🔰 ساختار شهرهای ایران قبل و پس از ظهور اسلام:
✅ ظهور و گسترش شهرنشینی در ایران تحت تأثیر ساختار سیاسی و روابط اجتماعی بوده است. شهر محل استقرار و مقر اصلی حاکم و فعالیت های مرتبط با آن بود. هرچند شهرها کارکردهای گوناگونی داشتند، اما کارکردهای سیاسی و اداری و امنیتی آنها تأثیر مهمی بر رونق و گسترش آنها داشت . در شهرهای ایران به طور پیوسته ابعاد مادی و معنوی با هم آمیخته بودند و زندگی شهرنشینان با گرایش ها يمتافیزیکی و مذهبی پیوند خورده بود. این ابعاد در پرتو کارکردها و ساختار سیاسی ـ اجتماعی حاکم تجلی نموده و پایگاه اجتماعی و نظام اجتماعی ـ اقتصادی شهر از این عامل متأثر بود. اگر چه مراکز مختلف مذهبی، فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی اثرات قابل توجهی در ساختار زندگی شهری داشتند، اما تأثیر مراکز دیوانی و نظامی در حیات شهری بیشتر بود . در دوران پیش از اسلام براساس مراتب و طبقات اجتماعی، شهر به دو بخش تقسیم میشد: الف) قلعه که مربوط به حکومت و وابستگان آن بود؛ ب) بیرون قلعه که مربوط به رعایا و توده مردم عادی بود . علاوه بر دو حوزه فضایی مذکور، بخش داخل قلعه به زیرمجموعه هایی شامل: کاخ، معبد و محل سکونت تقسیم میشده است. اینگونه شکل بندی فضایی دارای محدودیت هایی براي توده مردم و ساکنان در زندگی شهری بوده است .
پس از ورود اسلام به ایران، جامعه طبقاتی گذشته متلاشی شده و در ساختار فضایی شهر تجلی می یابد. با مطرح شدن «امت واحده» و جامعه واحد امکان برخورداری و دسترسی همه مردم به خدمات شهری در پیوند با همدیگر فراهم میشود. شهر در دوره اسلامی، بخش عمومی را در درون سازمان فضایی مذهبی خویش پذیرفته است و ساختار شهر مبتنی بر: الف) مرکزیت عمومی مشتمل بر مسجدجامع، ارگ، بازار و ب) کوي ها و محله های نیمه مستقل و مراکز خدمات است که در ارتباط و پیوند با یکدیگر قرار دارند . در دوره اسلامی نیز کارکرد سیاسی شهر همچون گذشته پررنگ بود و امور شهر با اراده طبقات حاکم و شیوه های مورد پسند آن می ها سامان یافت.
📚 منبع:
مقاله ساخت فضایی شهر در ایران قبل و بعد اسلام (زمستان سال ۱۳۹۳)
👥 نویسندگان: دکتر احمد پوراحمد (استاد گروه جغرافیای انسانی،دانشگاه تهران) و مهندس عطیه پوراحمد
موضوعات مرتبط: برنامه ریزی شهری ، شهرسازی
عملگرهای گوگل اسکالر عملگرهای گوگل معمولی همراه راهنمای جامع مقایسه عملگرهای گوگل معمولی و گوگل اسکالر عملگرهای فعال گوگل (نسخه نهایی جامع) انواع موتور و سرویس های گوگل تمام ابزارهای Rich Widget عملگرهای گوگل معمولی عملگرهای Google Scholar با توضیحات فارسی و مثال کاربردی آموزش بررسی خطاهای ژئورفرنس کردن تصاویر رقومی طرح ریزی شهری ۱۴ رسالت یا ماموريت شهرداریها: راهکار سازمان ملل برای حل مشکلات حاشیه نشینی ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺡ تفصیلی شهر هوشمند به شهری گفته میشود که داری شش معیار اصلی زندگی هوشمند جدید از جمله: پلازا چیست؟ راهوند چیست؟ واژه های قوانین و مقررات ساخت و ساز تعاریف مربوط به ابنیه و ساختمان اصطلاحات کارگاهی مهندسین طراحی مبلمان شهری چند منظوره محصولات
