گیاهان یا حتی بر فراز درختان جا خوش کرده بودند!

به این ترتیب کیسه نایلونی که در آغاز ورود به عرصه زندگی شهرنشینان به خوبی استقبال شده بود، کم‌کم مثل بختک، بخش‌های وسیعی از گذرگاه‌های شهری، نهرها و باغچه‌ها و پهنه‌های طبیعت ایران را اشغال کردند. اما هنوز تا برآمدن ظروف پلاستیکی به‌مثابه غول آلاینده محیط‌زیست ایران از چراغ جادوی مصرف، زمان باقی بود و تقریبا در اواخر دهه60 و اوایل دهه70 شمسی با عرضه نوشابه‌ها در بطری‌های پلاستیکی در اندازه‌های مختلف این اتفاق رخ داد و بطری‌های پلاستیکی نوشابه خانواده، تا دورترین دره‌ها و آبکندها را اشغال کرد!

شاید زمانی که مردم با راه یافتن کیسه‌های نایلونی به زندگی‌شان هنوز نمی‌دانستند که این وسیله به ظاهر رفاهی که جانشین پاکت‌های کاغذی سابق و زنبیل و سبد شده بود، چه نقشی در تخریب محیط‌زیست و نابودی خاک حاصلخیز دارد.

وقتی یک کیسه نایلونی مثلا در یک زمین کشاورزی قرار می‌گیرد و به عمق خاک می‌رود، حداقل 400 سال طول می‌کشد تا تجزیه و جذب خاک شود و در نتیجه انبوهی از کیسه‌ها و اشیای نایلونی می‌توانند ارتباط حساس و ظریف ارگانیک‌ خاک را بر هم بزنند و زندگی میکروارگانیک‌ها را به خطر بیندازند. از سوی دیگر کیسه‌های نایلونی در دوسوی جاده‌ها تنها اغتشاش بصری ایجاد نمی‌کنندبلکه با پوشاندن روی گیاه یا سطح خاک مانع از تنفس آنها می‌شوند و گاهی هم بسته به زاویه‌ای که در مسیر تابش نور خورشید ایجاد می‌کنند، باعث بروز آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها می‌شوند.

کارشناسان تغذیه بارها اعلام کرده‌اند که قرار دادن مواد غذایی در کیسه‌ها یا بطری‌های پلاستیکی چه در دمای بالا و چه زیر صفر، خطر سرطانزایی دارد. به عنوان مثال گذاشتن نان داغ در کیسه‌های نایلونی، کاری که تعداد زیادی از نانوایی‌ها انجام می‌دهند، خطر سرطانزایی را تشدید می‌کند. باید نظارت دقیق‌تری اعمال شود تا نانواها پس از کاهش دمای نان، آن را در کیسه پلاستیکی قرار بدهند.

این کارشناسان هشدار داده‌اند که قرار دادن سبزی در کیسه‌ نایلونی و در فریزر، ضمن ایجاد تغییر در ترکیبات آن، می‌تواند خطراتی را متوجه سلامتی انسان کند. در نخستین گام همه ما بهتر است حداقل موقع خرید نان، کیسه پارچه‌ای همراه داشته باشیم و از گذاشتن نان داغ در کیسه نایلونی بپرهیزیم. نان در کیسه‌ پارچه‌ای به مرور دمایش را از دست می‌دهد و در نتیجه خمیر نمی‌شود و همچنین از خطر سرطانزایی دور می‌ماند. تولید کیسه‌های مقاوم از جنس کاغذ با دوام کیسه‌های پلاستیکی، امیدهای زیادی را برای جایگزینی این کیسه‌ها با محصولات پلاستیکی به وجود آورده و بهتر است دولت به سرمایه‌گذاری در جهت تولید کیسه‌های پارچه‌ای دسته‌دار و عرضه ارزان این محصول برای جایگزینی با کیسه‌های نایلونی کمک کند تا طبیعت و محیط‌زیست ایران بتواند فارغ از آوار سنگین کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی نفسی تازه کند.

همچنین به موجب مصوبه قانونی می‌توان تمامی تولیدکنندگان نوشابه‌های رایج را در کشور موظف به استفاده از بطری‌های پلاستیکی قابل بازیافت کرد به‌صورتی که مردم تشویق شوند با جمع‌آوری و فروش این بطری‌ها مبلغی دریافت کنند. اگر از همین امروز برای چنین کاری اقدام نشود، خطر بیشتری به علت وفور و پراکندگی این بطری‌ها در طبیعت ایران، متوجه محیط‌زیست مملکت ما خواهد شد.